Plaatopeners Discoverer en All The Best maken dat meteen al duidelijk: R.E.M.-rockers volgens het boekje, je hebt ze honderd keer gehoord en ook de trucjes van Peter Buck (Amerika’s eigen The Edge) kun je dromen, maar toch klinkt alles fris en urgent. Zelfde verhaal bij Überlin en Every Day Is Yours To Win: flarden Drive, lekker terloops refrein (‘Hey yeah, I know’) en als de boel even inzakt, is daar het beproefde Geheime Wapen: de achtergrondzang van bassist Mike Mills. Nog eentje dan: Blue. Hoofdrol voor gastzangeres Patti Smith en mede daardoor van een verpletterende schoonheid. Maar het blijft qua sfeer keurig in de buurt van de vorige keer dat Michael Stipe en Smith elkaar vocaal troffen (in E-Bow The Letter op New Adventures In Hi-Fi). Toch leunt de plaat niet uitsluitend op bewezen waarden: de sierlijke ballad Oh My Heart zit vol blazers en accordeons, en die hoorden we bij R.E.M. zelden. En That Someone Is You heeft een popgevoeligheid die simpelweg van alle tijden is. Waarna je je realiseert dat Collapse Into Now eigenlijk het ideale afscheidsalbum van R.E.M. zou zijn: na een mooie carrière van dertig jaar nog één keer, in twaalf opvallend sterke songs, al je kunstjes voorbij laten komen. Maar wie gaat ‘t ze vertellen? ERIK VAN DEN BERG