Toegegeven: toen een maand geleden – in de aanloop naar Cutouts – de track Foreign Spies verscheen, was er héél even twijfel. Voor welke zalvende musical ging dát het slotlied worden? En waar werd hier de mosterd gehaald? Jon & Vangelis? En dan die openingsfrase: ‘In a beautiful world…’
Een schuine blik op het verdere verloop van de tekst stelde gelukkig gerust; al snel kreeg het geweld de overhand en vlogen de keukenmessen in het rond. Als opener van Cutouts, het derde album in anderhalf jaar tijd van supertrio The Smile, fungeert het lied opnieuw als een gewiekste schijnbeweging. Alhoewel, in het daaropvolgende Instant Psalm slaat de sfeer bepaald nog niet om: het tempo blijft laag, het geluidsdecor vriendelijk en de zanglijn bijna klassiek. Het orkest op de achtergrond meandert er plechtig omheen.
Pas ter hoogte van het derde nummer, Zero Sum, gaat de turbo erop, al kennen we het Smile-standje van gitarist Jonny Greenwood inmiddels: in rap tempo staccato trommelend op z’n snaren, waaraan vervolgens de wonderlijkste arpeggio’s ontsnappen (Thin Thing van debuut A Light For Attracting Attention introduceerde het trucje). Maar we klagen niet. Want vanaf dat moment doet Cutouts wat de voorgaande Smile-albums ook deden, het eerste wat overtuigender dan het tweede: de luisteraar optillen en in staat van verrukking brengen.
Soms met iets minimalistisch (Don’t Get Me Started), soms met een warme, jazzy ballad (Tiptoe) en soms ook gewoon met een kaarsrecht vooruit groovende popsong (No Words), maar meestal met iets wat je zou kunnen aanduiden als een wonderschone collage van vrije geluiden, zij het uitgevoerd met veel gevoel voor melodie en detail. ‘Ongebonden muziek’, noemden we het in de recensie van voorganger Wall Of Eyes.
Colours Fly – in vijfkwartsmaat – is een mooi voorbeeld: meer een schets dan een song, waarbij Thom Yorke slechts tekstflarden levert en de andere twee hun eigen pad volgen, maar als geheel werkt het. Ook in het percussieve Eyes & Mouth lijken de drie free spirits elk in hun eigen wereld te vertoeven, maar rolt er uiteindelijk toch een soort paddo-gestuurde jamsessie uit waar je met open mond naar zit te luisteren.
En met dat soort momenten zit Cutouts dus vol. Pas met het kalm swingende slotnummer Bodies Laughing worden we terug op aarde gezet en beseffen we tegelijkertijd hoezeer dat nummer als Radiohead klinkt. Subtiele hint naar een aanstaande terugkeer van het almachtige moederschip? Zeg nou zelf: drie geweldige albums op rij in zeer korte tijd, een hattrick volgens het boekje, en daarna voorgoed een punt erachter – zou dat geen fenomenale move zijn?
Pre-order de nieuwe OOR!
Exclusief! Voor het eerst was The Smile bereid om een beperkt aantal interviews te geven. OOR meldde zich bij Jonny Greenwood, die het succes en duizelingwekkende tempo van The Smile verklaart. Bestel ‘m hier.
