Het was niet meer dan een voetnoot in de Nederlandse media: de grootschalige apagón (stroomuitval) op Puerto Rico. Op oudejaarsavond luidde een groot deel van de eilandengroep 2025 in duisternis in. Het is die recente voorgeschiedenis die Bad Bunny’s nieuwe album Debí Tirar Más Fotos nog wranger maakt. Na protestsong El Apagón uit 2022, over precies die veelvoorkomende stroomstoringen, trekt Bad Bunny (Benito Martinez Ocasio) opnieuw muzikaal ten strijde tegen de veroorzakers van dat wanbestuur op zijn geliefde eiland: dreigende gentrificatie en Amerikaans neokolonialisme. Pak er vooral een geschiedenisboek bij.
‘Ik had meer foto’s moeten maken’, luidt de vertaling van Debí Tirar Más Fotos. De eerste twintig seconden van opener Nuevayol zijn whiplashwaardig: een sample van een salsasong uit 1975, waarna een Dominicaanse dembowbeat het nummer bliksemsnel overneemt. Debí Tirar Más Fotos bevindt zich zo op het spanningsveld tussen het ‘oude’ Puerto Rico (aangezet door reggaeton, dembow en traditionele Afro-puertorriqueño genres als bomba en plena) en de ‘nieuwe’ geschiedenis, waar rijke, Amerikaanse immigranten de oorspronkelijke bewoners van het eiland steeds vaker verjagen.
Hawaï staat centraal in Martinez’ grimmige voorstelling van de toekomst. ‘Ze willen mijn strand en mijn rivier ook afpakken’, waarschuwt hij op het sinistere Lo Que Le Pasó A Hawaii (‘Wat er op Hawaï is gebeurd’). ‘Ze willen mijn woonwijk en dat je kinderen vertrekken.’ Om vervolgens te blenden in EoO, een licht ontvlambaar nummer dat verwijst naar de criminalisering van het reggaetongenre in de jaren negentig. Door de anti-imperialistische bril die Martinez opzet, veranderen zelfs het zoete DtMF en Turista in bittere strijdliederen: ‘In mijn leven was je slechts een toerist, je zag alleen het beste.’
Debi Tirar Más Fotos toont Martinez op zijn veelzijdigst en meest melodieus, in klappers als Café Con Ron en Baile Inolvidable. En de mededeling die hij vol zelfvertrouwen onderstreept: vergeet niet van wie Puerto Rico écht is – de boricuas.