film

De wrange speelfilm over Kneecap is een klassieker in de dop

Taal is politiek. Zonder taal geen verhaal en zonder verhaal geen natie, leert de speelfilm Kneecap, waarin de Noord-Ierse rappers zichzelf spelen. Het is de Trainspotting van dit decennium.

Het eerste wat sneuvelt in een oorlog is de waarheid. Winnaars schrijven de geschiedenis. De pen is machtiger dan het zwaard. Taal is een wapen.

Geef een ding, een idee of een verschijnsel een naam en het bestaat. Taal is magie, schept een wereld. Gum een taal uit en een complete cultuur bestaat niet meer. Taal is identiteit.

Kneecap is een trio van rappers-plus-dj uit Belfast dat taal inzet als wapen om hun werkelijkheid te definiëren en aldus hun identiteit te ijken. In de gelijknamige speelfilm over hun ontstaan en vroege loopbaan speelt het drietal zichzelf, in het gezelschap van Ierse professionals en steracteur Michael Fassbinder.

Kneecap is geen conventionele feelgood-film à la The Commitments, maar een vertelling vol wrange humor met een bloedserieuze inzet: wie bepaalt wie of wat je bent? Hier is taal geen Scrabble of Lingo, maar de kern van het bestaan.

Het zal geen toeval zijn dat regisseur en scenarist Rich Peppiatt in de groep en hun verhaal het materiaal zag voor zijn speelfilmdebuut, hij is als voormalig journalist bekend met het belang van taal. Qua tempo en satirische toon herinnert de film aan de hyperkinetische stijl van Danny Boyle en diens Trainspotting.

Hiphoptrio Kneecap (knieschijf) werd opgericht in 2017 en was vanaf dag één controversieel. Liam Ó Hannaidh (podiumnaam Mo Chara), Naoise Ó Cairealláin (Móglaí Bap) en JJ Ó Dochartaigh (DJ Próvaí) komen uit het Garltacht kwartier, een katholieke wijk in West-Belfast waar gaelic, het traditionele Iers, de voertaal is. Ze rappen in het Engels en vooral het gaelic. Die eigen taal is een middelvinger naar het Britse gezag. De bezetter, in hun optiek.

Mo Chara en Móglaí Bap zijn ceasefire babies, kinderen die – na het vredesbestand van 1998 – het trauma van hun ouders via de genen hebben geërfd. Hun debuutsingle, C.E.A.R.T.A. (Iers voor rechten), werd vanwege ‘drugsreferenties en vloeken’ van de Iers-sprekende radio geweerd. De tekst verwijst naar een bevochten wet – sinds 2022 van kracht – die de Ierse taal dezelfde rechten geeft als het Engels, zoals dat sinds 1993 geldt voor het Welsh.

De film vermengt de waargebeurde taalstrijd van Kneecap met de Troubles van de vorige eeuw, toen Noord-Ierland het toneel was van sektarisch geweld tussen de protestantse bevolking (unionisten, Brits georiënteerd, eigen paramilitaire groep: Ulster Volunteer Force, kleur: oranje) en de katholieke minderheid (nationalisten, voor aansluiting bij Ierland, eigen paramilitaire groep: Irish Republican Army, kleur: groen).

De link tussen het heden, de taalstrijd van Kneecap, en de Troubles van toen is Naoises vader Arlo (gespeeld door Michael Fassbinder), een voormalige IRA-strijder die zijn eigen dood in scène heeft gezet om aan de Engelse autoriteit te ontsnappen. Geen fictie: de moeder van Naoise, in de film vertolkt door Simone Kirby, pleegde zelfmoord.

Gesitueerd in een milieu van onderdrukking en haat is de film één lange evenwichtsoefening, die goochelt met feit, fictie en farce. Hij mengt drama met satire en blaast zuurstof in een wrang verhaal door op hilarische wijze zowel de autoriteiten als de rebellen op de hak te nemen. En wrang is het verhaal zeker, de feiten zijn bruut.

De realiteit is dat de IRA – katholieke vrijheidsstrijders volgens hen zelf, terroristen volgens de Britse regering – drugsdealers en pedofielen strafte met een kogel door de knieschijf: kneecapping. De groepsnaam is een statement.

In de fictie van de film krijgen Mo Chara en Móglaí de RRAD (Radical Republicans Against Drugs) achter zich aan vanwege hun ‘hedonistische toxische lifestyle’. Wanneer ze een zakje met ketaminepoeder aanzien voor coke dreigt Móglaí Bap een knieschijf te verliezen. Het trio zit klem, want ook de politie pakt hen hard aan.

Voor de muziekliefhebber valt er genoeg te halen. Op de soundtrack horen we, naast een gulle greep uit het oeuvre van Kneecap, onder meer Orbital, The Prodigy, de Noord-Ierse breakbeat-act Bicep, collega-rappers Dirty Faces uit Derry, de postpunk van Fontaines D.C. en de tegendraadse countryster Alanna Royale.

Er zijn markante overeenkomsten tussen Kneecap en Die Antwoord: de conceptuele aard van beide acts, de muzikale mix van rap en rave, de dj met balaclava, de intelligente satire, de punk attitude en middelvinger naar het establishment, het engagement met een geminachte minderheidscultuur. Wat ZEV, de wereld van de Zuid-Afrikaanse white trash, is voor Die Antwoord, is het gaelic voor Kneecap. Taal is een kogel en muziek het wapen. Topfilm, klassieker in de dop.

KNEECAP draait vanaf 21 november in de bioscoop.

deel dit artikel

Meer:

kneecap
down the rabbit hole

Kneecap trekt iedereen de moshpit in op Down The Rabbit Hole

Er staan op deze Down The Rabbit Hole-editie...
down the rabbit hole

Kneecap trekt iedereen de moshpit in op Down The Rabbit Hole

Er staan op deze Down The Rabbit Hole-editie...
hiphop

Fine Art

Het Noord-Ierse hiphoptrio Kneecap bracht in 2018 hun...
hiphop
Kneecap

Fine Art

Het Noord-Ierse hiphoptrio Kneecap bracht in 2018 hun...

Meest gelezen

MEEST RECENT

INLOGGEN