De rol van vrouwen in muziek is lang onder het tapijt geveegd. De documentaire Rock Chick – I Am Not Female To You tilt een hoek op. Daar bruist het van het leven.
Sister Rosetta Tharpe, geboren in 1915, was het eerste gitaar fenomeen. Ze was de voornaamste inspiratiebron van Chuck Berry, die geschiedenis schreef als mede-grondlegger van de rock & roll en in 1986 werd ingewijd in de Rock & Roll Hall of Fame. Sister Rosetta Tharpe volgde in 2018, 45 jaar na haar dood.
De rol van vrouwen in de muziekcultuur is lange tijd genegeerd. Dat is aan het schuiven, Sister Rosetta Tharpe geldt inmiddels als peetmoeder van de rock & roll. Tharpe had drie hordes te nemen: ze was vrouw, ze was zwart en ze was biseksueel. Toen taboe, inmiddels niet meer.
Seksisme
Rock Chicks – I Am Not Female To You van de Duitse regisseur Marita Stocker toont een reeks miniportretten van vrouwelijke muzikanten die het seksisme omzeilen, recht in het gezicht kijken of domweg negeren. Wat hen verbindt is een ongelooflijke drive, muziek is hun leven. Misschien kunnen ze wel, maar willen ze niet anders.
Het meest pragmatisch is wellicht Suzi Quatro, die in 1973 gewapend met bas en leren catsuit een generatie meisjes leerde dat een piemel geen voorwaarde was om te kunnen rocken. Ze opende de deur voor – het is maar een greep – The Runaways, The Go-Go’s, The Donnas.
Quatro heeft geen deur ingetrapt, stelt ze broodnuchter, want ze zag helemaal geen deur. Kijk, dat is de geest.
Rusteloos bestaan
Stockers film, gefinancierd door de tv-kanalen ZDF en Arte, heeft de vorm en het gevoel van een road movie, zoals het leven van de geportretteerde muzikanten zich goeddeels onderweg afspeelt. Veel gesprekken worden gevoerd in de auto terwijl het Amerikaanse landschap voorbij trekt. Muzikant-zijn is een ongeremd en rusteloos bestaan, creativiteit vraagt om nieuwe indrukken.
Creativiteit geeft me plezier en energie, stelt zangeres en gitarist Rosie Flores, het is een stimulerend leven. Haar grote voorbeeld is Wanda Jackson, de vrouwelijke evenknie (en date, voor even) van Elvis Presley die haar eigen platenlabel begon en op eigen kracht een fenomeen werd. Flores voelt zich nog steeds het kind dat de lol van rock & roll ontdekte.
Het muzikale palet van Rock Chick – I Am Not Female To You beperkt zich tot (roots)rock. Vergeleken met Rosie Flores is Kirstin Hersh een avant-garde artiest. In de jaren tachtig vormde haar groep Throwing Muses de mal waarin een reeks bands, The Pixies voorop, hun alternatieve rock goten. We zien Hersh met noise band 50FootWave en haar batterij gitaarpedalen. Muziek maken is niet haar droombaan, haar dromen zijn haar baan. Zie, weer die drive.
Vrouw met ballen
Nirvana werd een legende, maar wie kent Throwing Muses? Centraal in Stockers film staat het glazen plafond voor vrouwen in de muziek. Het perspectief is gekleurd door de Amerikaanse kijk op identiteit. Voor de Afro-Amerikaanse architecten van rock & roll bleef in hun thuisland de erkenning lang uit, maar in Europa en met name Engeland werden Chuck Berry, Little Richard en Bo Didley al in de jaren zestig gezien als voorbeelden.
De heldin van Rock Chicks – I Am Not Female To You is Linda Gail Lewis, de twaalf jaar jongere zus van Jerry Lee en qua brute levenslust – en achter de toetsen – diens evenbeeld. Ruim in de zeventig zien we haar in de oudste dance hall van Texas Jailhouse Rock uit de piano ranselen, inclusief linker laars op het klavier. Haar lichaam begrijpt niet dat ze nog steeds een jong persoon is, zegt ze. ‘Ik ben een vrouw met ballen.’ Van vuur.
Rock Chicks – I Am Not Female To You is de zien op het IN-EDIT festival voor muziekdocumentaires in De Melkweg: woensdag 17 april, aanvang 19:00, na afloop Q&A met regisseur Marita Stocker.
