Ergens tussen de smeulende resten van een Poolse sneeuwstorm en de echo van een rooms-katholiek kerkkoor dat z’n geloof verloor, staat Behemoth. Niet als een band, maar als een bijbels monster dat al vijfendertig jaar de Apocalyps omzet in geweld en noten. Kortom; een dosis oerdegelijke blackmetal: ruw, paganistisch en puntig als een pentagram. Jézus, man.

Fotografie Bianca Berger

De zoektocht van Behemoth kreeg vaart rond de eeuwwisseling. Ooit begonnen als gitzwarte aanklacht tegen alles wat kerkelijk is, werden de blackmetal-elementen gedurende de jaren steeds herschikt. Er slopen invloeden binnen uit de deathmetal: technischere riffs, diepere grunts, ritmische precisie. Albums als Satanica (1999) en Thelema.6 (2000) lieten horen hoe Behemoth zichzelf telkens opnieuw uitvond. De religiekritiek werd scherper, explicieter. De esthetiek transformeerde zich steeds meer van ondergrondse mystiek naar iets wat op een occulte operaproductie begon te lijken. De band vond een eigen taal – muzikaal én ideologisch.

Boegbeeld Adam ‘Nergal’ Darski – wellicht een van de meest overtuigende frontmannen uit het genre – lijkt qua uiterlijk vertoon rechtstreeks van een Mad Max-filmset weggelopen, zo blijkt zondagavond ook in 013. Hij kan moeiteloos door voor een van de halflevende soldaten van Immortan Joe. Met een kale, witgeschminkt kop verkondigt hij vol overgave het woord van de bokkenkoning, maar dan in de gedaante van het legendarische beest uit het Boek van Job.

In de aanloop naar het nieuwe album The Shit Ov God, dat in mei verschijnt, opent de groep met The Shadow Elite. Op plaat misschien – net als de titeltrack – een ogenschijnlijk lompe, tekstueel ietwat simpele uitspatting, maar live een overtuigend begin van deze bloedmis. Want waar het oude Behemoth klonk alsof het zichzelf ter plekke in brand stak – denk Christgrinding Avenue, denk Ov Fire And The Void – daar klinken de twee nieuwe songs in de set voornamelijk als zorgvuldig gerepeteerde incantaties, die iets meer rust en ruimte bieden in het meedogenloze geweld.

Regelmatig smelten black- en deathmetal samen tot één enkel geluid, met een scherpte die nergens klinisch wordt. Zo is er ruimte voor werk van zowel Demigod (2004) als The Satanist (2014), die beiden toch wel worden gezien als de gevorkte Heilige Graal van Behemoth. Agressie met een filosofische onderlaag, overtuigend gebracht. Deze act moet je live zien. Stukken als Blow Your Trumpets Gabriel of Conquer All vormen daarbij een scharnierpunt. Gecontroleerde bombast met teksten die balanceren tussen liturgie en poëzie.

Halverwege de set schept de groep even verwarring: tijdens Wolves Ov Siberia en Once Upon A Pale Horse glijdt er een half doorzichtig doek voor het podium. Wat volgt is een duister schaduwspel: slechts de contouren van de bandleden zijn zichtbaar, gevangen in projecties die als bewegende fresco’s over het gordijn dansen. En nét wanneer de potentiële verveling de bezoeker dreigt te wekken uit deze Poolse nachtmerrie, valt het doek dan toch. Letterlijk, welteverstaan. Van spreekwoordelijke aard is de hele avond immers geen sprake.

Wie goed kijkt ziet geen grillige ontwikkeling, maar een consistente lijn die al 35 jaar duurt: van zoektocht naar vorm, naar een artistiek geluid dat zich blijft herdefiniëren zonder zichzelf te verliezen. Behemoth heeft al die tijd niet geprobeerd om relevant te blijven – ze zijn juist relevant gebleven door trouw te blijven aan verandering. En dat realiseert Nergal zich ook, wanneer hij terugblikt naar 1991 tijdens Cursed Angel Of Doom, het eerste nummer dat hij ooit schreef voor de band.

Behemoth overtuigt. Wat ooit begon als een ruw silhouet in de mist, is inmiddels onderdeel van de gevestigde orde die de fundamenten van religie, macht, kunst en muziek al meer dan drie decennia vol overgave onder druk zet. Met succes, zo blijkt. Geen wijwater dat deze vlammenzee voorlopig kan blussen.

Gezien: 13 april 2025 in 013, Tilburg.