concert

Janet Jackson blijft onbekommerd in haar eigen tijdscapsule

Al sinds haar geboorte beweegt Janet Jackson zich door een mannenwereld. Niet alleen op globaal niveau, maar ook in persoonlijke sferen. Als jongste telg binnen een tien kinderen (voornamelijk jongetjes) tellend gezin, bijvoorbeeld. Een gezin dat vanaf het begin gedomineerd werd door een gewelddadige vader en niet veel later door het wereldsucces van haar grote broer. Ook in relaties en huwelijk kwamen verslaving en misbruik door partners al snel naar het oppervlak. De ervaringen en effecten daarvan vatte Janet, losgevochten van familie op Control (1986), losgevochten van misogynie en seksuele geremdheid op Janet (1993) en gevangen door depressie en roem op The Velvet Rope (1997).

Na de gigantische en bekroonde tournee rondom dat laatstgenoemde album, die in 1998 zowel Rotterdam als Arnhem aandeed, liet Janet zich nog maar één keer in Nederland zien. Op de TMF Awards in 2001, wederom in Ahoy. Dat was meteen ook het laatste momentum dat ze hier genoot, rond haar laatste grote hit in Nederland, All For You. Dezelfde track die in het radiospotje van Janets nieuwste en meerdere continenten overstrekkende Together Again Tour wordt gebruikt als promotie, samen met de titelhit die tot monsterlijke hoogten steeg in 1998. 

Want na 2004, toen gebeurde er niet zo veel meer. De reden? Een Superbowl Half Time performance met daarin niet alleen Janets optreden, maar helaas vooral ook nipplegate, die zowel een gepiercete tepel, de ondergang van Janets wereldfaam, de opkomst van Justin Timberlakes wereldcarrière, de geboorte van YouTube én de hypocriete dubbele standaard van een maatschappij vol seksisme en racisme blootlegde. De krater was enorm voor Jackson na deze bom, na zich in interviews tientallen keren te moeten weren tegen seksisme, met alle zelfverwijten en emotionele schade van dien.

Wat we vanavond in Ziggo Dome krijgen voorgeschoteld is in geen enkel opzicht, maar dan ook echt nergens inhoudelijk gelinkt aan alle strubbelingen, incidenten (al zeker niet die rondom Kamala Harris vorige maand, waarvoor al netjes is verontschuldigd), comebacks of de Boze Buitenwereld. In haar enige Europese interview met The Guardian vorige maand was the incident of enige referentie naar het op een zwarte lijst verschijnen binnen de entertainment-industrie ook al uit ten boze. Ook al is er zo veel om in te halen en te bespreken, vanavond draait het om de ingetogen, liefdevolle persoon op het podium en haar muziek. En waarom zou je ook anders met een oeuvre zo veelzeggend, waarin haar gehele emotionele binnenwereld en gedachtegang direct in de gehoorgang van de luisteraar terecht komen?

Precies, dat hoeft niet. Wie vanavond zijn oren spitst naar de tekstuele materie, hoort dat Janets boodschappen dan wel universeel zijn opgeschreven, maar de vertolking nog steeds op hedendaagse situaties kan worden toegepast. Wanneer Jackson op het balkon van haar modulaire podium verschijnt en haar volledig mannelijke, volledig afgetrainde dansersensemble als Leger des Geils onder haar door marcheert tijdens Rhythm Nation, is de flashback naar de iconische videoclip uit 1989 even groot als het kippenvel over de enorme puinstaat waarin de wereld verkeert.

De noodzaak aan eenheid druipt over je heen, voortgeblazen door de gigantische filmset-ventilatoren achter Jackson: ‘Join voices in protest to social injustice / A generation full of courage, come forth with me’. En al zijn de gebaren wat abstracter in andere tracks, nog steeds gaat het gekrijs van zowel stemmen als gitaren door merg en been in het luidst onthaalde nummer van vanavond, het stratosfeerduet met de hardste snare van de jaren negentig: Scream. De geschiedenis is zó weer opgewekt in deze tijdscapsule van een show.

Dit een-tweetje met vuist in de lucht blijkt het enige moment dat de Together Again Tour echt even uit z’n voegen dreigt te barsten, want Janets wapen is tender loving care. Door vier acten en één encore aan greatest hits, nieuwer spektakel en een paar deep cuts als het vogue-y Throb of het mierzoete Whoops Now, bewegen we door warmte in alle vormen. Zij het in de vorm van queer theater op housegedreun, spelen met gender in tuxedo’s en glitterjassen tijdens All Night.

Of met een dosis onvervalste hitsigheid in I Get Lonely: als Janet subtiel richting haar eigen kruis of dat van een danser glijdt, wapperen de handen van ongeacht welke aanwezige dan ook al snel richting de wangen. Maar er zijn ook affirmaties van zelfliefde, zachte waardering en vrouwelijke aanmoediging in All For You. En dan is er dat moment supreme waar we allemaal naartoe werken: klassieker Together Again, een ode aan een vriend die stierf aan de gevolgen van AIDS, nu met een jeugdfoto van broer Michael op de visuals gepresenteerd als de shining star waarmee de reünie in een andere wereld ooit zal volgen.

Janet heeft niet eens zin om ‘m te zingen, zegt ze in precies die woorden. Het publiek mag ‘m, collectief springend, overpakken, terwijl Janet haar lof pakt en hartgebaren teruggeeft. Haar band inclusief turntablist (!) is inmiddels naar voren geschoven, en pakt ‘m nog door terwijl de credits al rollen en de zaal leegstroomt. Even waren we een klein beetje samen onder de kleurrijke warme deken van Janet Jackson, die al zo veel leed heeft doorstaan dat ze zich liever focust op enkel liefde, dankbaarheid en verbinding met liefhebbers.

Meer dan deze focus op good vibes only heeft ze niet eens nodig, want haar invloed op hedendaagse R&B, haar vrijgevochten sensualiteit, en haar bescheiden dankbaarheid zijn popculturele monumenten die gevierd moeten worden in deze tijd, en waarvan we de vergetelheid actief moeten bevechten. Janet Jackson zijn is een radicale daad om te blijven gedenken, de rest is slechts opsmuk.

Gezien: 11 oktober 2024 in Ziggo Dome, Amsterdam
Fotografie: Solaiman Fazel

deel dit artikel

Meer:

janet jackson
Op dit moment zijn er geen berichten

Meest gelezen

concert

Eefje de Visser worstelt en komt boven in AFAS Live

Velen gingen haar voor - zowel nationaal als...
concert

Eefje de Visser worstelt en komt boven in AFAS Live

Velen gingen haar voor - zowel nationaal als...
achtergrond

Marilyn Manson: van de rechtbank naar een uitverkocht AFAS live

Voor iedereen die het zich afvraagt na het...
achtergrond

Marilyn Manson: van de rechtbank naar een uitverkocht AFAS live

Voor iedereen die het zich afvraagt na het...
opinie

‘TikTok-hits zijn de onthoofding van betekenisvolle muziek’

Vroeger was je bed een plek om écht...
opinie

‘TikTok-hits zijn de onthoofding van betekenisvolle muziek’

Vroeger was je bed een plek om écht...
MEEST RECENT

INLOGGEN