Rewire 2021 was bijzonder. Als geen ander onderstreepte de online editie van het Haagse festival dit weekend de treurnis én de kansen van optreden in tijden van corona. Bezoekers konden als avatars ‘rondstruinen’ in een unieke virtuele festivalhub, maar de interactie was natuurlijk beperkt. Het merendeel van de artiesten zat eenzaam thuis, maar de verbinding die men noodgedwongen op afstand met elkaar zocht leverde de avontuurlijkste optredens op. Bijna al die optredens waren vooraf opgenomen en achteraf terug te zien. Ideaal, maar het riep ook een persoonlijke vraag over betrokkenheid op: kijk ik ‘live’ of kijk ik terug?
Zo werd Rewire 2021 niet alleen onvergetelijk vanwege de bijzondere performances, maar ook vanwege het concept en de timing zo in het staartje van de coronapandemie. Iedereen die er ‘live’ bij was zag niet zomaar een paar streams, maar proefde een coronasfeer die straks zoals de helderheid van het water van Venetië weer verdwenen is. Die sfeer was uiteindelijk het stukje exclusiviteit voor de betrokken bezoeker. De optredens kan iedereen nog een week lang terugzien in de virtuele festivalhub. Geen idee waar je binge te beginnen? We got you. Dit waren OOR‘s favorieten van Rewire 2021.
De programmering van Rewire telt een hoop artiesten die muziek tot een hogere kunst verheven, maar er is ook altijd een groepje dat lekker tegen de grenzen van bestaande genres aanschuurt zonder die genres écht te willen vernieuwen. Eén van deze meer toegankelijke artiesten van deze editie was Kate NV (openingsfoto). Deze Russische zangeres maakt grotendeels elektronische popliedjes die ondanks hun van de norm afwijkende instrumentatie bovenal erg catchy zijn. De performance is een tikkeltje over-the-top, en komt bij vlagen over als een knipoog naar de overdreven taferelen die we vaak in de presentatie van commerciële popmuziek zien. Met gekke bekken, wilde handgebaren en maffe dansmoves beweegt Kate zich in haar knalrode outfit door de saai-industriële gebogen gang waar het optreden werd opgenomen. Zowel muzikaal als qua verschijning valt ze op.
Wie zich ooit heeft geïnteresseerd in pop- en rockmuziek uit Japan zal weleens hebben gehoord van Yasuaki Shimizu. Deze cultlegende speelde op een aantal Japanse muziekklassiekers; het type platen waarvan zelfs de hoes iconisch is, zoals Utakata No Hibi en Kakashi. Voor Rewire nam Shimizu een samenwerking op met de Canadese multi-instrumentalist en all-round geluidskunstenaar Kara-Lis Coverdale. Over haar betoverende soundscapes speelt hij contemplerende slierten alto-sax, terwijl we op beeld toekijken hoe een bloesemboom z’n jaarlijkse lading bloemen aangroeit en kort daarna weer verliest. Het ontsleutelen van filosofische teksten die onder deze plaatjes verschijnen draagt bij aan het meditatieve aspect van dit prachtige project.
Bij Galya Bisengalieva krijg je vanaf de eerste minuut al kippenvel. Vanuit een soort vliegengordijn waarop stemmige beelden worden geprojecteerd haalt deze Britse violist met Kazachstaanse roots de meest betoverende én ijzingwekkende geluiden uit haar instrument. Haar backing band, gehuld in duisternis, bouwt met blazers en percussie filmische soundscapes onder Bisengalieva’s spel. Gaandeweg smelten beiden elementen steeds meer samen en ontstaat er een machtige soundtrack voor een denkbeeldig doch heftig drama.
Onder de niet uit te spreken artiestennaam FUJI||||||||||||TA maakt Yosuke Fujita soundscapes geïnspireerd door gagaku, een soort klassieke muziek en tevens één van de oudste kunstvormen ontstaan in Japan. In tegenstelling tot traditionele gagaku-muzikanten gebruikt Fujita hiervoor echter geen bekende instrumenten, maar bouwde hij van onder meer een luchtpomp en plastic slangetjes een uniek soort orgel. Door onder meer water uit verschillende bronnen en van wisselende temperaturen door de slangetjes te laten lopen en door met zijn vingers de orgelpijpen te openen en sluiten, ontstaan er allerhande fluitketel-klanken die Fujita als basis gebruikt voor zijn geluidskunst. Gaandeweg begint hij zichzelf ook steeds meer als instrument in te zetten. Fujita zingt, piept en krijst, gebruikt de vloer voor percussie en is zo één van de uniekste verschijningen op een festival waar uniciteit niet zeldzaam is.
Slagwerk Den Haag is een collectief nieuwsgierige muzikanten zonder grenzen, met een grote verzameling traditionele, zelfgemaakte en anderzijds vreemde instrumenten én een eigen studio in Den Haag. De nadruk ligt op slagwerk, maar eigenlijk speelt deze club met van alles en iedereen, zo blijkt tijdens hun Loading Dock Sessions op YouTube. Voor Rewire nam de groep een aantal speciale versies van deze reeks opslagbox-performances op en de mooiste is deze tweede, een samenwerking met Nawras Altaky & Modlar Salama en Frank Wienk. Het optreden begint, tijdens golden hour, buiten voor de deur van de opslagunit, waar singer-songwriter Altaky en percussionist Salama een prachtig emotioneel Arabischtalig lied brengen, waarna we naadloos overgaan naar de roze verlichte binnenkant van de unit. Daar bouwen Slagwerk-instrumentalisten samen met producer Frank Wienk aka BINKBEATS aan een beat waarin elementen uit onder meer de post-rock, Europop en techno een machtige eenheid vormen.
Jaimie Branch treedt doorgaans op in heel kleine zaaltjes, maar is een fantastische trompettist en één van de meest innovatieve jazzmuzikanten van de laatste jaren. Voor kwaliteitslabel International Anthem maakte ze twee platen, de één een samensmelting van jazz, elektronica en zelfs beetjes country, de ander een intens activistisch album vol maatschappijkritiek aan het adres van de Verenigde Staten. Voor Rewire werkte Branch samen met wellicht de grootste naam op de festivalaffiche: de legendarische Elza Soares. Eenennegentig jaar is deze sambazangeres, maar ze zingt-spreekt haar Braziliaanse teksten duidelijk, helder en – ondanks dat ze er wat vermoeid en erg statig uitziet – met een onmiskenbare swing. Branch doet wat ze ook doet in Anteloper, het elektronische zij-project dat ze samen met drummer Jason Nazary opzette. Ze maakt waterige lappen ambient die uiteindelijk ontaarden in vlotte beats vol samples, waar ze tevens korte, felle trompetsolo’s overheen speelt. Prachtig hoe Branch de stem van genre-koningin Soarez zelfs door de vervormingsapparatuur heen haalt om het gewenste effect te bereiken.
Claire Rousay is één van de interessantste avant-garde muzikanten die ik in tijden heb gezien. Met een geluidsrecorder neemt ze zo’n beetje heel haar leven op en een hoop van deze field recordings, van vervormde flarden van persoonlijke gesprekken tot het geluid van het wachten bij de supermarktkassa, verschijnen in combinatie met ambient en traditioneler instrumentspel in haar collage-achtige muziek. Voor Rewire werkte ze samen met Morita Vargas, een zangeres en producer uit Argentinië. In de betoverende soundscape die dit duo in twintig minuten optuigt komen talloze geluiden voorbij, van vogelzang tot geïmproviseerd gefluister in de microfoon en van de lo-fi opgenomen melodie van een muziekdoosje tot het geritsel van een paar kralenarmbandjes. Het mooie aan dit optreden is dat je tot in detail kunt zien wat beiden vrouwen aan het doen zijn om hun bijzondere geluiden te produceren, maar dat er desalniettemin een mysterieuze sfeer blijft hangen.
Je zou kunnen stellen dat alles waar Rewire voor staat samenkomt in Tara Clerkin Trio. Deze Britse jazz not jazz-groep maakt muziek waarin alle genre-grenzen ontstegen worden. Ze combineren moderne technologie met een traditionele aanpak. Ze klinken erg experimenteel maar nooit over-prikkelend. Dit is een collectief dat, zoals het festival zelf, eindeloos in beweging blijft. Het optreden begint met een uitnodigend computerstemmetje en een Sun-Ra-achtige woestijnwandeling; een lome fusie van afropop en spirituele jazz. In het hierna volgende stuk klinkt er een belachelijk simpel doch catchy basmotiefje en percussie alsof er ergens iemand een gebakken ei staat om te draaien. Deze basiselementen worden verder bedekt met bezwerende clarinetsolo’s en een minimalistische piano-loop. Er volgen dan nog, onder andere, oubollige Hammond-orgelsolo’s, spannende ambient en een repetitieve, bewerkte vrouwenstem die regelrecht uit een willekeurige dancetrack lijkt te komen. Tara Clerkin Trio doet veel, maar alles komt in perfecte harmonie samen.
Gezien: 6 t/m 9 mei via live.rewirefestival.nl.