Oorlogsmisdaden, politiegeweld, landroof, machtspolitiek, gerechtelijke dwalingen en hebzucht; Roger Waters wordt dit jaar 80, maar in zijn strijd tegen onrecht is de medeoprichter van Pink Floyd fanatieker dan ooit. Hoewel Waters’ provocerende uitspraken de laatste tijd voor vette krantenkoppen, verhitte social posts, opstandige ex-collega’s en gecancelde concerten zorgen, loopt de vooraf gehypete kruistocht in de Ziggo Dome met een sisser af.
Fotografie Bert Treep
Voordat er één noot is gespeeld, wordt de toon gezet door een boodschap van Roger Waters: ‘If you’re one of those ‘I love Pink Floyd, but I can’t stand Roger’s politics’ people, you might do well to fuck off to the bar right now.’ Waar de arena van de Ziggo Dome in 2018 door een gigantische videomuur over de volle lengte in tweeën werd gesplitst, verschijnen de projecties – inclusief de waarschuwende disclaimer – van de This Is Not A Drill-tour op een levensgroot, langwerpig kruis dat de zaal in vieren verdeelt. Pas zodra dit kruis na de slome, ingetogen en deels ingeblikte Lockdown-versie van opener Comfortably Numb, omhoog wordt gehesen, is het gevaarte in volle omvang zichtbaar.
Wat volgt, is de verwachte, geëngageerde show waarin Roger Waters zijn publiek ook letterlijk vraagt een kant te kiezen. Waters’ 9-koppige en tamme, weinig expressieve begeleidingsband (o.a. toetsenisten Jon Carin en Robert Walter, (bas)gitaristen Dave Kilminster, Gus Seyffert, Jonathan Wilson, drummer Joey Waronker) staat strategisch in vier richtingen opgesteld. Waters zelf loopt gedurende de avond wat houterig alle kanten op. De eerste politieke stellingnames verschijnen na Another Brick In The Wall op de schermen. Dit nummer bevat, in tegenstelling tot de zoutloze opener, wel de traditionele gitaarsolo (Kilminster) die tijdens de aftrap wordt gemist.
The Powers That Be (Radio K.A.O.S.), dat sinds 1999 niet meer live is gespeeld, wordt op fraaie wijze vocaal ondersteund door Shanay Johnson en Amanda Belair. We zien beelden van wereldwijd politiegeweld, waarbij de slachtoffers met naam en toenaam worden genoemd. In The Bravery Of Being Out Of Range (Amused To Death) neemt Roger Waters plaats achter de piano en trekken Ronald Reagan plus diens presidentiële opvolgers voorbij, voorzien van het aantal doden dat elk van hen, volgens de gastheer, op zijn naam heeft staan. Dat Trump uitgerekend deze avond in New York wordt gearresteerd, komt niet aan de orde. Een gemiste kans? Zo worden de eerste nummers die voor echte controverse kunnen zorgen tamelijk mat ontvangen. ‘It’s a bit quiet in here’, merkt Waters terecht op.
Voor het intieme en stemmige The Bar blijft hij achter de vleugel zitten. In dit nieuwe nummer staan de beelden van, tegen landroof protesterende Sioux Indianen centraal. Daarna is het tijd voor een blokje met Pink Floyd en Syd Barrett-sentimenten, alles in de wetenschap dat dit wel eens Waters’ laatste concertreeks zou kunnen zijn. Have A Cigar, Wish You Were Here en een sterk Shine On You Crazy Diamond (inclusief een fanatiek bassende Waters) worden opgeluisterd met oude archiefbeelden, verpakt in opvallend milde bespiegelingen: ‘We dreamed the dream. And, for a while we lived it. The rest is history. It all went a bit pear-shaped after that.’ Pear-shaped… we hebben Roger Waters de afgelopen tijd wel eens venijniger over zijn verleden gehoord.
Venijn zit gelukkig wel in de wervelende uitvoering van Sheep, dat met dwingende overtuigingskracht tot het muzikale hoogtepunt van de avond kan worden gerekend. Het onvermijdelijke rondvliegende varken tijdens In The Flesh, ditmaal met opschrift ‘Steal from the poor, give to the rich’, luidt het einde van de pauze in. Voor het eerst sinds het openingsnummer (waarin Waters nog niet op het podium stond) krijgen we de indruk dat niet alles ‘live’ gezongen wordt. Hardnekkige vermoedens die ook in eerdere tournees de kop opstaken en die onlangs nog door een snoeiharde tweet van Polly Samson, de vrouw van David Gilmour, werden bevestigd.
Via de confronterende beelden uit de WikiLeaks’ Collateral Murder-video wordt protestsong Déjà Vu ingezet en krijgen klokkenluiders Chelsea Manning en Julian Assange een podium. Wanneer Waters in Is This The Life We Really Want? zelfs een wat milde, beschouwende toon aanslaat, vragen we ons af of alle heisa en controverse vooraf niet teveel is opgeblazen. Sterker nog, met de hele ‘tweede kant’ van Dark Side Of The Moon (Money (gezongen door Jonathan Wilson), Us And Them, Any Colour You Like, Brain Damage, Eclipse) wanen we ons daarna ‘gewoon’ in een ijzersterke Floydiaanse rockshow.
Geen tirade over Oekraïne vanavond. Zo blijven ons gelukkig zijn vreemde opvattingen over de rol van de Russische agressor bespaard. Ook van antisemitisme is op dit podium geen sprake. Alle andere, politieke getinte uitingen bevinden zich ruim binnen de grenzen van Waters’ persoonlijke en artistieke vrijheid. Wat in een Groots Muzikaal Vaarwel had kunnen eindigen, lijkt met de low-key uitvoeringen van Two Suns In The Sunset en de korte reprise van The Bar langzaam dood te bloeden. In plaats van vuurwerk kiezen Roger Waters en band voor een klein en ingetogen afscheid rond de piano. Na een proost richting het publiek horen we emotionele woorden aan het adres van vrouw Kamilah, inspirator Bob Dylan en zijn, vorig jaar overleden broer John. Het akoestische slotakkoord Outside The Wall sluit een bevlogen, maar weinig controversiële avond af met een mars richting de coulissen. En zo vertrekt de protestzanger met stille trom.
Gezien: 4 april 2023 in Ziggo Dome, Amsterdam
Lees OOR!
Activist of provocateur? Lees alles over het gedachtegoed van Roger Waters in het magazine of online.
