Daar staan we dan, bij de eerste hoofdact van Pinkpop in jaren. Er staan heel, heel veel mensen. Niet op anderhalve meter. Niet met mondkapjes. Er wapperen buitenlandse vlaggen. Er wordt meegebruld, bier gegooid, op schouders geklommen. Het is een viering van livemuziek. En Metallica draagt het moment.
Fotografie Paul Barendregt
Hoe moet het voor James Hetfield geweest zijn, die gedwongen coronapauze? De dagen waarin hij niet Metallica maar vader, imker, jager en landbouwer was? Proefde Lars Ulrich – die blij wordt van jazz, kunst en biertjes met Noel Gallagher – een leven als pensionado? Boze tongen stellen dat Metallica Pinkpop bezoekt voor geld. Nieuw materiaal is er niet. En in september 2020 blies Metallica een tournee af. Niet vanwege Covid, maar omdat Hetfield in rehab moest. Het zijn voortekenen waardoor we ons afvragen: hoe is Metallica live in 2022?
‘Drummer looking for other metal musicians to jam.’ Met die oproep ontmoette Lars Ulrich in 1981 – het jaar dat U2 en UB40 op Pinkpop speelden – James Hetfield. Vijf maanden later bestond Metallica. 41 jaar later blijven Ulrich en Hetfield het fundament van de band. Metallica verkocht honderd miljoen albums en blijft, ook in de streamingtijdperk, een van de meest beluisterde acts ter wereld. Metallica werd een muzieksmaak op zich en de naam larger than life. H&M, C&A én Zalando verkopen momenteel shirtjes aan middelbare scholieren met het Metallica-logo. Ze mengen op Pinkpop met versleten tourshirts van voorgaande tournees. Zelden zag je op een festival zoveel verschillende shirts van dezelfde band. Metallica is merk, genre en legende. Op Pinkpop lijkt de band gebrand om die naam waar te maken.
En het viertal gaat er volledig voor. Eerst is er een megalomaan lange spanningsopbouw – bijna een kwartier! – dan snelt de band het podium op. Ze rennen als dolle honden over de stage. De dreadlock-vlechten van bassist Robert Trujillo, met 57 jaar duidelijk het broekie van de band, vliegen alle kanten op. Hij speelt stampvoetend. Kirk Hammett heeft een grote pleister op zijn gitaarhand en gooit zijn hoofd dramatisch naar achter als hij speelt, vaak met open mond. Ulrich drumt hoekig, rechtlijnig en rotsvast, tanden bloot of tong uit de bek. Hetfield begint in overdrive.
Metallica heeft vier showmannen, twee podia: het hoofdpodium van Pinkpop en een voorpodium, midden in het publiek. De podia zijn met catwalks verbonden. Metallica maakt daar goed gebruik van en zoekt elke hoek op. De toonzettende opening – met het spectaculaire drieluik Whiplash, Creeping Death en Enter Sandman – wordt tussen het publiek gedaan. Ook achteraan op het veld moet de show goed zichtbaar zijn door vliegende camera’s die de band esthetisch in beeld brengen: van boven, onder en achter. Het lijkt zo of je dicht bij de band staat, die onnavolgbaar ingewikkeld, met stroomversnellingen en uitbarstingen speelt. Het is een vlammende start, waarin de band de lat en het tempo hoog leggen. Ook voor zichzelf. Niemand doet Metallica beter dan Metallica. Maar deze show is wel topsport.
Metallica speelt op Pinkpop met een duidelijk begin, middenstuk en slot. Tijdens het middenstuk zakt het niveau wat in. Natuurlijk heeft Metallica een hele reeks iconisch invloedrijke platen gemaakt. The Black Album (31 jaar oud), Master of Puppets (36 jaar), Ride The Lighting (38), Kill ‘Em All (39). Die jaren kleven ook aan de band en dat zie je. De overgangen duren langer en de band heeft in de tweede helft vlammenwerpers nodig om te vlammen. Deze show kost energie. Vooral Hetfield lijkt, naarmate de show vordert, soms wat afwezig. Hoewel de bandleden in het verleden met elkaar in de clinch lagen – briljant weergegeven in de documentaire Some Kind Of Monster – hebben de vier, nu ze de zestig naderen, elkaar echt nodig. Om te ontzien en te ondersteunen.
Als Hammett over het podium mag rennen en onvermoeibaar aan de volgende solo begint, stapt Hetfield uit de spotlights. Even op adem komen. Hij ziet er nog altijd stoer uit, met grijzende kuif en vervaagde tatoeages, maar eigenlijk heeft hij vooral een klein hartje. ‘Sing loud on this one, we need you’re help.’ Dat verzoekje is serieus: Hetfield heeft het publiek ook echt nodig. Zijn stem is herkenbaar maar zijn uithalen hebben niet altijd de kracht van vroeger. Hij raakt zelfs een beetje emo tijdens Bleeding Me en One, twee rustigere nummers, die prachtig over het veld waaien. Het maakt Metallica kwetsbaar.
‘Metallica is very grateful, thank you, Pinkpop’, lacht Hetfield, zichtbaar geraakt. Hij herhaalt die woorden na het volgende nummer. En later nog een keer. Ulrich tikt vier keer en we zitten in de finale-draaikolk van Master of Puppets, waarbij de band alle resterende energie eruit perst. En dan, als het licht aangaat, gebeurt er iets bijzonders. De band verlaat het podium, de roadies beginnen met opruimen, maar Hetfield blijft op de punt van het voorpodium staan. Hij wankelt op zijn benen. Klapt, schudt handen, lacht. Gaat door z’n knieën om wat woorden uit te wisselen met een fan. Gooit de laatste Metallica-plectrums het publiek in. Dan rent Hammett het podium op met meer plectrums. Trujillo en Ulrich komen ook terug. Ulrich richt zich tot het publiek, dat huiswaarts keert, haalt Pinkpop 2014 aan, met het onweer. ‘Pinkpop is back, Metallica is back, live music is back!’ Grote, innemende glimlach. Zo warm zag je een band nooit afscheid nemen.
Gezien: Pinkpop 2022, vrijdag (22.00 uur) op South Stage. Lees hier al onze recensies van Pinkpop.
