Toen de recensent van dienst voor het eerst in de buitenlucht kennismaakte met Michael Kiwanuka – op Rock Werchter, ruim tien jaar geleden – maakte hij binnen tien minuten resoluut rechtsomkeert. Saaie, niets-om-het-lijf-hebbende, dertien-in-een-dozijn-soul. Die zijn we net zo snel weer vergeten als dat ie gekomen is, was de gedachte. Hij wil maar zeggen: ook de jongens en meisjes bij OOR zitten er wel eens faliekant naast. Of: smaak valt te ontwikkelen. Kiest u zelf maar wat van toepassing is.

Fotografie Mick de Jong

Door de jaren heen heeft de Britse soulzanger zich namelijk ontpopt tot een van de meest favoriete podiumdieren van Nederland, is er vrijwel ieder jaar wel één festival waar hij zijn opwachting maakt – Best Kept Secret is dit jaar de gelukkige – en kun je er de klok op gelijk zetten dat-ie minimaal tweejaarlijks de AFAS vol trekt. Je mag dan ook best stellen dat ‘we’ met hem weglopen. 

Niet gek ook, want Kiwanuka is wat je met recht een allemansvriend noemt. Een paar blikken in het publiek zeggen voldoende: hier staat een dwarsdoorsnede van de samenleving. Vaders met hun dochters, moeders met hun zoons, witte grijze mannen, verliefd kijkende stellen, en ga zo maar door. Is het dan allemaal zo braaf en ultiem toegankelijk bij de beste man, dat zovelen van ‘m gecharmeerd zijn? Ja en nee. 

In de stijf uitverkochte zaal in Zuidoost, die met dit druilerige weer nog ongezelliger oogt dan normaal, is het enerzijds stabiliteit en consistentie troef. De Engelsman met Oegandese roots speelt een vrijwel foutloze set, en hetzelfde valt te zeggen over zijn tienkoppige band. (Ja, ze zijn met z’n tienen: die ticketprijs à €66 is dan toch net iets acceptabeler, nietwaar?). Wat dat betreft zijn er bar weinig verrassingen te ontdekken; Kiwanuka is namelijk vrijwel altíjd in orde. En met zijn ingetogen repertoire, zonder enige opsmuk, zou verveling wel eens op de loer kunnen liggen. 

Het is echter de muzikale omlijsting die het (opnieuw) de moeite maakt. Zeker gezien hij zich tijdens deze tour, ter ere van het eind vorig jaar verschenen Small Changes, omringt met een muzikaal gezelschap dat zo groot is dat het hele podium is gevuld. Dat tiental is overigens niet alleen groots in omvang, maar ook in prestaties. Niet eerder klonken liedjes als het kwetsbare Father’s Child en waanzinnig opgebouwde Hero zo mooi en gelaagd. Strijkers zorgen ervoor dat Solid Ground, een van de mooiste liedjes op de setlist, héél langzaam aanzwelt, terwijl snerpende gitaren You Ain’t The Problem al vroeg in de set nog broeieriger laten aanvoelen. 

Een groot deel van Kiwanuka’s werk voelt vanavond sowieso urgenter en beklemmender dan tevoren. En wat wil je ook, met een Brits-Oegandese zanger die over (rassen)ongelijkheid, naastenliefde en interpersoonlijke relaties zingt, terwijl de wereld uiteengescheurd dreigt te worden door een geschminkte totaalidioot met waanideeën, en minderheden aan de andere kant van de oceaan hun leven niet meer zeker lijken te zijn. Black Man in a White World, steeds sneller en dreigender gespeeld, komt dan ook binnen als een mokerslag.

Even verderop in de set is het tijd voor het enige ‘praatje’ van de avond, als hij stilstaat bij de bijzondere band die hij met Nederland heeft, en hoe hij hier al vroeg in zijn carrière op handen gedragen werd. Dat kan maar één ding betekenen: doorbraaktrack Home Again. Naast me voelt een vrouw met natte ogen aan haar zwangere buik, alsof ze alvast een onderonsje met haar ongeboren kindje heeft. De voormalig Mercury Prize-winnaar krijgt met het liedje de hele AFAS stil – schitterend. 

Opvallend is hoe hij zich sindsdien ontwikkeld heeft, via de wat meer uitgesproken en voor een breed publiek geproduceerde platen Love & Hate en Kiwanuka, naar nieuwe tracks als Lowdown I & II, die juist een meer psychedelische vibe hebben en daardoor in verhouding (nog) wat ontoegankelijk klinken. Dat blijkt ook uit het feit dat de aandacht vanuit de zaal gelijk enigszins verslapt, maar tegelijkertijd passen deze liedjes juist perfect bij het bredere muzikale kader dat hij met deze tournee schetst. 

Terwijl de wereld in de fik staat, decennialange bondgenootschappen die de wereldvrede moeten bewaken op de tocht staan, en polarisatie steeds extremere vormen aanneemt, is het een geruststellende conclusie dat we altijd kunnen rekenen op de zalvende, stabiele soul van Michael Kiwanuka – verbinder in de puurste zin van het woord. Tot over twee jaar!

Gezien: 26 februari 2025 in AFAS Live, Amsterdam