‘We zijn noch een showcase-festival als Reeperbahn, noch een grootschalig festijn waarbij iedereen van podium naar podium trekt’, aldus festivaldirecteur Hamed Shahi-Moghanni. De opzet van New Fall gebiedt de bezoeker om te kiezen uit een scala van optredens die tegelijk plaatsvinden door de stad. De acts op de poster van dit jaar zijn niet of weinig vergelijkbaar, waardoor een keuze lastig wordt. Zo kun je op zaterdagavond dansen bij Roosevelt, maar ook luisteren naar het magische Wilco of een intense performance van rap-poëet Kate Tempest (bovenstaande foto) bijwonen. ‘We willen ons niet verbinden aan een genre, maar een breed programma aanbieden waarin kwaliteit de gemene deler is’. Dat blijkt wel, want het programma bestond vorig jaar nog voor een groot deel uit Duitse namen, nu kan de bezoeker naast bovengenoemde ook nog shows van James Vincent McMorrow, Explosions In The Sky of Adam Green bezoeken. Keus genoeg voor de Nederlandse bezoeker.

Naast kwaliteit blijkt ook storytellers een kernwoord in de programmering. Als de festivaldirecteur James Rhodes (vrijdag, 18.00, Johanneskirche) aankondigt, benadrukt hij waarom de Britse pianist een essentiële toevoeging aan het affiche is: Rhodes is niet alleen een uitzonderlijk goede pianist, maar schrijft ook boeken over mentale gezondheid, slachtofferschap van seksueel misbruik en de huidige stand van zaken in de politiek. Kwaliteit en verhaal gaan dus hand en hand samen bij deze heuse componisten-fanboy, die op komt lopen in een universiteitssweater met de letters BACH erop. Rhodes vertelt vol emotie en enthousiasme over de stukken van Beethoven, Bach en Chopin die hij vertolkt, waardoor de ervaring toegankelijker en intenser wordt voor het publiek in de Johanneskerk. Met kromme rug en gesloten ogen speelt de in Nederland compleet genegeerde, maar in Duitsland vrij grote pianovirtuoos negentig procent van wat we vanavond horen uit zijn hoofd. Wanneer hij zijn ogen wél op de toetsen richt, zijn deze vaak betraand door de emoties die de composities met zich meebrengen. Rhodes speelt niet, nee, hij lééft muziek. Wanneer hij Rachmaninoff – wiens naam op Rhodes’ onderarm getatoeëerd is – vertolkt, zorgt hij met zijn hoogstaande spel (en de liefde daarvoor) voor collectief kippenvel in de kerk met de perfect passende akoestiek. Het enige wat nog mist: eigen werk. Dat zouden we echt graag van dit creatieve brein willen horen.

Krap anderhalf uur later zien we een artieste in dezelfde kerk waarbij de piano ook hoog in het vaandel staat: de Deense Agnes Obel (vrijdag, 21.00, Johanneskirche) trapt haar Citizen of Glass-tournee af op New Fall. Haar duistere driekwartsmaat-songs vol onheilspellende pianoloopjes, elektronische drums en zware cellopartijen vormen een soort fucked up fairytale over verknipte, destructieve romances vol melancholie. Die nummers (Trojan Horses, Red Virgin Soil) zouden zich goed lenen voor het lugubere geluid van het gigantische kerkorgel aan de overkant van de kerkzaal, maar Obel houdt haar instrumentarium vrij beperkt, wisselend tussen twee elektrische piano’s. Haar songs zijn individueel haast altijd sterk, maar 95 minuten achter elkaar begint het soms wat te vervelen. De songs aan het einde van de show zoals doorbraak Riverside en het nieuwe Mary vallen gelukkig zo goed dat we de verveling al vrij snel zijn vergeten. Én het is Obels 36^ste verjaardag, waardoor het publiek achterin licht euforisch wordt in de toegift, rommelig happy birthday gaat zingen en zelfs nog hoopvol blijft zitten als Obel al lang klaar is met spelen.

Er is meer te vieren dit weekend op New Fall: Wilco‘s klassieke tweede plaat Being There mag twintig kaarsjes uitblazen, precies op de dag dat de mannen in Düsseldorf spelen. Veel van die plaat komt er vanavond – op prijsnummer Misunderstood na – niet voorbij, want het zwaartepunt ligt bij nieuwste langspeler Schmilco en klassieker Yankee Hotel Foxtrot. Wilco is een geoliede liveband met oog/oor voor detail, sfeer en spontaniteit – het enige minpunt vanavond is dat frontman Jeff Tweedy tijdens de openingsnummers (Normal American Kids, If I Ever Was A Child) vrij fragiel klinkt. Maakt verder niet uit hoor: de rest van de avond klinkt hij fantastisch. Tweedy wordt ondersteund door de 60-jarige gitaarvirtuoos Nels Cline die het publiek euforisch maakt met zijn vrij schaarse, maar daardoor speciale solo’s en Glenn Kotche, die met zijn losse polsen-tactiek toch nog retestrak kan drummen en fantastisch buiten de lijntjes kan kleuren tijdens Heavy Metal Drummer. De locatie van het optreden is hoogstens merkwaardig te noemen: in dit conferentiecentrum zou morgen net zo goed een hondententoonstelling of een show van Rasti Rostelli kunnen worden gehouden, maar het geluid is feilloos en de band heeft een fantastisch sprookjesachtig herfstdecor mee waarbij de weersomstandigheden aan de songs kunnen worden aangepast, zodat de aandacht niet naar de belachelijk grote conferentiezaal gevuld met stoelen, maar naar het podium wordt getrokken. Ten slotte verplaatst het publiek zich tijdens de twee(!) toegiften vanzelf naar het midden, om niet langer suf te blijven zitten, maar staand verder te genieten van deze nagenoeg perfecte show.

Een mooier herfstig einde van New Fall 2016 konden wij ons niet wensen met deze boeking. New Fall deed dit jaar nieuwe, grootse dingen, maar zonder haar principes te verloochenen. Daarmee zet het festival een prima balans tussen kleinschaligheid en ambitieuze aanpak neer.

Fotografie: André Symann (Wilco), Foto Schiko (Kate Tempest) en Markus Luigs