Onze fascinatie met minimalisme en de opkomst van streamingdiensten zorgden het afgelopen decennium voor een enorme toename in de populariteit van pianisten als Nils Frahm. Met dank aan soundtracks en studieplaylists op Spotify veroverde de Duitser de wereld, waarna Nederlander Joep Beving en al die Scandinaviërs al snel in zijn voetsporen traden. In de rij blijkt dat succes ook uit het grote leeftijdsverschil in het publiek, we zien mensen die bijna letterlijk opgroeiden met Bach, maar ook ‘de jeugd van tegenwoordig’ en alles daar tussenin. Eerder deze week speelde Frahm al in Nijmegen, vanavond trapt de dertiger met zijn derde show in Paradiso een driedaags verblijf in dat podium af. Statig is de poptempel natuurlijk al, maar weet Frahm zijn publiek ook stil te krijgen?
Het korte antwoord is – zoals de weinig verhullende titel van dit artikel al deed vermoeden – ja. Het lange antwoord luidt dat Nils Frahm veel van zijn collega’s lichtjaren voorbij blijkt te zijn. Vooral in het begin van de set speelt de man met platte pet veel werk van zijn vorige week verschenen album All Melody. Op dat album neemt Frahm, zoals op meer van zijn recente releases, langzaam maar zeker afstand van het neoklassieke idioom dat hem in de spotlight zette. Er staat wel een vleugel op het podium, maar die wordt pas laat in de set gebruikt en staat er tot die tijd slechts voor de vorm.
Op de rest van het podium heeft de componist de studio uitgestald waarmee hij All Melody afgelopen jaar opnam in het bijzondere Berlijnse Funkhaus, zeg maar Soviet-studio turned festivallocatie. Die studio is min of meer verdeeld in een klassieke schatkamer, waarin je de hamers haast tegen de pianosnaren hoort tikken, en een digitale speeldoos vol synthesizers. De orgelpijpen staan backstage opgesteld: ze zijn te luid voor de podiummicrofoons.
En hoe prachtig zijn pianostukken ook zijn, Frahm blijkt vanavond al snel op z’n allerbest als hij beweegt tussen beide kamers, tussen analoog en digitaal. Tijdens een openend salvo met nieuwe nummers My Friend The Forest en Sunson trekt hij een sprintje om een synthesizer aan te slingeren en slaat aan de andere kant nét op tijd een akkoord aan. De Duitser doet het ene moment denken aan de dromerige ambient van Brian Eno, het andere aan de dreunende techno van zijn landgenoten Moderat.
Het houdt Frahms op plaat soms wat saaie muziek vanavond onverminderd spannend: zijn show zakt zelfs geen seconde in. Theatraal wordt Frahm pas vlak voor de toegift, als hij logischerwijs zijn toevlucht neemt tot publiekslieveling en tranentrekker Says. Tot die tijd pulseert, zoemt en fluistert alles op een manier die eindeloos fascineert. Frahm beneemt zijn publiek de adem niet met acrobatische salto’s, maar met schitterende simpliciteit. Daarin gaat zijn virtuositeit verborgen, al vangt de oplettende luisteraar (en daarvan zijn er vanavond veel) er voortdurend glimpen van op. En de sympathieke Duister, die zijn verblijf in Paradiso als een eervolle residentie lijkt te beschouwen, doet het allemaal solo. Frahm is geen prater, geeft hij toe, terwijl hij met microfoon in de hand zo snel mogelijk zijn machines klaarmaakt voor de volgende compositie. Hoeft ook helemaal niet, want zonder woorden zegt Nils Frahm vanavond veel meer dan menig ander artiest.
Fotografie: Arend Jan Hermsen
Gezien: 30 janauri 2018, Paradiso, Amsterdam
