Daar staat hij. Zwart shirt, grijze haren, gebogen. Na vele jaren, de legendarische sprong, golven covid, staat hij nog één keer hier, mister Pinkpop, Jan Smeets. Het publiek scandeert ‘Jantje, bedankt’ en Smeets is zichtbaar ontroerd. Daarna zíjn band: Pearl Jam. Eddie Vedder oogt ontspannen, in zijn net iets te strakke blouse. Zingen kost Vedder weinig moeite. Maar praten, in gebroken Nederlands, voorlezend van zijn handgeschreven aantekeningen, doet hij met trillende hand. ‘De eerste keer dat wij in Nederland speelden is dertig jaar en tien dagen geleden… en ik spreek nog steeds geen Nederlands.’ Iedereen lachen. Hoe attent. Maar dertig jaar: hallo, dat is een lange tijd.
Fotografie Hub Dautzenberg
Pearl Jam is duidelijk een band van de lange adem. Ze versleten in de beginjaren wat drummers, maar sinds de tweede helft van de jaren ’90 is de line-up stabiel. Veel collega’s uit de grunge-beweging van Seattle – Nirvana, Alice in Chains, Soundgarden – zijn niet meer. Begin dit jaar overleed ook Mark Lanegan, die ooit Screaming Trees aanvoerde. Maar Pearl Jam overleefde en gaat stug door, ruim dertig jaar na debuut Ten, dat de band nooit meer benaderde, laat staan overtrof. Een plaat met een eeuwige jeugd, regelmatig genoemd als één van de beste albums ooit.
Maar de muziekwereld is altijd in beweging en de trends van nu bewegen verder weg van de sound waar Pearl Jam een carrière op bouwde. Een écht sterk Pearl Jam-album, dat is inmiddels zo lang geleden, de band zou er vriend en vijand mee verrassen. Rolling Stone schreef dat de band de afgelopen tien jaar zijn eigen nalatenschap fanatiek de nek omdraaide. Dat was in 2006. Dus Pearl Jam is een band van vroeger geworden?
Nee. Zeker niet. Wie Pearl Jam’s kracht wil zien, moet de band live zien. Dan wordt duidelijk wat de vruchten zijn van een leven lang optreden. De show die Pearl Jam op Pinkpop geeft kan alleen gegeven worden door een band met een enorme integriteit, ervaring en toewijding. De culminatie van jaren stug doorgaan, in voor- en tegenspoed. Pearl Jam zoekt de uitdaging in de krochten van het eigen archief. En dat archief is enorm. Hé, daar is Wishlist van Yield (1998), die deden ze de vorige keer niet. Wat devote fans tikken elkaar opgewonden aan. Wat spelen ze hierna? Er zijn telkens zoveel mogelijke opties dat op Pinkpop álles als een verrassing komt. Het houdt liefhebbers scherp.
Vedder, een emotioneel mensenmens, is opvallend open en spraakzaam. Hij geeft wijsheid door, haalt herinneringen op en herdenkt vrienden – zoals de overleden Amsterdamse gitaarmaker Søren, Tivoli-medewerker Erik en Pinkpop-cameraman Rob – na een lange anekdote over de sprong uit ’92 loopt hij het podium op. Vedder is duidelijk op de hoogte. Hij weet ook dat de Rolling Stones deze week hun show in de Amsterdamse Arena moesten cancelen vanwege covid.
Pearl Jam doet vervolgens een Stones cover, Street Fighting Man, voor het eerst sinds ’94. Deze band levert geen business as usual, maar maatwerk, dat deze show persoonlijker maakt dan de eveneens sterke Pinkpopshow uit 2018. Indrukwekkend hoe ze het niveau constant houden. Sterker nog, iets voor elf, we zijn een dik uur in de show, begint het heilige vuur uit de jaren negentig te knetteren tijdens urgente vertolkingen van Daughter, Better Man en Jeremy.
‘Net als dertig jaar geleden’, glundert Vedder, met een ontkurkte fles rode wijn in de hand, na een levendige vertolking van Alive. Niet helemaal. Op de dag dat Paul McCartney 80 wordt en Jan Smeets, die 53 jaar geleden met Pinkpop begon en na vaak afscheid te nemen écht afscheid nam, scharniert Pearl Jam tussen tijdperken. Pinkpop was nooit kleinschalig, maar nu, met twee mega-podia lijnrecht tegenover elkaar, voelt het festival massaler. Deze Pinkpop zijn er veel fotogenieke acts te vinden. Die hebben hun imago mee, met confetti en vlammenwerpers inspelend op beleving en fear of missing out, de jaloersmakende beelden voor Instagram en TikTok. Pearl Jam is niet fotogeniek – geen jongere wil eruit zien als Eddie Vedder, hoor – maar heeft wel bijzonder veel goede liedjes. Genoeg om een avond mee te vullen. En morgen doen ze weer heel andere.
Gezien: Pinkpop 2022, zaterdag (21.30 uur) op South Stage. Lees hier al onze recensies van Pinkpop.
De nieuwe OOR is uit!
Inclusief Nick Cave-special (m.m.v. Anton Corbijn), Liam Gallagher, Festivalgids 2022 en natuurlijk Eefje de Visser. Bestel ‘m hier.
