Na zeven magere jaren is PJ Harvey terug met een album én een nieuwe concertreeks. Polly Jean had met gemak de AFAS Live kunnen uitverkopen maar koos voor twee avonden in Paradiso. Terecht, want het intieme I Inside The Old Year Dying gedijt niet in een sfeerloze hal, en des te meer in een oude kerk. In een hagelwitte jurk betovert en bezweert Harvey de ruimte met muzikaal spookachtig vormgegeven songs en cryptische teksten die een dieppersoonlijk karakter hebben. Het oude werk zorgt voor meer lucht na een beklemmende uitvoering van de laatste plaat.
Fotografie Anne-Marie van Rijn
Het afgelopen decennium richtte PJ Harvey de blik vooral naar buiten; Let England Shake (2011) en The Hope Six Demolition Project (2016) waren regelrechte protestalbums met een politieke insteek. In die tijd speelde ze met een soort big band en klonk de muziek live bijna bombastisch. Maar daarvoor maakte ze White Chalk (2007), een intieme plaat met kleine pianoliedjes. Op de hoes draagt ze een witte jurk, net als vanavond. I Inside The Old Year Dying lijkt een vervolg op White Chalk, de muzikale omlijsting is bescheiden en de teksten lijken over haar jeugd in Dorset aan de Engelse zuidkust te gaan. Terug naar de onschuld, maar ook weer niet.
I Inside The Old Year Dying wordt integraal gespeeld door Harvey en haar vierkoppige band, met nog altijd oudgediende John Parish in de gelederen. Vanaf de eerste lugubere klanken van Prayer At The Gate neemt PJ Harvey de zaal mee in een donkere sprookjeswereld waarin altijd gevaar op de loer ligt. In de basis zijn het kleine folkliedjes die spaarzaam worden vormgegeven met een paar toms, onheilspellende feedback, minimaal gitaarwerk en wat elektronische geluiden.
Ze zingt ze vaak met een hoge falset, haar stem is enorm krachtig vanavond. Autumn Term is een bevreemdend falsetduet met John Parish. De twee gaan daarvoor statisch naast elkaar staan, waarna Parish weer stoïcijns achter een instrument plaatsneemt. Harvey flaneert over het podium, zingt soms een song vanuit de linker kringloopstoel, dan weer vanuit de rechter. Het album wordt zo goed als perfect uitgevoerd.
Het geheel heeft iets ongrijpbaars. Tussen de songs door klinken vogeltjes of kerkklokken, en het lijkt wel alsof de soms wild naar boven gebarende Harvey geesten aan het oproepen is: ‘Are you Elvis, are you god?’ Het voelt even alsof Mark Lanegan elk moment kan aanhaken.
Na de ‘pauze’ merk je pas hoe intens dat nieuwe album is. Tijdens de losse ska-ritmes van The Glorious Land en The Words That Maketh Murder is het alsof iemand de airco heeft aangezet. Er volgt een uitgekiende best of-set met verrassende keuzes. Zoals het onderhuidse Angeline van Is This Desire? (1998) en broeierig uitgevoerde The Desperate Kingdom Of Love van Uh Huh Her (2004), toch wel een dark horse in het oeuvre.
Van de eerste twee albums komen het rauwe Dress en Man-Size voorbij, een stuk netter en afgepaster gespeeld dan vroeger. Toen kwam de muziek van PJ Harvey vanuit de onderbuik, nu vanuit de ziel? De vier songs van To Bring You My Love (1995) lijken het oude en het nieuwe het best te verenigen, vooral Down By The Water klinkt nog steeds tijdloos. Ze sluit af met de ijzingwekkende titelsong van White Chalk, over krijtsteen in Dorset en een ongeboren kind. En speelt daarin een hartverscheurend stukje mondharmonica. Hoe persoonlijk wil je het hebben?
De uitvoering van I Inside The Old Year Dying was deze avond adembenemend, daarna liet PJ Harvey bijna achteloos horen hoe groot ze de afgelopen dertig jaar al was. En over twintig jaar staat ze er nog steeds, maar laten we haar vooral nu prijzen.
Gezien: 6 oktober 2023 in Paradiso, Amsterdam
Ons nieuwe boek!
Bestel ‘m hier.
