ABONNEE EN WIL JE VERDER LEZEN?
BEN JE NOG GEEN LID?
Het lijkt bijzonder rustig, pak ‘m beet een half uur voor aanvang in de HMH. Er staan krap 900 man op aanwezig in het Facebook-event, een bezoekersaantal waarmee je de HMH nog niet eens voor een zesde vult. Dat ligt waarschijnlijk aan de leeftijd van de gemiddelde bezoeker vanavond, een leeftijd die binnen een generatie valt die – net als Harvey zelf – niet al zijn reisverhalen op Snapchat deelt of happig op de geïnteresseerd-knop ramt bij ieder aangekondigd evenement. Vlak voor half negen, wanneer de show aanvangt, is de HMH toch stilletjes volgestroomd en juichen de voorste rijen zelfs van opwinding. Je snapt precies waarom, als Harvey en band in een soort fanfare-opstelling, allemaal op een rij, sommigen met grote trommen in de hand, het podium op komen lopen.
Rook dwarrelt over het podium. Door de PA klinkt tijdens de eerste nummers constant het gerinkel van bellen. Harvey stapt in langzame pas en het hoofd wat naar beneden op haar microfoon af. Door haar donkere make-up kun je nauwelijks haar ogen zien. Om haar magere lichaam hangt een vederjasje. Het lijkt alsof ze de dons van alle vogels op de albumhoes van Let England Shake om haar hoofd en lichaam heeft gehangen als een soort artefact. Harvey is een mystieke en onpeilbare verschijning waar nauwelijks een gesproken woord uitkomt, maar die wel middels haar muziek uitstekend verhalen kan vertellen. Dit doet ze met levendige handgebaren die de karakters en locaties uit haar songs lijken te doen oprijzen op het podium. Zo neemt ze het publiek vanavond mee van de sloppenwijken van de Amerikaanse hoofdstad, naar de ellende van de strijders in de Eerste Wereldoorlog en naar Afghaanse straten vol bedelaars.
Haar uitstekende band en een goede benutting van het volledige podium versterken de kracht van het optreden vanavond. Tijdens The Ministry Of Defence, een nummer dat een figuurlijke muur van geluid vormt door een dreigende rauwe gitaarriff, doemt ook nog eens letterlijk zo’n enorme muur op achter de muzikanten. Een groot, grijzen pallet van vierkanten wordt opgetakeld, waarvan niet duidelijk is of deze ter bevordering van de akoestiek of enkel imponerend is. De Afghaanse landschappen in het dreigende nummer komen levendig naar voren door de klanken van uitgebreide kopersolo’s. Harveys band, waarvan Nick Cave-compagnon Mick Harvey en kloppend percussiehart Jean-Marc Butty de grootste eyecatchers zijn, fungeert ook als mannenkoor: een mooi contrast tegenover Harveys ruime stembereik. De 47-jarige Polly Jean is uitstekend bij stem vanavond: de emotie in The Orange Monkey wordt voelbaar overgebracht, de bijzonder hoge tonen in A Line In The Sand moeiteloos gehaald.
Van links naar rechts paradeert, gebiedt en smeekt Harvey vanavond over het podium. Ook al komt The Hope Six Demolition Project haast in z’n geheel voorbij, de kleine greep songs van vorige plaat Let England Shake (het titelnummer, The Words That Maketh Murder en The Glorious Land) markeren een uitgebreid kippenvelmoment. De composities en teksten van deze nummers zijn van ongekende klasse, en het charisma waarmee PJ Harvey ze brengt, laat iedereen ademloos toeluisteren. Niet dat er überhaupt veel gedanst werd: Harveys recente repertoire heeft qua sound en tekst een bepaalde (impliciet moralistische) serieux waardoor het meer als luistermuziek dan dansmuziek aanvoelt. Voor wat meer uitbundigheid zijn we aan het goede adres bij het oudere werk uit haar muzikale loopbaan, dat later deze avond aan bod komt. 50 ft Queenie, Down By The Water en To Bring You My Love zijn de enthousiast onthaalde herkenningspunten van de set. Na enkele uitstappen naar het verleden neemt Harvey ons weer mee terug naar River Anacostia, een soort kruising tussen de humming song van The Wolf Of Wall Street en een Afro-Amerikaanse slavenzang over de vervuilde Amerikaanse rivier. Wederom verzamelt de band zich op de voorgrond, op een rij achter de microfoons, terwijl het gigantische decor weer langzaam de grond in zakt. Een luid applaus volgt na de doodse stilte van het publiek.
Na een mooie, maar als afsluiting wat vreemd vallende toegift bestaande uit The River en The Last Living Rose wil het publiek alleen nog maar meer. Na een korte buiging bespeuren we op Harveys vaak onpeilbare hoofd een flauwe grijns. Zou zo’n gevulde bierhal en een enorme dankbetuiging haar nog veel doen, na een carrière van ruim 25 jaar? Wat we zeker weten is dat ze de voldoening haalt uit het vertellen van verhalen en niet uit de publiekserkenning. Haar zichtbare charisma, tekstuele vakmanschap en uitstekende stemgeluid getuigen daarvan. Met de aankomende zetelwisseling in Washington, de onverwacht vallende clusterbommen in Syrië en de aanhoudende oorlog in Afghanistan, kunnen we ongetwijfeld meer aangrijpende, ontroerende en adembenemende verhalen verwachten van deze uitstekende reisgids, die durft te gaan waar menig concertbezoeker niet durft te gaan. Harvey komt ons tegemoet door ons in de veilige omgeving van muzikale praal en groepsgevoel mee te voeren naar locaties vol armoede en ellende. Dat mag ze wat ons betreft eindeloos blijven doen.
Fotografie: Daniël de Borger
Gezien: 16 oktober 2016, Heineken Music Hall, Amsterdam