‘Stop, we parkeren aan de rand van de stad.’ Dat is nodig, want de parkeergarages in Bergen op Zoom zijn vol. Er is veel te doen tijdens Open Monumentendag. Een van de evenementen heet PopMonument. Die samengestelde festivalnaam maakt precies waar wat het impliceert: het draait om popmuziek in monumenten. Dit jaar treden er zestien acts op. Hoofdact: Eefje de Visser in Gebouw-T, ooit een oud militaire gebouw dat onderdak aan paarden bood, nu een poppodium.
Fotografie Corné de Weert, Erwin Klomp, Willem Jongeneelen
Acht jaar geleden werd dit festival voor het eerst georganiseerd in de West-Brabantse monumentenstad. Het idee? Verrassende acts op iconische erfgoedlocaties. Zoals dit jaar YĪN YĪN in een monumentaal oude metaalgieterij, of het duistere metaltrio Doodswens op de plek waar vroeger het altaar stond in Kerk van de Heilige Maagd Maria-Tenhemelopneming, inmiddels beter bekend als stadsschouwburg De Maagd. Vanuit de Gertrudiskerk klinkt ondertussen muziek van Eefje de Visser, gespeeld door de beiaardier van dienst, Janno den Engelsman, en in Hof van Asselbergs kun je een nieuw ontdekte vestingkelder induiken.
Het idee achter PopMonument was van meet af aan prachtig. In Bergen op Zoom zijn heel veel monumenten en daarom is het niet toevallig dat het festival steeds tijdens Open Monumentendag plaatsvindt. Maar dat hoeft natuurlijk niet, zoveel bewezen de edities die sindsdien ook in andere prachtige steden vol cultureel erfgoed werden gehouden, zoals Breda, Willemstad, Veere en Middelburg.
Tijdens de achtste editie in de moederstad is er meteen keuzestress. Of je kiest voor de hiphop, soul en jazz van Pink Oculus in De Maagd, of je kiest voor Bob Uit Zuid in een tot dansschool omgebouwd industrieel pand. Voor aanvang van het concert legt de stadsgids uit waar je je als publiek bevindt en waar het gebouw vroeger voor diende. De locatie is schitterend: glitterballen aan het plafond, Delfts blauwe tegeltjes tegen de muur en Bob die daar al rappend als een Beastie Boy en/of Black Key doorheen banjert. Hij vraagt het publiek iets naar voren te komen. Omdat hij tijdens het zingen net zo veel spuugt als zijn Sint Bernard, of spettert als tijdens het Karpervissen. ‘Dit wordt géén hit’, spuugt hij ook nog uit. Dat klopt, maar op de podia en op zijn door Tim Knol geproduceerde debuutplaat is hij dat al lang.
De Limburgse band YĪN YĪN is ook meteen een opzwepend succes vanaf het kleine, in de oude metaalgieterij Gemcast opgestelde podium. In het pand zat ooit ook een limonadefabriek, maar het doet nu dienst als opslagplaats met onder meer rekken vol autobanden. Rare locatie voor een dansfeestje? Het kan de Limburgers en het publiek niet deren. Ook de Amsterdamse Bnnyhunna (met Ghanese roots) moet raar opgekeken hebben toen hij Het Markiezenhof binnenstapte om zijn instrumentarium op te stellen, in een van de mooiste oude stadspaleizen van Nederland. Zijn set vol jazz, soul en soms hier en daar een afrobeat bekoort. Zeker als hij er op het eind nog een schepje bovenop doet en het Bergse publiek uitnodigt tot dansen. Dat het bij heupwiegen blijft, ligt niet aan hem.
Een andere prachtig locatie valt Aafke Romeijn ten deel: de Gevangenpoort. De setting is even bijzonder als het project dat Aafke aanging met modeontwerper Teun Seuren, die speciaal voor PopMonument kostuums ontwierp, gebaseerd op zowel de locatie als de thematiek van de dichterlijke teksten en songs. Nadeel: in die Gevangenpoort past slechts een kwart van de mensen die Aafke willen zien. Plek genoeg dan weer bij de meest controversiële act van de avond. Het volume blijft binnen de perken, van de teksten krijgen weinigen iets mee, maar de black metal van het trio Doodswens had werkelijk op geen treffendere plek gebracht kunnen worden, op de plek waar voorheen het altaar was.
Het vrolijkst wordt je zaterdagavond in het poolcafé Provoosthuis. Niet dat er veel gepoold wordt in deze bruine kroeg, met een iconische stenen trap uit 1783. Daarvoor is het veel te druk met mensen die met een big smile op hun gezicht naar het zevental Personal Trainer kijken. Zanger Willem Smit kennen we nog van Canshaker Pi, maar deze band is zowaar nóg beter. Hij ontpopt zich als de nieuwe ondeugd op de podia, Peter te Bos heeft een opvolger. Zijn band oogt, met hem, wellicht als een zootje ongeregeld, zo klinkt het zevental alleen in de afsluiter, waarin ze zich opzettelijk helemaal naar de gallemiezen spelen. Daarvoor komen er louter hits voorbij, schijnbaar achteloos gespeeld en met multitaskende percussionist, die zowel tamboerijn speelt als een potje Vier Op Een Rij doet. Maar wat een geweldige songs. Het is uitkijken naar het debuutalbum dat begin november verschijnt.
De keuzestress maakt het onmogelijk om deze editie ook Robbing Banks, Kenny Anders en Milio mee te pikken. Maar tegenover de headliner is bewust niets anders geprogrammeerd. Eefje de Visser zegt dat ze Bergen op Zoom met plezier aandoet, zo aan het einde van haar succesvolle festivaltour. Precies op de plek waar ze de tournee vóór corona voorbereide. Over de liveshow, rond het al even veelgeprezen album Bitterzoet, is natuurlijk al veel gezegd en geschreven. Het resultaat, waarin prachtig licht, weergaloos geluid en fascinerende bewegingen samen één geheel vormen, wordt ervaren als zwoel, melancholisch, betoverend en opwindend.
Het decor is simpel, met hangende, dode gordijnen, maar met twee extra zangeressen, fraaie choreografieën én een lichtman die als toetsenist ook met de band meespeelt, onstaan er toch heel bijzondere effecten. Het nadeel van laat op een festival optreden? Dat de drank zijn werk al doet en the Dutch disease ook in Bergen op Zoom ‘gezellig’ de kop opsteekt. Eefje laat het gaan en besluit in de toegift het prachtige, maar erg stil eindigende Lange Vinnen op de stil genietende fans vooraan los te laten. Lang applaus valt haar ten deel.
Gezien: 10 september PopMonument, Bergen op Zoom. De volgende editie van PopMonument is op 26 november in Breda.
