Naar aanleiding van afgelopen editie van Roskilde schreven we vorig jaar dat het Deense festival de deur openzette voor de TikTok-generatie. Juist dat zien we Pinkpop in 2023 doen. Zoals Denemarken in sociaal/bestuurlijk opzicht vaak gezien wordt als gidsland voor Nederland, zo is het gerenommeerde Roskilde – met 130.000 bezoekers en meer dan 205 acts huge, het Glastonbury van Scandinavië – een festivalgids voor Nederland Festivalland. Binnen een uurtje backstage op dag één van deze editie heb ik al twee hotemetoten van ESNS en Lowlands voorbij zien wandelen. Altijd interessant om te zien wat de Denen nu weer bedacht hebben. Blijkt dat de Denen ditmaal juist bij ons inspiratie zijn komen opdoen.
Openingsfoto Flemming Bo Jensen
Ten eerste dit: alle internationale kanonnen, de grote namen die momenteel langs de Europese (en ook vaak Nederlandse) festivals toeren, staan ook hier op de affiche. Van Queens Of The Stone Age tot Christine And The Queens, met daar tussenin de hele bups van Kendrick Lamar tot Rosalía, Caroline Polachek, Burna Boy, Blur en Lizzo.
Voorts lijkt RF, zoals men het hier noemt, dit jaar vooral voor mondiaal en hiphop te gaan. Veel Afrika (imponerende Nigeriaanse rappers, Zuid-Afrikaanse amapiano-acts) en Zuid- en midden Amerika. Het lijkt wel alsof Roskilde dit jaar een blik Le Guess Who? heeft opengetrokken, ben je geneigd te denken als je in de programma-info leest dat de quirky Japanse reggaeband Minyo Crusaders is geboekt mede op grond van een live-album opgenomen in Utrecht.
Foto Flemming Bo Jensen
De mondiale blik van dit programma past helemaal bij de idealistische opvoedkundige inslag van het festival. Alsof men wil aangeven dat er ook een ander perspectief op de wereld bestaat dan dat van de blonde, bierdrinkende, verwende vikingtieners en -twintigers die de festivalweiden bevolken. Voor ‘aktivisme’ is veel ruimte gereserveerd (o.a een ‘climate talk’ op het hoofdpodium). Volgens festivaldirecteur Signe Lopdrup verwacht RF (non-profit, door biermerk Tuborg gesponsord) dit jaar een winst van circa 13-15 miljoen Deense kronen (= 1, 7 tot 2 miljoen euro), die in zijn geheel zal worden gedoneerd aan ‘initiatieven en organisaties die de mogelijkheden en dromen van jongeren ondersteunen.’
Foto Flemming Bo Jensen
Het doel van deze editie is jonge mensen een positieve kijk op hun toekomst te geven, schrijft Signe. ‘Inclusiviteit en diversiteit zijn belangrijk voor de jongere generaties en voor hun hoop en dromen voor de toekomst. Zowel als het gaat om respect voor elkaar als voor de wereld in het algemeen.’ Het is woke (hoewel dat woord nergens valt), duurzaam, vrouw- en queervriendelijk en diversiteit wat de klok slaat.
Het vreemde neveneffect is dat het publiek veel van de wereldmuziekacts niet kent en massaal op zoek gaat naar wat wel houvast biedt. Zo worden de optredens op het grote Orange-stage van Deense publieksfavorieten als Blaest, Kesi (vooral hij! populaire rapper uit Kopenhagen) en Tobias Rahim uitbundige volksfeesten, waar de festivalgedachte intens beleefd wordt. Zo’n sfeer hangt ook bij het optreden van Blur, een feest van herkenning; gitaarliedjes met kop en staart, bandjesgevoel, nineties nostalgia, een grootse Damon Albarn, alles ouderwets en tastbaar. Het jonge publiek verdringt zich tegelijkertijd en masse bij Rosalía, de Spaanse krijgt verreweg de beste recensies (sterren en hartjes) in de Deense pers.
Foto Flemming Bo Jensen
We hebben vele kilometers over het gigantische terrein gelopen en lichten er nu maar eens wat optredens uit, die ons om uiteenlopende redenen zijn bijgebleven.
Villano Antilliano. Pittige transgender rapper uit Puerto Rico met zwart-rode pruik, blauwe hotpants en mannelijke breakdansers. Ziet er stoer en sexy uit. Erg lekkere muziek voor in het zonnetje begin van de avond. Tijdens een liedje over een man die full of shit is klinkt het advies: ‘Tomorrow is too late. Leave him now.’ Ik vond de Indiaanse dj die Villano’s show opwarmde erg goed. Draaide sensationele opzwepende ritmes, er ging een sonische Zuid-Amerikaanse wereld voor me open die ik helemaal niet kende.
Sudan Archives. Verwarrend. De Amerikaanse Britney Denise Parks zet eerst een repetitieve, bezwerende, trage, uitgesponnen set neer die me niet helemaal overtuigt, waarbij ze af en toe op haar viool speelt. Daarna wordt haar muziek en performance wilder en betoont ze zich een intrigerende excentriekeling. ‘Titties Out’ roept ze vrolijk laconiek als haar borsten bij het rondhuppen uit haar bloesje springen. We zien haar even later een curieuze poging tot twerken doen en zich wanhopig – en vreemd – gillend op de grond werpen. Zeer onalledaagse, steeds fascinerender wordend optreden.
070 Shake. De 25-jarige Danielle uit North Bergen, New Jersey, bekend van haar hit Escapisme met RAYE, oogt als het jongere zusje van Patti Smith. Ongemakkelijk en verlegen als vocaliste, zo prominent en in haar eentje op het podium. Wel zo leuk, omdat het soort muziek dat zij maakt (dancepop) normaliter geacht wordt gelikt over te komen.
Foto Flemming Bo Jensen
Nikki Lane. Met een fris en energiek rockend optreden presenteert de 39-jarige feministische countryzangeres uit Nashville, Tennessee, begeleid door een uitstekende groep ingehuurde Spaanse muzikanten, zich als een waardige opvolgster van Lucinda Williams. Erg goed.
Whitney. Ik was gewend hen een beetje voor lief te nemen, maar hier op het Avalon-podium zijn de zingende drummer Julien Ehrlich en gitarist Max Kakacek, ondersteund door een bassist, trompettist en andere drummer, zo triomfantelijk goed en overtuigend bezig dat ik ze rijp acht voor een AFAS of (rustig aan) Ziggo. Wat een prachtig samenspel, wat een schoonheid, wat een brille (dat gitaarspel van Kakacek) en wat is Ehrlich (geblondeerd) gegroeid als showman, en wat een heerlijke melodische liedjes. Een van de beste optredens van deze editie.
Maar de echte knaller komt van Gabber Operandi Modus. Mijn hoogtepunt van dit RF. Op het Platform, een openlucht inloop podium, met een ophijsbaar houten casco, dat in neergelaten staat een intiem klein zaaltje vormt. Voor deze sensationele act uit Denpasar, Bali natuurlijk omhoog getakeld, want iedereen wilde dit zien en meegenieten. De Indonesiërs hebben zich de compromisloos stuiterende gabbersound eigengemaakt. Zelf noemen Aditya Surya Taruna (DJ Kasmyn) en Ican Harem het 200 BPM Orgasm Music. En de Denen laten zich maar al te graag verrassen. Het zo innovatieve platform ontploft bijkans onder de deze wilde dance attack. Toch nog even een staaltje Nederlands gidsland, muzikaal dan.
Foto Kim Matthäi Leland
Tenslotte: another day at the office. Dat is ook RF. Op zaterdagochtend (de afsluitende dag vier) om twaalf uur in de ochtend met z’n allen braaf meeklappen bij drie dodelijk serieuze gesluierde Georgische folkzangeressen, opererend onder de naam Pankisi Ensemble. Met accordeon en ukelele. Prachtige muziek, messcherpe stemmen, die doen denken aan Le Mystère des Voix Bulgares.
Vervolgens naar de andere kant van het terrein, waar een andere verrassing en sensatie van deze editie staat te spelen. Fulu Miziki, een collectief uit Kinshaha, Congo. De bandnaam betekent letterlijk vuilnismuziek. Ze hebben hun instrumenten van vuilnis en gevonden voorwerpen gemaakt, spelen een soort oerfunk, rudimentair en woest, zien eruit als sinistere geesten uit de onderwereld met dystopische maskers voor. Ook zij speelden eerder op Le Guess Who?.
Daarna naar Domi & JD Beck. Eerstgenoemde (Française) speelt virtuoos jazzpiano, de tweede (Amerikaans) enorm ingewikkeld frenetieke drums, samen maken ze razendknappe muziek waar je sterke zenuwen voor nodig hebt. Dan realiseer je je dat een festival door gewone mensen bezocht wordt om te socializen en te relaxen en langs bandjes te slenteren en te blijven hangen als de muziek hen bevalt. Alleen een gek als ik bedenkt dat hij ze allemaal moet kunnen zien en uitchecken. Onbegonnen werk op deze bewonderenswaardig avontuurlijke editie van RF, die echter zelden helemaal loskwam.
Gezien: Roskilde Festival, 24 jun – 1 jul 2023 in Roskilde
Zomeractie!
Speciale zomeractie! Als je nu een jaarabonnement op OOR neemt betaal je geen 66,95 maar slechts 50 euro. En je maakt tevens kans op een originele Epiphone ES-335 gitaar! Meld je hier aan.