Sommige muziek moet je niet te veel aanraken, niet kapot draaien. Zo ook de songs van Sampha Sisay: liedjes met zo veel zorg en warmte gemaakt, dat zelfs de geluiden uit de meest robotische synthesizer nog als een zachte lappendeken over je heen vallen. Muziek speciaal voor die momenten waarop je het meest naar een omhelzing verlangt. Als Sampha dinsdag in Carré zijn vroegere werk Without en Can’t Get Close oprakelt, voelt het alsof je een zeldzame comic uit de folie haalt. Kreten van opwinding galmen door het theater, maar het element van experiment voert nog steeds de boventoon. Allemaal in een show die Sampha’s vroegere existentiële dwalingen en overleden naasten verbindt met een ankering in het heden en een oneindige drang tot toekomstig avontuur.
Fotografie Marc Prodanovic
Sampha heeft na zijn zoektochten op Process (2017) wat meer zijn eigen cadans gevonden in het leven, júíst door meer te gaan experimenteren in zijn schrijfproces. Dit leverde het complexe, maar niet minder bezielde Lahai op, dat afgelopen oktober verscheen. Een album opgedragen aan Sampha’s grootvader. Na het aan zijn moeder gewijde debuut van zes jaar geleden wederóm een ode aan een overleden familielid.
Zoals je nooit weet wat je hebt totdat het vervlogen is, lijkt het alsof Sampha zijn grootste invloeden in het leven pas écht kan vangen als ze het hiernamaals hebben bereikt, om de verwerking op deze planeet met zijn stem uit duizenden en vertederende mix van jazz, r&b, electronica en soul draaglijker te maken. Vanavond voor zowel zichzelf, als voor iedere andere aanwezige in Carré.
En zoals zijn rouw en liefde met golven komen, groeien de arrangement mee met de tijd en de rijping van zijn emoties. Al meteen lijkt het alsof Sampha zijn hele podiumbenadering en vele van zijn vertrouwde arrangementen compleet opnieuw heeft uitgedacht, of beter gezegd: mee heeft laten groeien. Opener Plastic 100° is gelaagd, bijna groovy, uitbundig; heel anders dan we die albumversie leerden kennen. Uiteindelijk loopt het startschot van de avond over in SBTRKT-classic Hold On, alsof de twee tracks nooit los van elkaar hebben bestaan.
Als even later een collectieve percussiesessie van ongekende hoogte overloopt in Without en underground garage-classic Gabriel van Roy Davis Jr. en Peven Everett, valt alles op z’n plek: ‘He was an archangel of love / He had good news / For those dedicatin’ their lives / To the spirit.’ Vanavond dansen we met de engelen. Maar wel met meer afstand en gronding in het heden dan ooit tevoren.
Sampha is vader geworden in 2020. En ergens merk je dat. De vragen over zijn eigen plek te midden van dit alles voelen minder prangend, de drang om het onbekende met zelfverzekerdheid in te duiken des te groter. De geleerde lessen worden geëncapsuleerd tot een veilige plek voor zijn dochtertje, en voor iedereen die dat horen wil. Het maakt Sampha’s podiumpresence veel groter en meer verbindend dan zes jaar geleden in Paradiso, als hij vanaf zijn verhoging dansend richting de voorkant van het podium beweegt. Je zou ‘m ondanks z’n ingetogenheid en filosofische kern zelfs al voorzichtig een ervaren performer kunnen noemen.
Dat komt overigens ook door een geweldige band aan zijn flanken. Hier worden geen partijen uitgespeeld; hier wordt collectief, mét elkaar muziek gemaakt. Met op links Ruthven (percussie, vocals, pads) plus Blake Cascoe (een werkelijk fenomenale drummer voor wie geen jungle-break op 150 bpm te veel is), en op rechts Elsas (toetsen, vocals) en Rosetta (bas, vocals) hebben de bandleden elkaar in het vizier, met Sampha als een soort ankerpunt in het midden op een verhoging.
Een podiumdynamiek als deze zie je echt niet vaak, en maakt dat die warme deken van zowel experimentele jazztronica als soulvolle pianopop keihard binnenkomt en meevoert. Ieder bandlid lijkt ook eigen inbreng te hebben gehad in de herarrangeringen voor deze setlist: met name Cascoe blijkt met zijn ritmesectie een drijvende factor. Niet alleen op plaat vindt Sampha zijn eigen ritme in de complexe maar stabiele drumpatronen; ook live zijn de drums het skelet waarin de prachtige piano-arrangementen goed tot hun recht kunnen komen.
Het perfecte voorbeeld daarvan is het recente Only, een mantra over kritieken en onderdrukkende systemen uitbannen en geloven in je eigen artistieke intuïtie. Een prototype Sampha-creatie: de perfecte kruising tussen gefragmenteerde samples, ingewikkelde breaks, UK dance-geluiden en vocal chops, vervolgens geheel geherstructureerd tot een even complexe als toegankelijke, maar bovenal bezielde omhelzing door producer El Guincho en Sampha zelf.
Maar het is niet alleen maar pais en vree in Carré; die wereld buiten dat dekenfort wordt ook erkend in de muzikale materie. Tijdens Blood On Me maken Sampha’s persoonlijke angsten de aanhoudende onderdrukking, oorlog en polarisatie in de wereld pijnlijk voelbaar. Met een handomdraai laat Sampha ons, nog één keer solo vanachter de piano, óók weer meteen voelen hoe hij zichzelf vooruit sleept door de narigheid, door het verlies en hoe hij met leed – van collectief tot individueel – omgaat.
Een groot privilege om live te worden meegenomen in zijn copingstrategie, en wat van zijn muzikaal vernuft en tederheid mee naar buiten te mogen nemen. We waren op de valreep van het jaar nog even getuige van een show uit duizenden. De engelen dansten mee, en de volgende generaties leren ervan.
Gezien: 5 december 2023 in Koninklijk Theater Carré, Amsterdam