Een bekend zonnetje straalt ons tegemoet, als we na een lome, lente-achtige zondag de AFAS live binnenstappen. De iconische beeltenis van de hoes van The Seeds Of Love (en natuurlijk uit de clip van het titelnummer) prijkt op de shirts in de merchandisestand, je kan zelfs een paar sokken aanschaffen met Seeds-zonnetjes. Tears For Fears aan je voeten? Ach, symboliek schuilt soms in een klein sokje.
Een half uurtje later schijnt de zon in het groot, tijdens Sowing The Seeds Of Love. Het concert van Tears For Fears – hun eerste op Nederlandse bodem in meer dan tien jaar tijd – is dan twee nummers oud en staat al sinds de eerste noot stevig overeind. Met Everybody Wants To Rule The World als opmaat, eerst in de eigentijdse variant van Lorde, vervolgens gloedvol ingezet door de hoofdpersonen zelf. Daarna Secret World, afkomstig van hun laatste plaat uit 2004 en ook meteen het recentste werk van de huidige setlist. En nu staan ze daar dan, met de bizarre droomwereld van hun derde succesplaat op de achtergrond, de boodschap van het hoopvolle 1989 te verkondigen in de realiteit van 2019. Mad world, indeed.
Tijdloos als de kwaliteitspop van het duo mag zijn, de show van vanavond staat met beide benen in het verleden. Linkervoet is Roland Orzabal, grote grijns op het gelaat, pluizig grijs aan de slapen en z’n lange manen in een staartje, waardoor hij van een afstandje aan Hugo Borst doet denken. Rechtervoet is Curt Smith, zilver van kleur maar eeuwig jong, de man die begin jaren negentig afhaakte en daarmee meteen bewees dat Tears For Fears toch vooral meer is dan de som der delen. Orzabal maakte nog twee groepsplaten die het niet haalden bij de Grote Drie uit de eighties, de nieuwe eeuw bracht de gebrouilleerde muzikanten weer bij elkaar, al blijft het na Everybody Loves A Happy Ending (2004) stil aan het albumfront. Nieuw materiaal wordt al tijden beloofd maar blijft uit, het huidige rondje Europa kent geen preview van nieuwe songs en in de zaal is het dus weer even 1989. Waar gelukkig niets mis mee is.
Tja, die Grote Drie. Op The Hurting (’83) was het jeugdige psyche wat de klok sloeg in stemmige synthpophits als Change, Mad World en Pale Shelter. Op Songs From The Big Chair (’85) klaarden de wave-wolken en deed de politiek z’n intrede: Shout spoorde de jeugd aan te protesteren, Everybody Wants To Rule The World vertelde ons waaróm we dat moesten doen. The Seeds Of Love betekende in ’89 een totale break van het jaren tachtig geluid: in een Beatlesk spectrum van jazz tot psychedelica bezongen Orzabal en Smith de laatste dagen van Thatcher’s Engeland, met een glansrol voor hun eigen ontdekking Oleta Adams in Woman In Chains en Badman’s Song. Muziek voor fijnproevers, met inhoud en geweten. En die ‘politics of greed’, die Orzabal nu aan het eind van Sowing… nog eens flink benadrukt, passen zo in het klimaat van vandaag.
Niets nieuws onder de zon derhalve, zo ook vanavond in Amsterdam. Alle sleutelsongs komen voorbij, naadloos uitgevoerd, waarbij dient te worden opgemerkt dat de linkervoet de hoge noten wat gemakkelijker uit de broekspijp schudt dan de rechter. Bij vierde nummer Pale Shelter zien we hoe Smith, toch ook alweer 57, z’n karakteristieke lange, engelachtige halen soms letterlijk uit z’n tenen moet trekken. Uiteindelijk tikt ie ze toch keurig aan, het gaat alleen niet meer vanzelf. Orzabal blijkt, eenmaal op stoom, nog over een verbazingwekkend arsenaal te beschikken. Tekenend is de cover van Radioheads Creep, waarin hij de uithaal en schreeuw aan het eind moeiteloos naar z’n hand zet. ‘So fucking special… Godverdomme!’, horen we hem zowaar in accentloos Nederlands grappen. En ook Curt Smith is in de schaduw van de Johan Cruijff ArenA redelijk in z’n element, zeker als hij, voetbalfanaat als ie is, de toetsenist in het hol van de leeuw uitroept tot ‘lifelong PSV Eindhoven fan’. Het enige boe-geroep van de avond is een feit; Tears For Fears kan vanavond verder weinig fout doen.
Of het moet het automatische piloot-gehalte zijn dat van de vijftien songs tellende set afstraalt. Gelukkig breekt Tears For Fears soms ook uit het strakke stramien. Halverwege valt op hoe die originele uitvoering van Mad World op volle sterkte toch eindeloos veel beter is dan de piano-pathos die Gary Jules er op losliet. Badman’s Song, toch al frivool en freestyle van karakter, krijgt achterin de set een uitgesponnen en dynamische uitvoering waarin Orzabal en achtergrondzangeres Carina Round (ja, zij van Puscifer) een vocale tour de force neerzetten. Hoogtepunt van de avond is het intro van Head Over Heels, dat majestueus over de vijfduizend hoofden van de beleefde doch kalme AFAS Live glijdt – en ons doet beseffen dat die eerste opleving rond Tears For Fears rond de film Donnie Darko ook alweer achttien jaar geleden is.
Orzabal en Smith hebben er de sokken ondertussen flink in: al na anderhalf uur blaast Shout het verhaaltje out. Laat dat de enige echte aanmerking zijn op een perfect uitgevoerde voorstelling die bij vlagen erg kleurrijk is, maar over het algemeen veilig binnen de lijntjes blijft. De oude krakers staan op zichzelf, de actualiteit blijft ook op het videoscherm ver weg en of de oude boodschap een nieuwe betekenis behoeft, laat Tears For Fears aan de bezoekers zelf. De diepere laag van de avond lijkt te liggen in het jeugdsentiment van het publiek, het bespiegelen mogen we zelf doen, ieder voor zich. Voor de veertigers die tevreden met hun meisje van toen richting de uitgang stromen zullen de seeds of love in gedachten liggen. Een bovenbouw verder constateert de vriendengroep-op-leeftijd wellicht dat Everybody Wants To Rule The World nog steeds opgaat – dus wat zijn we opgeschoten? De ernstig peinzende man met snor bij de t-shirts ziet eruit alsof de songs van The Hurting zijn eigen jeugdtrauma’s nog eens hebben opgediept. Of weet hij gewoon niet wat voor souvenir hij mee naar huis moet nemen? Dan klaart zijn gezicht op, de pinpas komt tevoorschijn en met een grote glimlach loopt ook sombermans naar buiten, de zachte februari-avond in. Want voor wie de moed in de schoenen zakt, heeft Tears For Fears sokken met zonnetjes.
Fotografie: Bert Treep
Gezien: 17 februari 2019, AFAS Live, Amsterdam
