Na een vlammend en messcherp optreden van Pusha T — die het podium verlaat met de mededeling ‘I’m the greatest rapper ALIVE’ (en misschien nog gelijk heeft ook) — blinkt Underworld uit in bescheidenheid. ‘Dankjewel’, zegt Karl Hyde in het Nederlands, hij haalt herinneringen op aan eerdere edities van Lowlands. Al bij de tweede editie stond Underworld op de affiche en 2023 is de zevende keer. Underworld is niet de jongste of hipste band meer, dit zijn veteranen. Karl Hyde nadert met 66 jaar, toch gebeurt hier iets waar met bewondering over gesproken wordt.
Fotografie Arend Jan Hermsen
De laatste keer Lowlands, toen Underworld de Bravo afsloot, was in 2015. Sindsdien bracht het duo het album Barbara Barbara, We Face a Shining Future en de boxset Drift uit. Al is misschien de grootste ontwikkeling in het leven van Hyde dat zijn dochter inmiddels zelf succesvol muzikant is (in Black Country, New Road). Terwijl nieuw talent in de startblokken staat, met Jayda G en Nia Archives die de nacht af beginnen te pellen, moet Underworld het vooral van zijn eigen jonge jaren hebben. Het meerendeel van dit optreden stamt uit de jaren 1990 en het blijft bijzonder om te zien hoeveel generaties geraakt worden door muziek die in een wezenlijk andere tijdgeest gemaakt werd.
Oké, Underworld brengt minder volk op de been dan dat The Opposites of Goldband vorig jaar op deze plek deden. Dit is een ander soort groep, die het moet hebben van lange opbouw. Er zijn tien stukken in anderhalf uur en het is niet meteen knallen zoals bij Bicep. Voor opener Juanita neemt Underworld rustig 12 minuten om te masseren en te kneden. In de ultrasnelle tijd van TikTok lijkt het een rode vlag om twaalf minuten te rekken. Maar het is schokkend hoe goed Underworld alles laat klinken. Hoe Rick Smith als een geconcentreerde laboratoriummedewerker ijskoude drums als oorlogsschoten door de lucht laat knallen, en dan iedereen verrast met warme melodieën die als wolken voorbijtrekken.
Hyde is de tegenpool van Smith, die neutrale praatzang afwisselt met robotische monologen vol anaforen en op een bijna spastische manier beweegt, alsof een voodoo-bezwering de excentrieke showman getroffen heeft. De lichtman volgt zijn grillen, terwijl hij van links naar rechts over het podium schiet om het publiek op te zwepen. Iedere keer is het een verrassing hoe koud Underworld kan hakken en toch laat het duo zich vandaag van een opvallend zachte kant zien.
Het is bijzonder om te merken welke emoties Underworld daarmee kan oproepen. Gesprekken vallen stil, mensen komen al lopend tot stilstand, het tempo van het duo overnemend. Het is soms zo repetitief, dat je niet opmerkt dat de nummers langzaam transformeren. Het tweetal gaat heel respectvol om met Rez/Cowgirl en Cups, waar subtiel nieuwe zijsporen worden aangelegd. Op momenten dat er een Brian Eno-achtig ambientstuk dwars door het beuken schittert of een serie tonen bijna door kan als jazzfragment, hoor je Underworlds grootste kracht, die net iets eigenwijzer en tegendraadser is dan van veel tijdgenoten.
Underworld: er zijn weinig acts die zo bekend zijn en zo onbekend tegelijkertijd. Nog steeds is de band ongrijpbaar en mysterieus. Ze verliezen het publiek niet, maar houden de spanningsboog niet altijd vast. Halverwege hapert de Underworld-machine even. Anderhalf uur is ook wel een kluif, merk je, als het optreden halverwege wat stuurloos wordt. Er is een korte track, Denver Luna van drie minuten, die nergens heen gaat. Daarna worstelen Smith en Hyde om het niveau van de opening te halen.
Net als je je afvraagt of de houdbaarheidsdatum van Underworld in zicht komt, kleurt de tent gifgroen en pakt het duo venijnig hard terug met King Of Snake, dat als een straaljager over Lowlands raast. Na een minutenlang overstuurd drumoffensief valt alles stil. Zonder aankondiging stuiteren de synthesizer-akkoorden van Born Slippy over het veld en gaat er een schok van genot door het publiek. Zoals je iedereen die festivals wil bezoeken een keer No One Knows van Queens of the Stone Ages gunt, gun je iedere festivalbezoeker Born Slippy, ook uit de eregalerij van festivalnummers.
Gezien: Lowlands 2023, 18 augustus (22.30 uur) in de Alpha. Lees hier al onze verslagen van Lowlands 2023.
Zomeractie!
Speciale zomeractie! Als je nu een jaarabonnement op OOR neemt betaal je geen 66,95 maar slechts 50 euro. En je maakt tevens kans op een originele Epiphone ES-335 gitaar! Meld je hier aan.
