IJsland is niet langer ongerept. Oké, de woordgrap komt op papier niet helemaal over, maar op de gelijknamige hiphopplaat nemen Abel en Sef de reeds in brand staande wereld nog eens extra onder vuur. De een kennen we van de anarchistische punkband Hang Youth, de ander mocht vorig jaar een Edison komen ophalen voor zijn veelgeprezen album Ik Zou Voor Veel Kunnen Sterven Maar Niet Voor Een Vlag. In hun overvolle agenda’s vonden ze vier dagen tijd om van een klein vonkje een vulkaanuitbarsting te maken. En zo werd IJsland de plek waar ze zich even kunnen terugtrekken in hun eigen grillige natuur. Hoe hou je het hoofd koel in een heetgebakerde zomer? We leggen het oor te luister bij Abel en Sef.

Abel: ‘We zijn van ’t weekend voor het eerst op IJsland geweest. Echt net vers terug.’

Sef: ‘In. In IJsland. Ik zou zeggen: in.’

Abel: ‘Ik zou zeggen: op. Je bent op een eiland. Op Texel. Niet in Texel.’

Sef: ‘Maar dat is geen staat, IJsland is ook een land. Je bent ín Australië.’

Abel: ‘Hoe dan ook: we gingen dus naar IJsland. In een opwelling. Binnen een dag zaten we in het vliegtuig.’

Sef: ‘Ik had echt geen idee wat ik kon verwachten. Ja, vulkanen en epische landschappen. Verder wist ik niets.’

Abel: ‘Ik was zelfs een beetje bang. Overleef ik daar wel, in m’n stadse jongensgear, of moet ik zo’n ingewikkelde jas en speciale bergschoenen kopen? En is er wel internet? We hebben op het vliegveld nog wel powerbanks gekocht, mochten we zonder elektriciteit komen te zitten. Komen we daar fokking aan, is alles gewoon geasfalteerd, overal 4G, contactloos betalen, haha. En precies even duur als Amsterdam, hè. Vijftien euro voor een broodje. Op IJsland is dat normaal.’

Sef: ‘Ín IJsland, ja. We hebben er wel van genoten, overigens. Ik had nog nooit een echte vulkaan gezien.’

Abel: ‘Ook gletsjers en shit. En we hebben er video’s gemaakt, waarvan we eigenlijk niet wilden laten zien dat het daar is opgenomen. IJsland filmen zonder een enkel dingetje natuur.’

Sef: ‘Zoals Jiskefet met Multilul, dat reclamebureau. Een week naar Nieuw-Zeeland en dan terugkomen met een hond voor een blauwe lucht, want de wolken zijn er zo anders…’

Abel: ‘Hoe dan ook: IJsland debunked. Zwaar debunked. Wel mooi, man.’

Sef: ‘Eigenlijk is IJsland, het land, ook Nederland.’

Abel: ‘IJsland komt iets meer uit voor z’n kilheid. Het is hier een fokking vulkaan, láát ons. In Nederland is alles een beetje meer onderhuids, sneaky. Wil je d’r een koekje bij? Terwijl ze bedoelen: ga terug naar je eigen kankerland.’

Sef: ‘Wij gaan nu eten. Dat betekent: jij moet naar huis.’

Abel: ‘IJslanders heten je niet perse onwelkom, maar ze staan je ook niet met open armen op te vangen.’

Sef: ‘Op het vliegveld zie je ook geen bord met Welcome To Iceland. Alleen: uitgang naar IJsland. Hier is ‘t, zoek het verder zelf maar uit.’

Abel: ‘Al kan je dat ook zien als: je gaat deze deur uit en dan begint ‘t. Ik vond het al met al best indrukwekkend. Goeie zet geweest. IJsland, man.’

Sef: ‘We hadden gewoon die naam en beseften eigenlijk later pas dat het ook echt een land was. Voor ons klinkt IJsland als… je hart. Een koude plek in je hart. Dat ging een eigen leven leiden.’

Abel: ‘Het is ontstaan in een whatsappgroep. Eerst zouden we een conceptuele fantasy rap-opera maken, een hoorspel, met iedereen in character. Een gerapte Game Of Thrones.’

Sef: ‘Abel en ik gingen daar het verst in door. Zodat de rest op een gegeven moment zei: gaan jullie hier alsjeblieft met z’n tweetjes mee verder.’

Abel: ‘Op zich wel logisch, we hebben echt die chemistry, alleen nog nooit samen een groot project gedaan. Sef stond al wel op één van mijn Rapchamp-platen.’

Sef: ‘Tijdens de lockdowns maakten we Komt Goed. En op …Vlag deden we De Machine. Zo heel veel is dat inderdaad niet, als je weet hoe vaak wij elkaar zien. En hoe snel die tracks tot stand kwamen. Wij voeren vooral gesprekken, over muziek en over de wereld.’

Abel: ‘Ouwehoeren is een beter woord.’

Sef: ‘Ik hou ervan om te discussiëren en kom niet vaak iemand tegen die hetzelfde uithoudingsvermogen heeft. Op de grote vlakken zijn we het wel met elkaar eens, in de finesses zit echter genoeg voer voor discussie. Of Happy van Pharrell nou wel of geen goed nummer is. Of het op z’n merit als kunstwerk bekeken kan worden…’

Abel: ‘…of gewoon een kapitalistisch vehikel is om een grote animatiefilm te verkopen. Die discussie sluimert nog altijd voort. We hebben ’t maar Happygate gedoopt.’

Abel: ‘Meningen kunnen verschillen, al hoor ik altijd wat hij zegt. Vaak ben ik het er wel mee eens, soms niet.’

Sef: ‘En ik blijf ook bij mijn punt. Het is best wel tof om soms een beetje frictie te hebben, want daar komt de energie vrij. Ondertussen zet je elkaar aan het denken. Ik denk na over zijn standpunt, hij over dat van mij. Zo krijg je de beste ideeën, van beide kanten. En als je dan al een soort van plan hebt, zoals IJsland, dan kan je dus een plaat gaan maken.’

Abel: ‘We gingen vier dagen naar een huisje, ergens in de middle of nowhere. Qua omgeving leek het zelfs een beetje op IJsland.’

Sef: ‘Ik kreeg op maandagavond een Edison in Amsterdam. Van daaruit zijn we zo doorgereden, met die award op de speakers. We hadden dus die naam, IJsland, plus het idee om ‘m in die vier dagen helemaal op volgorde te laten ontstaan, als bevrijdende beperking.’

Abel: ‘Zo word je gedwongen om naar je intuïtie te luisteren, wat we per se wilden doen. Gewoon beginnen en niet bang zijn om te falen. Voor mij gaat het hele ding daar over: niet bang zijn.’

Sef: ‘Je moet je nooit door je angsten laten leiden. Falen kan altijd. Maar als je het niet probeert, faal je gegarandeerd.’

Abel: ‘Dat geldt voor ons allebei wel, in alles wat we doen. Ik wil dáárheen. Geen idee waar dat is, maar ik wil er wel naartoe. Ik gá het doen.’

Sef: ‘Naast die volgorde hadden we ook het idee om een beetje knip-en-plakkerig te werk te gaan.’

Abel: ‘Hoekerig, radicaal. Tjak, tjak, tjak!’

Sef: ‘Met veel ruimte voor toeval. Als iets gebeurt, laat het zo zijn. Al had ik ook al een paar beelden op zak, waar ik iets mee wilde. De twee schorpioenen in een fles, uit het liedje, die nu ook het artwork vormen, vond ik heel vet. Wat is er nou onnatuurlijker dan een schorpioen in een fles? Die is doorzichtig, als schorpioen heb je sowieso geen idee waar je nou in zit. Dat kan voor elk sociaal stramien staan wat je kan bedenken. Het probleem is de fles. En niet de schorpioenen.’

Abel: ‘En ga nou niet vragen wie van ons de witte of de zwarte schorpioen is. Dat loopt niet voor niets in elkaar over, in een infinite loop. Net als de plaat, die eindigt waar ie begint. Op IJsland.’

Sef: ‘Ín IJsland.’

Abel: ‘Op donderdagochtend moesten we uitchecken. Elf uur jongens, wegwezen! Toen was ie af.’

Sef: ‘De conclusie van het verhaal was gelukkig al wel duidelijk, met De Vrucht Van Het Geloof als afsluiter. Ik had die zin onthouden uit De Gebroeders Karamazov van Dostojevski: bij de realist is het geloof niet de vrucht van het wonder, maar het wonder de vrucht van het geloof. Ratio versus buik, de dualiteit van het leven. Zie je alleen maar het wonder omdat je gelooft dat wonderen bestaan, of juist andersom?’

Abel: ‘Dostoooo! In het boek is het de realist die dat zegt. Vanuit het perspectief van een gelovige wordt het weer een heel ander ding. Volgens mij is het ook geen statement maar een vraag. Wat is realistisch?’

Sef: ‘Precies. En er is geen antwoord. Ik ben niet van de ene lezing of de andere. Dat vind ik juist zo mooi, sommige zaken zijn simpelweg niet te verklaren. Én én kan ook. Alles weten en niks weten.’

Abel: ‘Nu we het over realisme hebben: ik vind dromen heel belangrijk, in de bredere zin van het woord. Kijk om je heen, we kunnen ons momenteel makkelijker het einde van de wereld voorstellen dan het einde van de ellende die het allemaal veroorzaakt. Je hebt inbeeldingsvermogen nodig om na te kunnen denken over de toekomst en al die beelden zitten in de droomwereld. Echter, het dromen wordt ons nagenoeg onmogelijk gemaakt, op alle niveaus. Van de psychotische content van onze zakcomputers tot het feit dat een AIVD-baas nu het land moet gaan leiden.’

‘Ik bedoel: de bewindste bewinder denkbaar, een fokking KGB-agent, we belanden in de allerdiepste deepstate! En natuurlijk fokking genocide in Gaza. Het is zo moeilijk om te dromen over een goede toekomst – en als je vergeet dat te doen, dan word je cynisch.’

Sef: ‘Ik geloof ook dat we actief ontmoedigd worden om te dromen. Je mag alleen maar nadenken over dingen binnen de kaders van hoe ze nu zijn, alsof er niks meer veranderd kan worden. Dat heet dus realisme. Maar je kan het dus wél veranderen! En daar zetten wij ons voor in.’

Abel: ‘Er is niks belangrijker – en ook menselijker – dan lekker in dat zompige, chaotische dromenlandschapje te wroeten om te kijken wat jouw toekomst beter maakt. Dat is mijn obsessie met dromen.’

Sef: ‘En dát is dus IJsland. Geen fysieke plek, ook geen Nederland, maar een soort dromenland. Een plek die niet bestaat, al geloven wij stiekem van wel. Dus maken wij die plaat. Gewoon gáán.’

Abel: ‘Daar zit ‘m voor mij ook de hoop hè, voor die toekomst. In het máken. Gekke dingen verzinnen, ruimte creëren voor chaos.’

Sef: ‘En in het geloven – los van alle religieuze connotaties. De mens is gebouwd om te geloven. Het is het enige middel dat wij kunnen gebruiken op momenten dat alles superdark is. Mensen in fokking Gaza, of wherever, halen ergens de kracht vandaan om door te gaan, te blijven staan, als het ze gegund is om nog een dag te overleven. Dát is de menselijke kern. En het is allemaal gebaseerd op geloof, in welke vorm dan ook.’

Abel: ‘Het is een ontastbaar iets. Dat vinden mensen in deze tijd maar lastig.’

Sef: ‘Daarom moet je ook niet alles proberen dicht te timmeren wat je zegt en denkt. Toen we in IJsland waren…’

Abel: ‘Óp IJsland.’

Sef: ‘…zagen we bijvoorbeeld helemaal geen mooie luxe huizen. Er kan daar elk moment een vulkaan uitbarsten of een aardbeving plaatsvinden. En dan staat je mooie huis niet zo stevig. Dat is ook met ideeën zo. Ik denk dat het goed is om die flexibiliteit in te bouwen. Ik heb daarbij wel een basisidee van wat goed of slecht is, dat gaat niet helemaal omkeren. Het zou heel gek zijn als Abel morgen wakker wordt en denkt: goh, dat fascisme is zo gek nog niet.’

Abel: ‘Dan liever die fokking aardbeving.’

Sef: ‘Maar je moet wel ruimte laten binnen je wezen. Het is nooit af. Zo check ik bijvoorbeeld ook De Telegraaf, naast de kwaliteitskranten. Gewoon om te zien wat die kant bezig houdt. En terwijl de meeste media berichten over Rafah, gaat hun voorpagina over rijbewijzen.’

Abel: ‘Hahaha! Is ook aan de hand man. Maar wel een goed voorbeeld van: en we houden het gezellig.’

Sef: ‘De Telegraaf dicteert wat gezellig is. Ik heb nog een gezellige voorpagina van ze uit 1944, met twee lachende SS-ers.’

Abel: ‘En willen de heren er een koekje bij?’

Sef: ‘In Iedereen B Like zit de zin: Hypernormalisatie, emotionele inflatie / Ideale omstandigheden turn a normal man into nazi. De storm van beelden die je over je heen krijgt kan heel verdovend werken. Je leest iets en denkt: wow, wat heftig. Dan valt je oog op de banner erboven en ga je meteen die goedkope sneakers bestellen. Op die manier worden mensen ongevoelig gemaakt. Ook wij. Iedereen.’

Abel: ‘Daarom zingen we in Mensen (Zoals Wij) ook dat we de wereld willen redden van mensen zoals wij. We weten dat het niet kan, maar doen het tóch.’

Sef: ‘Het is griezelig hoe makkelijk mensen ontmenselijken. Als het je niks meer doet, doet het je niks meer. En dan ga je als Homer Simpson terug de struik in.’

Abel: ‘Doe ik zelf ook. Er staat een zin op het nieuwe Hang Youth-album, in het liedje Ik Lach Maar Ik Huil: Ik vermijd de kranten als de pest / Ik kan wel janken maar dan blijf ik aan de gang.’

Sef: ‘Je hebt mensen die nooit engagen met de rest van de wereld. Die vinden het te heftig om het nieuws te volgen. Dan leef je in die struik.’

Abel: ‘En dat doen wij dus niet. Maar als ik het nieuws zie, denk ik vaak wel: ah, kanker! Dan word ik fokking boos. Ik voel de machteloosheid, want ik kan niks doen. Ik duik met die woede de struik in – al is het niet de ontkennende struik. Ik schiet de andere kant op en steek ‘m in de fik. Want ik kan m’n agressie tenminste nog kwijt in de muziek.’

Sef: ‘Hoe hou je het hoofd koel in een brandende wereld? Tja, op zich een goede vraag. Moet je het hoofd überhaupt wel koel houden? Ik hou m’n hoofd niet koel.’

Abel: ‘Ik ook niet. Al trek ik dat ook niet veel langer. Want ik word soms helemaal gek, m’n hoofd is te fokking heet. Kan ik niemand aanraden.’

Sef: ‘Daarom is muziek als uitlaatklep voor mij ook zo belangrijk. Ik kán er tenminste iets mee. Zoveel mensen kunnen alleen maar opkroppen, of inderdaad in die struik verdwijnen. Ik zeg niet dat wat wij doen iets oplost. Maar voor onszelf is erover praten, schrijven, zingen, rappen wel de manier om door te gaan. Staande te blijven in die brandende wereld.’

Abel: ‘Ons geloof, ja. Wat ik al zei: de hoop zit voor mij in het maken.’

Sef: ‘Voor mij ook. Het kunnen delen van wat je voelt – en daar van mensen weer iets op terugkrijgen – is een enorm voorrecht. Anders zit je de hele dag tegen je schermpje te schreeuwen. Wat ik ook wel doe, alleen kan ik er dus nog iets mee.’

Abel: ‘Ga iets máken, mensen. Het hoeft niet eens ergens over te gaan. Maar maak iets. Klei een mannetje. Dat lucht op, geloof me.’

Sef: ‘Haal een stapel vouwblaadjes en origami je frustraties weg.’

Abel: ‘Papier-maché een asbak. Je brein gaat in een andere modus en lost op de achtergrond dingen op. Terwijl jij zit te kleien, schuift je hoofd alle puzzelstukjes in elkaar.’

Sef: ‘Of maak eens tijd voor niets. Helemaal níets.’

Abel: ‘Bro, ik lig tegenwoordig elke dag tien minuten op de grond. Niet mediteren, geen ademhalingsoefeningen of seconden tellen. Het op de grond liggen is het doel, je denkt vanzelf aan helemaal niets. Als ik dat niet doe, word ik echt gek. Ik zou hier nu kunnen gaan liggen, naast de tafel, als je nog zo’n kutvraag hebt. Cool the fuck down.’

Sef: ‘En op IJsland is het altijd koel.’

Abel: ‘Ín IJsland. O, wacht…’

IJSLAND is op 21 juni verschenen.