In de interviewserie Achter De Knoppen belichten we elke maand een (inter)nationale producer van naam. Centrale vragen: wie zijn ze, wat doen ze precies en waarom werken ze zoals ze werken? Deze maand: producer, beatmaker en componist Boi-1da (37), die werkte met onder meer Drake, Rihanna, Kendrick Lamar, Beyoncé, Maroon 5, Eminem, Nicki Minaj, Jay-Z en Kanye West.

AUSTIN, TEXAS, eerder dit jaar. Op het South By South West-festival spoeden we ons naar een panel met de welluidende titel The Role Of AI In Music Creation, om maar op tijd binnen te zijn. Het is immers te verwachten dat het storm zal lopen, want in het panel geven sterproducer Boi-1da, Rolling Stone-coryfee Brian Hiatt en Laila Mignoni van Bacardi – dat klinkt gek, maar daarover later meer – acte de présence om over dit onderwerp van gedachten te wisselen. De haast is ongegrond. De zaal is niet vol, maar dat geeft ons na afloop van het intrigerende panel wel de gelegenheid om een kort praatje aan te knopen met Matthew Jehu Samuels alias Boi-1da – een speelse verbastering van boy wonder, mocht u het niet doorhebben.

Naar eigen zeggen is hij een jonge veteraan-producer, wat niet gek is, gezien het niet te bevatten rijtje sterren dat hij geproduceerd heeft in zijn bijna twintigjarige carrière. Dat heeft geresulteerd in maar liefst negentien Grammy-nominaties en er zullen er waarschijnlijk nog vele volgen. Als Jack Antonoff (Taylor Swift, Lana Del Rey, The 1975) op de producers-Olympus staat, dan moet hij Boi-1da minimaal naast zich dulden.

De enorme productie van laatstgenoemde is ook te danken aan het feit dat hij sinds zijn tienerjaren bijna non-stop gewerkt heeft. Hij begint op de middelbare school als rapper, maar vindt zichzelf heel slecht. Hij is van nature ook nog eens verlegen, dus daarom ligt een producersrol – meer op de achtergrond – hem veel beter. Een aantal weken na de korte kennismaking in Austin volgt een zoomgesprek met 1da, zoals intimi hem plegen te noemen, vanuit zijn huis in het Canadese Toronto.

MUZIEK PRODUCEREN, wat is dat eigenlijk?

‘Voor mij is het letterlijk het schilderen met geluid. Iets maken uit het niets. Dat is wat het voor mij altijd is geweest, al sinds ik 13 of 14 was. Het gaat om het gebruiken van je verbeeldingskracht om iets te maken from scratch.’

Kan iedereen producer worden?

‘Je moet veel luisteren, oefenen en je moet er echt in duiken.’

Ik vraag dit omdat er veel verschillende types zijn. Rick Rubin is meer een goeroe/producer, hij speelt geen enkel instrument. Terwijl ik inschat dat jij meer een muzikant/producer bent.

‘Ik doe het allebei. Ik weet hoe Rick Rubin werkt. Hij neemt beslissingen op basis van wat hij hoort. Hij heeft een hele goede smaak, hij geeft continu zijn mening en komt met ideeën tijdens het maakproces. Dat is zijn talent en zijn competentie. Ik doe eigenlijk hetzelfde, maar bemoei me ook met het maken van de muziek zelf. Ik kan iets in elkaar draaien waarvan ik denk dat het heel goed klinkt.’

WANNEER IS HET eigenlijk goed wat je doet, wanneer ben je tevreden?

‘Dat moment vind je pas na jaren van oefenen. Toen ik jong was, kon ik niet ophouden met dingen toevoegen, ik gíng maar door en door. Na een tijdje leer je wanneer het genoeg is. Less is more. Het gaat om een gevoel. Soms weet je gewoon: dit is wat het nodig heeft. Het gaat om het vinden van the sweet spot. En je moet ruimte laten voor de artiesten, zodat ze hun dingen kunnen doen.’

Het is mijn ervaring dat veel artiesten onzeker zijn in de studio. Er wordt geruzied, er hangen vrienden en vriendinnen rond en het platenlabel bemoeit zich ermee. Daar komt bij dat jij – tenminste, vanuit mijn perspectief – niet met de makkelijkste artiesten werkt. Hoe ga je hiermee om?

‘Weet je, het gaat om twee gesprekken. Je probeert er in de studio eerst achter te komen waar de artiest heen wil, wat ie in zijn hoofd heeft. Het tweede gesprek voeren we als we muziek gaan maken, dan kijk ik wat de stemming is waarin de artiest verkeert. Dit bepaalt heel erg wat we gaan doen. Ik wil muziek maken die past bij de gemoedsgesteldheid van de artiest: wat speelt er in je hoofd, waar wil je het over hebben, aan welke vibe denk je? Ongeacht wat een label zegt of wil: ik wil focussen op wat de artiest wil. Want die muziek komt dan vanuit oprechte en eerlijke gevoelens.’

IN OKTOBER 2023 werd The Concept A.I. Album uitgebracht door het drankmerk Bacardi. Het bevat originele nummers die zijn gemaakt met behulp van kunstmatige intelligentiesoftware die is getraind op Boi-1da’s persoonlijke catalogus van niet eerder uitgebrachte beats. Vijf opkomende artiesten – Bellah, Floyd Fuji, Kyle Dion, Blackway en Savannah Ré – werden geselecteerd voor het project en kregen de opdracht om melodieën in te voeren. AI genereerde nieuwe demo’s door het werk van die artiesten te verweven met het kenmerkende geluid van Boi-1da. Elke artiest mocht vervolgens de door AI ‘verbeterde’ nummers aanpassen totdat ze tevreden waren. Daarna ontmoetten ze Boi-1da zelf, om de productie af te ronden. Dit project stond centraal op het panel tijdens SXSW in maart.

Het voelde bijna als een provocerende daad, die Bacardi-plaat.

‘Mensen zijn soms bang voor de toekomst, bang voor nieuwe dingen. Het zit in me om voorop te willen lopen. Het is onvermijdelijk dat AI eraan komt. Als je niet leert waar het voor staat, dan sta je voordat je ‘t weet op achterstand. Ik ben geïnteresseerd in hoe het werkt en wat je ermee kan, ik ben altijd nieuwsgierig. Bacardi kwam met het idee van de release en het experiment. Ik zag het zelf niet als een provocatieve daad, meer als een leerproces. Het voelt alleen gek als je niet weet hoe het werkt. Maar het publiek reageerde heel positief toen we het uitlegden. Het draait om het programmeren en het trainen van AI. Als puntje bij paaltje komt, zal AI nooit muziek kunnen maken op hetzelfde niveau als mensen, met dezelfde ziel, de kwaliteit en de ideeën. AI is gereedschap.’

Je carrière had een vliegende start doordat je de productie deed van Best I Ever Had van Drake. Hoe ben je met hem in contact gekomen?

‘Ik ontmoette Drake rond mijn zestiende, toen ik aan producerswedstrijden meedeed in Toronto. Ik won drie keer op rij, daarna ben ik voor de jury gevraagd. Ik kwam [muzikant/producer] Dalton Tennant alias D10 tegen, hij is Drake’s musical director. Hij introduceerde me bij Drake en we gingen onmiddellijk aan het werk. Het klikte vrijwel meteen. Hij was zo dope en muzikaal zo vaardig dat ik dacht: met hem wil ik werken. Sindsdien zijn we niet meer gestopt.’

BOI-1DA’S PRODUCTIES worden gekenmerkt door innovatieve toepassingen van samples. Daarnaast werkt hij met een sterke focus op ritme. In zijn opvatting geeft het juiste ritme richting aan de rest. Ook de lichtvoetige dancehall- en reggae-invloeden zijn altijd in meer of mindere mate aanwezig. Zijn grote kracht is dat hij in staat is om zich te plooien naar zijn artiesten zonder zichzelf te verloochenen. Zijn aanpak varieert dan ook van het verzorgen van de beats tot aan de complete productie. Hij benadert alles met open vizier, loopt niet weg van uitdagingen en omarmt verrassingen.

Daarnaast beheerst hij een waaier aan stijlen, wat bijzonder is voor een autodidact. Het antwoord op de vraag naar zijn favoriete tracks is dan ook veelzeggend. Zijn top 3 in een recent interview: God’s Plan van Drake, Work van Rihanna & Drake en The Blacker The Berry van Kendrick Lamar. Songs die qua sound nauwelijks overlap hebben, wat tekenend is voor zijn onbevangen aanpak. God’s Plan kwam trouwens op nummer 1 binnen in de Billboard Hot 100, stond in veertien landen bovenaan de hitlijsten, brak streamingrecords op zowel Apple Music als Spotify en won in 2019 een Grammy voor de beste rapsong van het jaar.

Boi-1da is een typische exponent van een nieuwe lichting producers, die hun vingerafdruk in allerlei vormen nalaten op een veelheid aan producties: als beatmaker, als muzikant, als producer en als componist. In Nederland is zijn manier van werken vergelijkbaar met die van David van Dijk (zie OOR 8). Het is niet toevallig dat beiden zijn gevormd door het maken van hiphopbeats, waardoor ze voor veel artiesten de ideale sparringpartner zijn. Ze werken hands-on en hebben een behulpzame houding.

WAAR KOMEN DE dancehall-invloeden vandaan?

‘Ik ben geboren op Jamaica en ondanks dat we na een paar jaar verhuisden naar Canada ben ik opgegroeid in een Jamaicaans huishouden. Mijn vader luisterde altijd naar dancehall, maar ook naar andere vormen van Caribische muziek. Het zijn mijn roots, het zal altijd van invloed blijven. Daarnaast ben ik opgegroeid in Toronto, dat ook een hele rijke culturele scene heeft. Wat ik erg leuk vind aan Toronto is de diversiteit. Zwarte mensen, witte mensen, Aziaten – iedereen gaat met elkaar om.’

Stel, je mag één album meenemen naar de producershemel als proeve van bekwaamheid. Welke wordt dat?

‘Waarschijnlijk Drake’s If You’re Reading This It’s Too Late. Ik weet niet meer precies hoeveel tracks ik heb geproduceerd. Ik was in elk geval executive producer en dat album was voor mij een sleutelplaat.’

Wie is je favoriete producer aller tijden?

‘Dr. Dre. Ik heb altijd tegen hem opgekeken. Hij heeft een Michael Jordan-achtige carrière gehad. Hij heeft altijd met de beste artiesten van een generatie gewerkt en de beste songs van een tijdperk geproduceerd. Daarna heeft hij Beats By Dre opgericht, dat hij voor miljarden heeft verkocht aan Apple.’

IK STEL EIGENLIJK nooit vragen over techniek, maar ik las dat je graag werkt met FL Studio. Dat is Belgische muzieksoftware, het stond voorheen bekend als FruityLoops. Waarom eigenlijk?

‘Toen ik acht was, kocht mijn moeder een Casio-toetsenbord voor me en op 15-jarige leeftijd begon ik FruityLoops te gebruiken om beats te maken. Ik leerde het mezelf. Het is een gemakkelijk programma om mee te werken, heel gebruiksvriendelijk. In het begin van mijn carrière vonden mensen het maar vreemd als ik vertelde dat ik met FruityLoops werkte. Het was verre van cool, er werd op neergekeken. Het is een persoonlijk ding, andere mensen gebruiken andere software en dat is prima. Pro Tools gebruik ik af en toe voor het opnemen van liveinstrumenten, FL Studio gebruik ik om muziek te componeren, te programmeren en beats te maken.’

‘Hiphop is so redundant and repetitive’, heb je wel eens geroepen. Wat bedoelde je precies? ‘Ik heb het gevoel dat de creatieve ontwikkelingen stagneren. Mensen zijn meer bezig met het kopiëren van wat er al is in plaats van innovatief te zijn. Ik heb er vertrouwen in dat dat wel weer gaat veranderen. Hiphop zal zich blijven ontwikkelen, ondanks dat het soms wat tijd nodig heeft.’

HET HELE SYSTEEM van de muziekindustrie is aan het veranderen. Vroeger had je een artiest, een componist en een producer. De credits waren eenvoudig. Als je nu kijkt naar wie er aan liedjes meewerken, dan zijn dat soms meer mensen dan in een voetbalteam.

‘Weet je, bij het maken van tracks gebruik je soms samples of loops van anderen, dat zijn dus co-auteurs. En dan heb je nog het fenomeen van de beatwisselingen. Sommige liedjes hebben er twee of drie, daar hangen ook weer credits aan. En soms zijn die dan weer van verschillende producers. Ik vind het prima. Ik heb lang in mijn eentje in de studio gezeten, dat is niet altijd motiverend. Inmiddels ben ik aangekomen op een punt dat ik graag in de studio ben met andere creatieve mensen. Daar ontstaat immers synergie uit. Ik vind het leuk om te werken met mensen met verschillende soorten energie. Eigenlijk ben ik helemaal niet geïnteresseerd in de credits, zolang er maar een geweldig liedje uitrolt.’

Wat ik ingewikkeld vind aan de ontwikkelingen is dat ik wil weten wie nu eigenlijk verantwoordelijk is voor de kwaliteit van wat ik hoor. Wie heeft het initiatief of de belangrijke beslissingen genomen?

‘Als ik meedoe, dan wil ik het voortouw nemen. Maar wat ik heel bewust doe is iedereen zijn of haar credits gunnen. Dat doet niet iedereen, maar zo zit ik niet in elkaar.’

WAAR WERK JE op dit moment aan?

‘Ik werk aan mijn eigen project nu, mijn eigen muziek. En met the usual suspects.’

Je bent geen typische bandjesproducer.

‘Ik werk graag met allerlei artiesten. Ik heb countrynummers opgenomen, ik heb met Maroon 5 gewerkt, Justin Bieber, Alicia Keys. Mensen kennen me vooral als hiphopproducer, maar ik werk graag in het hele spectrum. Ook in rock en latin.’

Je maakt vaak gebruik van autotune, wat is het idee daarachter?

‘Autotune is een belangrijk onderdeel geworden in r&b en hiphop. Ik hou gewoon heel erg van hoe het klinkt, het klinkt gewoon cool. Je gebruikt het niet omdat een artiest niet kan zingen. Chris Brown gebruikt het vaak en we weten allemaal dat hij goed kan zingen. Hij gebruikt het voor het effect.’

En las ik het nou goed? Ben je nu ook sneakerontwerper voor Nike?

‘Ja, ik heb samengewerkt met Kevin Durant, een van de beste basketbalspelers ooit [en een van de bepalende spelers in het Amerikaanse dream team op de Olympische Spelen in Parijs]. Voor een collectie schoenen heb ik het kleurenpalet gedaan. Ik heb het trouwens gebaseerd op de interface van FL Studio. Nee, ze hebben er niets van gezegd, haha.’