Een debuutalbum was er al even en ze dook regelmatig op als sessiemuzikant op albums van Kevin Morby, Craig Finn en Walter Martin, maar pas toen uit een noodlottig jaar An Overview On Phenomenal Nature (2021) voortkwam, werd Cassandra Jenkins zogezegd een naam om rekening mee te houden. Op fluistertoon, zoals ook tijdens ons interview in Amsterdam, weet de New Yorkse singer-songwriter als geen ander overal schoonheid in te zien, juist wanneer alles in duigen ligt. Maar wat als je leven comme ci comme ça is? Als vandaag verdacht veel op gisteren lijkt? Op My Light, My Destroyer leert Jenkins ook de dagelijkse worsteling te waarderen.

Foto Pooneh Ghana

Als voormalig Wall Street big shot Ralph Offenhouse in het jaar 2370 na drie eeuwen uit zijn cryonische slaap gewekt wordt, blijkt alles waar hij voor leefde verdwenen. Geld en commercie bestaan niet meer. Ook de Wall Street Journal is teloorgegaan. ‘We zijn onze kinderschoenen ontgroeid’, vertelt kapitein Jean-Luc Picard hem. ‘Er is geen behoefte meer aan materieel bezit.’ Offenhouse is ontgoocheld: ‘Wat is de uitdaging dan nog?’ Waarop Picard resoluut antwoordt: ‘Het is de uitdaging om jezelf te verbeteren, jezelf te verrijken. Geniet ervan.’

In de utopie van Star Trek is het credo van Marx – ‘van ieder naar zijn vermogen, aan ieder naar zijn behoeften’ – verwezenlijkt en behoren seksisme, racisme en kolonialisme grotendeels tot het verleden. Star Trek kijken betekent ‘proberen te geloven dat de mensheid beter kan zijn dan zij nu is’, aldus de nieuwbakken trekkie Cassandra Jenkins, wier album My Light, My Destroyer meermaals naar de sciencefictionserie verwijst. Zocht de Amerikaanse zangeres op haar doorbraak An Overview On Phenomenal Nature nog naar menselijkheid aan de horizon en in het koude water, nu kijkt ze, dochter van een natuurkundeleraar, hoopvol naar de sterren. Zoals ook Star Trek – warp drives, Vulcans en holodecks daargelaten – ‘eigenlijk vooral over liefde, verbinding en de menselijke natuur gaat’.

HOEWEL JENKINS eigenlijk vooral een ‘next generation’-fan is, is het William Shatner – Captain Kirk in de originele serie – die haar een duwtje in de juiste richting geeft als de creativiteit maar niet wil komen. Tot An Overview On Phenomenal Nature was ze nooit een ‘professioneel muzikant’ geweest en speelde ze vooral in andermans bands. Nu had ze opeens een platencontract en daarmee de nodige verplichtingen. En wie ‘vooral met het doel en niet met de weg ernaartoe bezig is, ontneemt zichzelf een belangrijk deel van het proces’, aldus Jenkins.

En dan wordt ze ziek, halverwege een tour, en brengt ze noodgedwongen een week door in een hotelkamer in Aurora, Illinois. Aurora, naar het poollicht, de godin van de dageraad. Achteraf bezien is het niet meer dan logisch dat ze aldaar het eerste nummer van My Light, My Destroyer schrijft: Aurora, IL. ‘I watch planes fly / Over this city / Caught in space time / Nowhere to be.’

Jenkins verbindt haar eenzaamheid, daar in haar hotelkamer, aan dat wat de 90-jarige Shatner ervoer toen hij op uitnodiging van Jeff Bezos als oudste man ooit een ruimtevlucht maakte. Shatner schreef achteraf dat hij ‘zelden zo veel verdriet had ervaren’. Het was als een begrafenis. Hij zag niet de verwachte schoonheid, maar enkel leegte en de dood – en daar beneden ‘Moeder Aarde, Gaia’, onze prachtige planeet die we in rap tempo de vernieling in helpen. Astronauten Yuri Gagarin, Michael Collins en André Kuipers hebben allen iets soortgelijks ervaren; de Amerikaanse auteur Frank White noemde het het overview effect: ‘De enige grenzen op onze planeet zijn degenen die we zelf hebben bedacht. Alle ideeën en concepten die ons op het oppervlak verdelen, beginnen in orbit en op de maan te vervagen.’

Het is het soort licht verhulde zenboeddhisme dat de immer spirituele Jenkins mateloos inspireert. ‘It’s a thin line between us and nothingness’, zingt ze in Aurora, IL, en schijnbaar besef je dat nergens zo goed als buiten de dampkring. Jenkins: ‘Zou het niet geweldig zijn als we alle wereldleiders de ruimte in kunnen sturen? Al is het natuurlijk de vraag of ze allemaal dezelfde ervaring zouden hebben.’

MET NOG ALTIJD één oog op de sterrenhemel, maar met het besef dat het échte overview effect alleen voor de happy few is weggelegd – en zeker niet voor indiemuzikanten – zoekt Jenkins dichter bij huis naar zingeving en antwoord op de vraag: ‘Waar doen wij aardlingen het eigenlijk voor?’ Haar vorige album, besefte ze achteraf, ‘ging voor een groot deel over zelfmoord’. Letterlijk, want ze schreef meerdere nummers over Silver Jews-zanger David Berman, met wie ze op tour zou gaan en die zich een dag van tevoren van het leven beroofde.

Maar ook figuurlijk. ‘Er is in 2019 van alles gebeurd waardoor ik besloot met muziek te stoppen. Ik had al mijn gear verkocht en een enkele reis naar Mexico geboekt.’ An Overview On Phenomenal Nature werd een wonderlijk rouwproces; het succes ervan een wederopstanding. Nu werd het voor Jenkins zaak om te leren leven.

De uiteindelijke openbaring bleek een stuk goedkoper dan een ruimtevlucht en kwam in de zomer van 2020. ‘Het was een van de meest duistere periodes in de geschiedenis van New York. De eerste winkels gingen weer open, maar een paar straten verderop werden er nog lichamen in bodybags gestopt. En toen zag ik dat ene bordje in een etalage: We’re reopening! Foot rub. One hour, 35$, hing er in de massagesalon.’ En in de rechterbovenhoek een stokmannetje dat een rotsblok een berg op duwt: Sisyphus. ‘Iemand had dat getekend. Wat een menselijkheid, dacht ik. Wat een levenskracht! Het brak me op. Ik voelde opeens zo’n verbintenis met die persoon, na zo lang in isolement te hebben geleefd.’ Jenkins nam een foto en vergat het stokmannetje op den duur, tot ze een tweede couplet nodig had voor Only One en Sisyphus zich roerde.

DE MAN DIE de goden tartte en gedwongen werd een rotsblok een berg op te rollen tot die vanzelf weer omlaag rolde en het hele proces opnieuw begon – nodeloze arbeid tot in de eeuwigheid. Lees het verhaal van Sisyphus en laat je tot wanhoop drijven. Of pak er, zoals Jenkins vele maanden na ‘de massagesalon’ deed, Albert Camus’ De Mythe Van Sisyphus eens bij, waarin de Fransman zijn filosofie van het absurde uiteenzet. ‘Camus schrijft over het verhaal van Sisyphus: dit is een handleiding die ervoor zorgt dat je jezelf niet van het leven berooft. Toen ik dat las, werd ik echt omvergeblazen. Dus dít was wat mij destijds zo aansprak! Hij beargumenteert dat ook als de wereld in brand staat en leven uit eindeloos leed bestaat, dit mythische figuur ons eraan herinnert dat het leven eindig is en de enige manier om het te doorstaan is om de schoonheid in te zien van de dagelijkse worsteling. Of je het als een worsteling ziet is uiteindelijk aan jou.’

Of, zoals Camus het in de slotzin van zijn essay verwoordt: ‘De strijd op zichzelf tegen de top is voldoende om het hart van een mens te vullen. We moeten ons Sisyphus als een gelukkig mens voorstellen.’

Jenkins’ rotsblok – tussen An Overview en nu – was ridderspoor (Delphinium), een bloem uit de ranonkelfamilie. In een periode van diepe melancholie zocht ze ‘betrouwbare schoonheid’ en solliciteerde ze bij een bloemenwinkel. In Delphinium Blue bezingt ze het routinewerk, citeert ze de dichtbundel Bluets van Maggie Nelson en zegt ze ‘een dienaar te zijn geworden van haar blauw’. Jenkins: ‘Die bloemenwinkel heeft mij erdoorheen geholpen. Ik deed allerlei sisyfusarbeid, keer op keer, maar de regelmaat bood me op den duur perspectief. Als alles om je heen hetzelfde is, stelt dat je in staat om de veranderingen in jezelf te zien. Ik was als de boeddhistische monnik die gevraagd wordt om het gazon te maaien door één voor één ieder grassprietje te knippen. Dat klinkt als een marteling, maar dat ligt natuurlijk volledig aan de mindset waarmee je dat grassprietje benadert. Ik voelde me een beetje een monnik. Behalve op Valentijnsdag natuurlijk.’

‘ER IS GEEN lot dat niet door minachting kan worden overwonnen’, aldus Camus. ‘Terwijl ik tussen de mensen van Punxsutawney sta en de warmte van hun harten koester, kan ik me geen beter lot voorstellen dan een lange, luisterrijke winter’, aldus Phil Connors in Groundhog Day. De scène waarin het personage van Bill Murray zijn wekkerradio stuk slaat als voor de zoveelste keer I Got You Babe klinkt en dezelfde dag opnieuw begint, werd door Jenkins in Only One verweven. ‘De regisseur schijnt een boeddhist te zijn. Als je met die gedachte de film kijkt, wordt het opeens een heel ander verhaal.’

Naarmate Groundhog Day vordert, verandert de gevangenis waarin Connors is beland in een soort samsara. Alles herhaalt zich continu, maar hij begint er de vruchten van te plukken. Het eindeloze worden wordt het eindeloze zijn. Ook Jenkins omarmt nu de kringloop van het leven. ‘Ik denk veel aan de natuurlijke ritmes van de grote bol waarop we leven. De seizoenen zijn circulair, de tijd is circulair, we bewegen in een cirkel om de zon.’

Als geen ander verwondert Jenkins zich over dingen die iedere dag, iedere maand, ieder jaar opnieuw gebeuren. De eerste hooded warbler (monnikszanger) die na de wintermigratie weer in Central Park opduikt. De kameleon genaamd Boy George (te vinden in de binnenhoes van My Light, My Destroyer) in de dierenwinkel om de hoek, die voor haar dood feller kleurt dan ooit tevoren en waar ongetwijfeld een nieuwe Boy George voor in de plaats komt. De heropleving na de depressie, telkens weer. ‘Ik ben gaan beseffen dat elke cel in mijn lichaam wil overleven. Zelfs toen ik dacht dat ik me op het randje van de dood begaf, kwam dat gevoel plots terug. Wanneer je op je laatste benen loopt en ten einde raad bent, dan laat het leven je zien dat je er deel van uitmaakt, ook als je het op dat moment niet wil.’

De rots rolt weer naar beneden, dezelfde dag begint opnieuw.

MY LIGHT, MY DESTROYER verschijnt op 12 juli.

CASSANDRA JENKINS: 9 nov Paradiso, Amsterdam | 16 nov Botanique, Brussel (B)