Eindelijk, dEUS is weer terug! Terug op de Nederlandse podia, maar vooral ook terug met een nieuw album, How To Replace It, hun eerste in elf jaar. De Antwerpenaren keren vanavond ook weer es terug naar de stad waar Tom Barman vaak en graag komt. De zanger/gitarist houdt ervan om de randen op te zoeken, zei hij vorig jaar nog toen hij met een selectie foto’s exposeerde in galerie Weisbard van Hugo Borst en sprak toen over zijn voorliefde voor tweede steden en havensteden zoals Antwerpen en Rotterdam.
Fotografie Dimitri Hakke
En dus is de speelplaats van vanavond een kolfje naar z’n hand. Een meer dan honderd jaar oude graansilo in voormalig havengebied, gelegen in een rauw en grauw deel van Rotterdam. ‘Wat een motherfucking mooie zaal’, roept Barman dan ook met glimmende ogen tegen de monumentale, betonnen bak als de eerste liedjes voorbij zijn gekomen. De uitverkochte Maassilo reageert joelend, zonder dat het enthousiasme er nou meteen vanaf spat.
Die wat gereserveerde houding is deels te danken aan een wat wankel openingssalvo. Met de plechtige paukslagen van het titelnummer van nieuwe plaat How To Replace It wordt de boel vanavond op gang geslagen. Minutenlang marcheert het voort, aanvankelijk kaal en sober, gaandeweg met meer instrumenten in het kielzog. Ideaal voor de geluidsman om alles in balans te brengen, zeker in het begin geen overbodige luxe. De spoken word-voordracht van Barman is goed hoorbaar, maar de gewijde toetsen van Klaas Janszoons, waar het liedje ook op drijft, zijn in de openingsfase vrijwel onhoorbaar. Tóch wint het liedje per omloop aan suspens, mede dankzij de goed getimede staccato-zangharmonieën en de zacht rinkelende pianoklanken die meer en meer opduiken.
Ook op tweede song Must Have Been New, een wat traditioneler liedje met een dragende rol voor gitarist Mauro Pawlowski, is het nog even zoeken naar de juiste afstelling. Los zand kun je het niet noemen, maar een ingespeeld en hecht collectief horen we ook niet meteen. Gelukkig is Pawlowski bij de les. Barmans ‘sidekick’ navigeert elegant door toonladders, laat z’n snaren nonchalant gillen als het moet en is met die onverstoorbaar coole houding als altijd weer een genot om naar te kijken.
Gaandeweg wordt het geluidstechnisch gelukkig steeds beter en lijkt ook de zaal langzaam wat te ontdooien. Het eerste ‘dans-blokje’ met onder meer een langgerekt Constant Now (waarin de band – een tikkie overbodig – wordt voorgesteld) helpt daarbij. De silo schuifelt dan nog wat schoorvoetend heen en weer maar reageert even later een stuk uitbundiger als het funky The Architect wordt ingezet en Janszoons’ felle viooluithalen Barman verleiden tot indrukwekkende karateschoppen. Toch is het de New York-swagger van Girls Keep Drinking dat van het funky blokje het meest blijft hangen. Een heerlijk broeierig groovende song vol spacegeluiden en fenomenale drumfills van Stéphane Misseghers.
Gedurende dik anderhalf uur wordt nieuw werk afgewisseld met oude krakers. Dan blijkt maar weer hoe moeilijk het is voor een band met een status zoals dEUS om nieuwe liedjes in een set in te passen. De aandacht in de zaal verslapt als er in het middenstuk, net na die geweldige dEUS-classic W.C.S. (First Draft), met 1989, Pirates en Faux Bamboo net iets te veel vers spul voorbijkomt. Dat ligt echt niet altijd aan de kwaliteit van het gebodene. Zo groeit 1989, met Barman in Barry White-modus, dankzij een majestueus eindstuk uit tot een magisch hoogtepuntje. De zaal badend in sfeervol roodwit licht, Pawlowski die ons betovert met wonderschoon ebow-spel, de dromerige weemoed van het liedje zelf, alles valt daar even subliem samen.
Maar het volk komt – natuurlijk – voor de bekendste songs uit het rijke dEUS-oeuvre. Liedjes die bij de eerste noten al applaus ontlokken en voor gelukzalige gezichten zorgen. Instant Street is een van die inkoppertjes. Mooi om te zien dat ook op een song die al duizend keer is gespeeld de band nog steeds compleet uit z’n dak kan gaan. In het explosieve eindstuk beweegt Barman, harkend op z’n gitaar, als een manisch scheermes op en neer en vliegt Pawlowski naast hem over het podium alsof hij een op hol geslagen paard probeert te beteugelen. Kippenvel. Samen met het prachtig weemoedige Love Breaks Down en die allesverzengende wervelstorm Bad Timing in de toegift brengen ze een aanvankelijk wat matte zaal alsnog in algehele jubelstemming. Gelukkig maar, dEUS verdient niets minder.
Gezien: 6 april 2023 in Maassilo, Rotterdam
