Jimi Hendrix schuift in 1969 aan bij de Dick Cavett Show in een blauwe kimono. Het kledingstuk lijkt op een psychedelische badjas, zowel modieus als nonchalant. Hendrix is koeltjes, wat ook kan komen door slaaptekort. Hij bekent dat hij leeft op 8 minuten slaap na een lange nacht in de studio. Een hippie-icoon en een gitaargod, maar geen greintje arrogantie. Als Cavett zegt dat hij de beste gitarist op aarde is, zegt Hendrix: ‘The best guitar player in this chair, maybe’. Complimenten zijn afleiding, zegt hij, en kunnen artiesten hun talent doen verwaarlozen. Met zo’n instelling is het geen wonder dat hij maar liefst drie studioalbums uitbracht in twee jaar tijd. Er had ongetwijfeld meer in gezeten, want Hendrix overleed al op 27-jarige leeftijd. Zijn korte tijd in het speelveld maakt het nog indrukwekkender dat hij nog steeds wordt gezien als een van de beste gitaristen aller tijden. Op 18 september 2020 is het 50 jaar geleden dat Hendrix tragisch om het leven kwam. Dit vinden wij zijn 20 beste nummers.

20. Crosstown Traffic

Crosstown Traffic is met zijn korte speelduur en opzwepende riff net een intro van een praatshow. Een passend nummer om de lijst mee te openen. Net als het grootste deel van Hendrix’ repertoire, is Crosstown Traffic diep geworteld in de blues. Hendrix voegt daar zijn psychedelische sausje aan toe. In het nummer vergelijkt Hendrix zijn relatie met het verkeer; hij wil vol gas geven, terwijl zijn partner een drukke file is die hem alleen maar afremt. ‘You’re just like Crosstown traffic / so hard to get through to you.’ Een bitterzoet metafoor, want Hendrix zijn carrière schoot vooruit als een Ferrari, maar vloog uiteindelijk uit de bocht door zijn vroege dood. De opening van het nummer reist van links naar rechts als een voorbijrijdende auto, waarop we meteen de riff horen, een samenspel tussen gitaar en een kazoo, door Hendrix zelfgemaakt met een kam en papier. Crosstown Traffic staat op het album Electric Ladyland, het derde en laatste studioalbum van The Jimi Hendrix Experience voor Hendrix’ dood, uitgebracht in 1968.

19. Ezy Ryder

‘There goes ezy, ezy ryder / riding down the highway of desire.’ Nog zo’n nummer over de zoektocht naar vrijheid middels een metafoor van een auto, met een passende, scheurende riff en vocalen die je het liefst zou meezingen vanuit een cabrio in een stad die even zonnig als zondig is. Ezy Ryder is vernoemd naar een film met dezelfde titel uit 1969 en opgenomen tegen het eind van z’n carrière (begin 1970). Postuum uitgebracht op het album The Cry Of Love in 1971. We horen een artiest op het hoogtepunt van z’n carrière. Waar Hendrix altijd onzeker was over zijn zangstem, zingt hij nu met meer overgave dan nummers uit de vroege momenten van zijn discografie. Bovendien klinkt de productiekwaliteit van de opnames strakker, moderner en frisser, mede omdat Ezy Ryder deels is opgenomen in de Electric Lady Studios, een destijds psychedelische broedplaats waarvan de bouw deels door Hendrix zelf is gefinancierd. Hij heeft er maar kort gebruik van kunnen maken, omdat hij tien weken na de opening van de studio overleed. Geheel vruchteloos is de studio niet geweest, want sindsdien hebben allerlei grootheden er opgenomen, van David Bowie en Lou Reed tot Lady Gaga en Frank Ocean.

18. Room Full Of Mirrors

Één ding dat je niet zult zeggen na het luisteren van Room Full Of Mirrors: ‘Needs more cowbell’. Het nummer is een ware tentoonstelling van Hendrix’ psychedelische funkrock, en zit vol met experimentele effecten en texturen. De basis wordt gelegd door de funky drums, terwijl krijsende gitaren en hypnotiserende percussie door het geluidsbeeld dansen, met daaronder een strakke baspartij die ervoor zorgt dat je niet zeeziek wordt. Hendrix gebruikt het metafoor van een gebroken spiegel om zijn veelzijdige emoties te laten zien. Een goede titel voor een biografie, zou je zeggen. Ja, dat klopt. In 2005 bracht schrijver Charles R. Cross namelijk een boek uit over het leven van Jimi Hendrix met dezelfde titel.

17. Red House

De titel en de zwoele zwaarmoedigheid van het nummer geven de indruk dat het nummer gaat over een bordeel, maar dat is niet waar. Red House is een uitbeelding van hartbreuk, zowel muzikaal als lyrisch een typische blues, waar Hendrix met ironie zingt over een vrouw die hem verlaten heeft. Over wie gaat het? De één zegt zijn jeugdliefde, de ander zegt Keith Richards’ vriendin destijds, Linda Keith, die een groot Hendrix-fan was en waarmee Hendrix veel tijd doorbracht in een appartement in Manhattan, met muren en deuren van rood fluweel, en weer een ander zegt dat het helemaal niet zo ingewikkeld is: het is gewoon een bluesnummer, niets meer. Red House is een van de eerste nummers opgenomen door The Jimi Hendrix Experience in 1966 en afkomstig van het debuutalbum Are You Experienced? uit 1967. Lange tijd was het nummer het paradepaardje van Jimi Hendrix-concerten, waarbij het niet ongebruikelijk was dat het nummer van amper 4 minuten werd omgetoverd tot een lange jam waarbij Hendrix zijn weergaloze virtuositeit als improvisator tentoonstelde.

16. Hear My Train A Comin’

We zien beelden uit een documentaire, Hendrix speelt klassieke deltablues op een akoestische twaalfsnarige gitaar. Hij zit op een krukje tegen een witte achtergrond en draagt kleding die even psychedelisch is als z’n muziek. Ondanks zijn talent en uitgesproken verschijning, vraagt hij aan de cameraman of hij opnieuw mag beginnen, en voegt daar, ietwat verlegen, aan toe dat hij doodnerveus is. Vervolgens legt hij z’n plectrum aan de kant en begint hij opnieuw aan een weergaloze performance van Hear My Train A Comin’, een veel intiemere uitvoering dan de studioversie. Het nummer is net als Red House een ode aan de blues, in de stijl van grootheden als Robert Johnson en Leadbelly. Het nummer is voor een groot deel van Hendrix’ carrière een vaste naam geweest op de setlist. Er zijn dan ook veel liveopnames van uitgebracht die, mede door de niet bijster indrukwekkende compositie van het nummer, veel beter Hendrix’ talent laten horen dan de studioversie.

15. Angel

Aan het begin van zijn carrière, gedurende de jaren ’60, begon Hendrix als bescheiden sessiemuzikant voor onder andere Little Richard, The Isley Brothers, Wilson Pickett en Sam Cooke. Op het podium was het overduidelijk dat Hendrix geen kleine speler was. Toch waren zijn eigen singles weinig succesvol. 1967 was het jaar dat alles veranderde. Vastberaden om door te breken, stelde Hendrix een band samen, The Jimi Hendrix Experience. Toen ze debuteerden met het album Are You Experienced? leek Hendrix uiteindelijk toch zijn dromen te kunnen realiseren. In dit jaar schreef hij Angel (dat pas in 1971 uitkwam), een prachtige, introspectieve ballade over zijn overleden moeder, die hem vanuit de hemel bezoekt in een droom, geruststelt en voorziet van moederlijk advies. Hendrix wist ongetwijfeld dat het leven nooit meer hetzelfde zou zijn na dit jaar. Met dit nummer blikt hij terug op zijn relatie met zijn moeder, een ode aan simpelere tijden onder de vleugels van zijn beschermengel.

14. Star Spangled Banner

Jimi Hendrix zijn uitvoering van het Amerikaanse volkslied tijdens Woodstock is legendarisch. Toch waren niet alle Amerikanen nou zo blij. Het gitaarspel was gewelddadig en het imiteren van bomaanslagen, als protest tegen de Vietnamoorlog, zou smaakloos zijn. ‘I thought it was beautiful’, zei Hendrix op typisch timide wijze tijdens het interview met Dick Cavett. Hendrix heeft zelf als tiener in het leger gezeten (het was dat of de gevangenis, nadat hij zou hebben gereden in gestolen auto’s), waar hij niets anders deed dan gitaarspelen en bonje maken met anderen. Het leger besloot uiteindelijk dat Hendrix ongeschikt was en nooit zou kunnen voldoen aan de gestelde eisen. Zijn ervaringen in het leger, de onderdrukking van Afro-Amerikanen en zijn ontevredenheid over het handelen van Amerika tegen de rest van de wereld, zorgden ervoor dat Hendrix een haat-liefde verhouding had met het land. Dick Cavett noemde Star Spangled Banner een onorthodoxe uitvoering van het volkslied, wat Hendrix zelf tegensprak. ‘I’m an American, so I played it.’ Toch is het meer dan patriottisme. Het is een uiting van ongenoegen over thema’s waar Amerika een halve eeuw later nog steeds mee worstelt.

13. If 6 was 9

Hendrix groeide uit tot icoon binnen de hippiecultuur. Het is geen geheim dat de hippies, op hun pad naar verlichting, af en toe een pitstop maakten om te experimenteren met allerlei geestverruimende middelen. Ze zeggen niet voor niets dat bezoekers van Woodstock het niet kunnen navertellen. Deze narcotica lieten hun stempel achter op de muziek. If 6 Was 9 is een duidelijk voorbeeld van een ‘acid rock’, een subgenre dat z’n naam leent van LSD, en een psychedelisch jasje hangt om traditionele blues en de garagerock van de jaren ’60. Op dit nummer, afkomstig van het album Axis: Bold as Love (1967), wordt vrij geëxperimenteerd met onorthodoxe productietechnieken. De rommelige kwaliteit plaatst je als luisteraar in een kroeg die vol staat met rook, en die stinkt naar bier, maar waar échte mensen komen met échte levensverhalen. Leuk om te weten: de ruige geluidskwaliteit is ontstaan omdat de master tape, die de band oorspronkelijk wilde gebruiken voor de release, was zoekgeraakt. Hierdoor moest bassist Noel Redding een oudere, inferieure geluidsband met opnames gladstrijken met een kledingijzer.

12. Gypsy Eyes

Het is geen geheim dat Hendrix een perfectionist was. In een enkele studiosessie in New York werden er maar liefst 41 takes opgenomen voor Gypsy Eyes. Geen van die takes werd gebruikt voor het eindproduct. In tegenstelling tot veel vroegere nummers, klinkt Gypsy Eyes minimalistischer en gepolijster. Nieuwe productietechnieken zorgden voor meer ruimte in overdubben. Deze gelaagde manier van werken is te horen aan de ritmische details en experimentele effecten. Hendrix zijn stem, zwaar in de effecten, voert een muzikaal dialoog met de gitaar, die een compilatie van riffs speelt over funky drum licks.

11. Foxey Lady

Volgens Hendrix is Foxey Lady het enige blije nummer dat hij ooit heeft geschreven. Het is in elk geval een van z’n bekendste nummers en een goed beginpunt voor nieuwe luisteraars. De feedback aan het begin leidt naar een explosieve riff. Hendrix voert een lyrische paringsdans waarin hij fluistert, schreeuwt, lacht en hoogstwaarschijnlijk knipoogt, terwijl het zware gitaarspel zorgt voor een verleidelijke spanning. ‘I won’t do you no harm’, zingt hij in het refrein, terwijl het genadeloze gitaarspel alles behalve veiligheid belooft. Een klassieker van Are You Experienced?, een nummer dat met zijn vitaliteit en stuwing kenmerkend is voor Hendrix’ speelstijl. Naar eigen zeggen is het nummer geheel fictief, en zou hij in het echte leven nooit zo ongefilterd een vrouw versieren.

10. Hey Baby (New Rising Sun)

Weer zo’n pareltje dat postuum is uitgebracht. Een contemplatief en verhalend nummer over hoop en een nieuw begin. Het duurt even voordat we Hendrix z’n stem horen, wat overigens helemaal niet stoort, aangezien het geïmproviseerde gitaarspel voldoende sturing geeft. Compositioneel heeft het nummer momenten van opbouw, rust, spanning, conflict en conclusie. Als we de verhalen mogen geloven, is Hey Baby (New Rising Sun) onderworpen aan allerlei naamsveranderingen, verschillende akkoordprogressies en ideeën. In 1970 werd het nummer voor het eerste live gespeeld, maar, zoals bekend, dus pas na zijn dood als studioversie uitgebracht in 1971 op het album Rainbow Bridge. Er werd lang aan gebouwd, dus, en dat is te horen, want ondanks zijn simpliciteit is Hey Baby (New Rising Sun) ingetogen, weloverwogen en bedachtzaam.

9. The Wind Cries Mary

Hendrix’ perfectionisme leidde regelmatig tot grote ergernis bij zijn collega’s. Met name tijdens de opnames van het album Electric Ladyland viel het hen soms zwaar. Zo zei vaste producer Chas Chandler (oorspronkelijk de bassist van The Animals) al dat hij was opgestapt omdat Hendrix van geen ophouden wist. Experience-bassist Noel Redding ergerde zich mateloos aan het feit dat Hendrix de studio vol had staan met publiek, waardoor het meer op een feestje leek dan een opnamesessie. Ook hij stapte op. Redding keerde hij uiteindelijk terug, Chandler bleef weg. In de begindagen kon het ook anders: The Wind Cries Mary is daar een voorbeeld van. Afkomstig van Are You Experienced?, is The Wind Cries Mary een meeslepende rockballade, kaal in effecten, met sobere gitaartonen, en, jawel, opgenomen in slechts 20 minuten. Volgens Billy Cox, goede vriend van Hendrix, is het nummer een ode aan Curtis Mayfield. Hendrix z’n vriendin destijds, Kathy Etchingham, beweert dat het nummer is geschreven na aanleiding van een ruzie tussen de twee. Hendrix reageerde daarop door te zeggen dat het nummer gaat over meer dan één persoon.

8. Castles Made Of Sand

Van de drie studioalbums, krijgt Hendrix zijn tweede album, Axis: Bold As Love, het minste lof. Het album is minder overtuigend en consistent dan zijn andere twee albums, maar dat neemt niet weg dat het een aantal van zijn meest intieme en introspectieve momenten kent. Een van die momenten is Castles Made Of Sand, een bondige dagdroom over Hendrix’ jeugd, waarin hij te maken had met veel onzekerheden, zoals een afwezige moeder, een alcoholistische vader en een leven waarin hij en zijn gezin constant verhuisden. Hendrix had in zijn jeugd geen vaste basis om op te bouwen en deze realiteit koppelt hij aan de tijdelijkheid van het leven. Net als zandkastelen, die het ene moment rechtop staan, en het volgende moment worden opgeslokt door de zee.

7. Purple Haze

Excuse me, while I kiss the sky! De legendarische zin wordt zo koeltjes gezongen, dat je je nauwelijks kunt inbeelden dat Hendrix achter gesloten schermen zong omdat hij zich schaamde voor z’n stem. Purple Haze was zijn tweede single en het eerste nummer op Are You Experienced?. Daarmee was het voor velen de eerste kennismaking. Niet de zang, maar met name het inventieve gitaarspel was revolutionair. Gitaargigant Mike Bloomfield raakte bijvoorbeeld al z’n zelfvertrouwen kwijt na het horen van Purple Haze, en zei dat hij het liefst een jaar lang geen gitaar meer wilde aanraken. Toen Hendrix de muziekwereld binnendrong, werd hij geprezen, maar ook bekritiseerd om zijn liveoptredens die onvoorspelbaar, bombastisch en erotisch waren. Het ruige en experimentele geluid was moeilijk te verkopen, maar ondanks dat het niet wist te imponeren op de hitlijsten, wordt Purple Haze vandaag de dag nog steeds beschouwd als een van de beste rocknummers aller tijden. De hypnotiserende riffs, suggestieve tekst en songtitel doen meteen denken aan een hallucinerende ervaring, maar Hendrix ontkent dat het nummer gaat over een drugstrip. Volgens hem gaat over een vrouw die hem volledig in haar greep heeft.

6. Little Wing

In 1963 mocht Hendrix met Curtis Mayfield en The Impressions op tournee. In die tijd deelde hij het podium met veel grootheden, maar Mayfield heeft nadrukkelijk een sterke indruk achtergelaten. ‘Curtis was a really good gitarist… I learned a lot in that short time.’ De invloed van Mayfield is terug te horen in Hendrix’ melodieuze nummers, zoals Little Wing, een soulvol nummer met elementen van jazz, blues en rock. Het nummer is met amper twee en een halve minuut een van Hendrix’ kortste nummers. Het nummer begint zorgeloos, door de zoete melodie en glockenspiel, maar neemt een wending tegen het eind, waar de muziek opstijgt en abrupt in de verte verdwijnt. ‘It’s like one of those beautiful girls that come around sometimes’, zei de gitaargod zelf over het nummer. Eric Clapton, een groot Hendrix-fan, nam een cover op van Little Wing. Hendrix kreeg deze nooit te horen, omdat hij 9 dagen later overleed.

5. Hey Joe

Hey Joe is een nummer met een lange, ingewikkelde geschiedenis. Het kent vele uitvoeringen van onder andere The Byrds, The Leaves en Tim Rose. Een muzikant genaamd Billy Roberts heeft de rechten als oorspronkelijke componist, terwijl zijn vriendin destijds, Niela Miller, nu zegt dat de akkoorden wel verdacht veel lijken op haar nummer Baby, Don’t Go Downtown. In 1966 gaat producer Chas Chandler op zoek naar een artiest die een rocknummer kan maken van Tim Rose’s langzamere versie. In een kroeg in New York vindt Chandler een nog onbekende Jimi Hendrix die Hey Joe speelt. Chandler is zo onder de indruk, dat hij het aanstormende talent meesleurt naar Londen om de studio in te duiken. Zo ontstaat de eerste single van The Jimi Hendrix Experience, tevens de bekendste uitvoering van Hey Joe, en is roem aanstaande voor de jonge Hendrix. Het nummer vertelt het lugubere verhaal, in klassiek vraag-antwoord format, over een man die op gewelddadige wijze wraak neemt op zijn overspelige partner. Het akkoordenschema blijft hetzelfde en vormt een hypnotiserend fundament, terwijl de zang en instrumentatie toeneemt in intensiteit, om uiteindelijk te exploderen in een weergaloze solo die de ontknoping uitbeeldt: ‘And I gave her the gun / I shot her!’

4. 1983… (A Merman I Turn Out To Be)

Electric Ladyland wordt door fans gezien als Hendrix’ ware meesterwerk. Door geavanceerde opnametechnieken kreeg hij meer mogelijkheden om zijn visie uit te dragen. Zijn perfectionisme werd hem niet altijd in dank afgenomen, maar zorgde voor rijkere opnames en completere composities. 1983… (A Merman I Turn Out To Be) is daar een sterk voorbeeld van. In de bijna 14 minuten speeltijd kent het nummer veel contrasten, van zwaarmoedige blues tot een soundscape die de luisteraar onderwater plaatst. Vroegere nummers van Hendrix bouwden soms voornamelijk op zijn virtuositeit als gitarist en improvisator, maar 1983 klinkt als het werk van een volwassen componist, met een magnifieke opbouw, doeltreffende dynamiek en verassende wendingen. Het ene moment luister je naar typische zwaarmoedige blues en het volgende moment luister je naar freejazz, en het moment dat je went aan de onnavolgbare percussie, word je wakker geschud door een nieuwe ronde gitaargeweld.

3. Machine Gun

Er bestond een tijd dat nummers zonder studioversie alsnog in een of ander top 20 lijstje gezet konden worden. Machine Gun is zo’n nummer. Geschreven in 1970 voor Band Of Gypsys, een livealbum zonder de oorspronkelijke koppen van The Jimi Hendrix Experience, en Hendrix zijn vierde en laatste album voor zijn dood. Het album was in één avond opgenomen op nieuwjaarsdag 1970 in New York en bestaat uit een reeks harde funkjams. Voordat de band begint aan Machine Gun, draagt Hendrix het nummer op aan mensen die leven in conflict, zowel spiritueel als fysiek, met name de soldaten die oorlog voeren in Vietnam. De basis van het nummer is een dalende baspartij, waaroverheen Hendrix een riff speelt die onmiskenbaar lijkt op een machinegeweer. Op andere punten verandert zijn gitaar in een bommenwerper of schreeuwende soldaten. Het nummer wordt op z’n hoogtepunt zo gewelddadig dat je je af gaat vragen of je dit mooi mag vinden. Toch is er iets enorm aangrijpends wanneer de schreeuwende gitaar zich weer voegt bij de basriff.

2.  All Along The Watch Tower

Covers genoeg, maar het gebeurt zelden dat een artiest het origineel kan overtreffen. Hendrix bemachtigde een opnameband met liedjes van Bob Dylan. Na het horen van All Along The Watchtower, is hij diezelfde dag begonnen met het opnemen van een eigen versie. Het opnameproces duurde uiteindelijk lang en ging niet zonder slag of stoot. Het duurde maanden en Hendrix leek nooit écht tevreden met het resultaat. Toch zal All Along The Watchtower terug te vinden zijn op de meeste lijstjes van beste nummers aller tijden. De akoestische gitaren spelen de lichte akkoorden, waar Hendrix met elektrische gitaar overheen danst en de kleurrijke poëzie van Dylan uitdraagt. Het is in feite een simpele rekensom: Dylan’s capaciteit om geweldige liedjes te schrijven en Hendrix’ inventiviteit en virtuositeit zorgen voor een monumentaal product waar geen muziekliefhebber omheen kan. Dylan was omver geblazen door het eindresultaat, en zegt dat hij sindsdien altijd Hendrix zijn versie speelt tijdens concerten.

1. Voodoo Child (Slight Return)

Het nummer dat eigenlijk niet hoorde te bestaan. Hendrix en zijn band verwelkomden een cameracrew in de studio. Het idee was om voor een documentaire een nummer te spelen dat ze de vorige dag hadden opgenomen, genaamd Voodoo Chile. ‘Doe maar alsof jullie iets inspelen’, zei een van de cameralui, en zo ontstond vanuit een jam Voodoo Child (Slight Return). De camerabeelden zijn om onduidelijke redenen verloren geraakt, maar zonder de cameracrew had dit nummer nooit bestaan. Hendrix is als een sjamaan die zingt over voodoo, een duidelijke referentie naar de blues, en bouwt vanuit een stuwende riff toe naar een sonische uitbarsting die nu bekend staat als een van Hendrix zijn beste gitaarmomenten. Hij bespeelt z’n instrument met meer gemak dan de meeste mensen hun moedertaal spreken, een soort verlengstuk van z’n lichaam, en dan te bedenken dat het grotendeels geïmproviseerd is, zowel technisch als gevoelsmatig doeltreffend. In hele korte tijd heeft Jimi Hendrix enorm veel bereikt. Al dat moois rangeren is niet simpel, maar Voodoo Child (Slight Return) is een opzichzelfstaand fenomeen dat tegelijkertijd staat voor alles wat Jimi Hendrix is.