Waarom het dichtbij zoeken als het ver weg halen zóveel geluk bezorgt? Met die gedachte spendeerde OOR een paar wel héél blije dagen in Cluj, Roemenië, waar festival Electric Castle dik 150.000 bezoekers en een piepkleine Nederlandse delegatie onvergetelijk plezier gaf.

Fotografie EC Photo Team

Een paar dagen na onze terugkeer naar Nederland bungelen twee festivalbandjes als aandenken aan het dressoir in de woonkamer. Geel zijn ze, met in zwarte letters de woorden Electric Castle erop. In het midden zit een plastic chip waarmee je kunt betalen. Deze bandjes bezorgen ons dus, nu we weer terug zijn in Nederland, al dagen een grote glimlach. Vergeef het ons: we hebben nog wel een paar dagen nodig om op adem te komen en de herinneringen aan het bijzondere Electric Castle een plek te geven. Wat een andere wereld. Wat een schitterend terrein. Wat een voorrecht om in dit deel van Europa een festival te beleven.

De pret begint al meteen bij aankomst in Roemenië, na een trip die op Eindhoven Airport begint in een lange rij en dus wel even tijd in beslag neemt. Ook daar. Want Electric Castle vindt plaats op pakweg zes uur rijden van de Roemeense hoofdstad Boekarest. Daarheen vliegen is dus geen optie, het land heeft geen snelwegen, je zou er nog een halve dag extra over doen om er te komen. Het festival is voor Nederlanders dus ver, maar tegelijkertijd is het voor de slimme reiziger ook dichtbij: zo gaan er vanaf Eindhoven Airport ook vluchten met de Hongaarse low budget-maatschappij WizzAir naar de Roemeense stad Cluj. Vanaf daar is het nog een krap uurtje rijden naar het festivalterrein in het dorp Bontida.

Sprintje

Cluj blijkt een studentenstad van overzichtelijk formaat. Een wonderlijke plek aan een rivier vol schitterende pleinen en prachtige gebouwen. Toerisme is er nauwelijks, studenten zijn er wel. In overvloed zelfs. Deze voor ons onbekende stad is jong, de boel bruist. Vier festivaldagen lang trekken de meeste studenten naar Bontida. Wie pech heeft komt hier in een lange file terecht, want alles moet over één baan. Af en toe een kuil in de weg, af en toe een politiewagen die met luide sirenes langs scheert. Maar al op dag één merken we: een beetje Roemeen legt zich daar volledig bij neer. File? Wachten? Hoort erbij. Wees zen is de boodschap. Festivalbezoek is een voorrecht! Dat vinden we ook, dus deze houding nemen we graag over. Al trekken we wel degelijk een sprintje om op festivaldag twee natuurlijk wél de show van Editors te halen.

Die band speelt redelijk vroeg op de avond op het hoofdpodium. Electric Castle heeft handenvol andere podia, zelfs op de laatste dag ontdekken we nog wat kleine bühnes en plekken die ons eerder niet waren opgevallen. De meeste podia zijn hier klein, intiem en fraai opgebouwd. Van een hangar met barren tot een podium onder de bomen tot een beach stage, met zand voor het podium en veel groen. Maar het hoofdpodium is vooral enorm, met een enorme open vlakte ervoor. Het mag er ook naar Nederlandse maatstaven wezen. Licht en geluid: ze kunnen allebei tippen aan wat Nederland zelf te bieden heeft, dat horen we door onze oordoppen meteen. Editors doet er hier z’n voordeel mee en zanger Tom Smith al helemaal. Die kronkelt van links naar rechts, het publiek bespelend alsof hij nooit anders heeft gedaan. Hij gaat zelfs de catwalk op, tot ver het publiek in, wat een weergaloos plaatje oplevert.

Wij, een piepkleine delegatie uit Nederland met OOR en Kink, beginnen daarom meerdere keren spontaan hard naar elkaar te juichen. Omdat de band goed is, maar ook omdat de zon net ondergaat. Wat een schouwspel. Electric Castle vindt plaats op het terrein van een schitterend kasteel, in heuvelachtig gebied: we worden tijdens Editors ook nog eens getrakteerd op een fenomenaal vergezicht in de ondergaande zon. ‘Yes!’ roept deze auteur in het oor van Jasper van Kink. Meer woorden zijn er ook niet nodig. Ik sla hem op de schouders. Hij slaat terug. Twee opgewonden journalisten uit Nederland, opeens in een andere wereld. We zouden om minder deze avond tot de avond van het jaar verklaren. ‘Yes!’ roept hij terug. Hier zijn is een voorrecht indeed.

Focus op dance

Dergelijke rockshows op dit grote podium is hier overigens meer uitzondering dan regel. Ja, hier spelen de grotere Roemeense bands ook, en ieder land heeft z’n Anouk, en z’n Di-rect. We begrijpen er weinig van en laten ze links liggen. Maar de focus ligt hier op dance, zien we op het programma, helemaal niet op grote rockacts, en zelfs op het hoofdpodium krijgt de electronica uiteindelijk ruim baan. Dat is bijzonder: welk festival durft het aan pakweg Caribou en Moderat neer te zetten op headliner-tijdstippen? Moderat, in het donker, maakt indruk, de Roemeense bezoeker trekt de redelijk grillige presentatie blijkbaar goed. Dat geldt ook voor Caribou, dat aantreedt als liveband: hun dance wordt live uitgewerkt en vraagt om focus bij band en publiek, maar die is er ook. Ook dit optreden mondt na even aftasten uit in een dansfeest.

De gemiddelde Roemeen danst ook nu weer of z’n leven ervanaf hangt, wat een bijzondere wetenschap is, hier in Bontida. De Oekraïense grens is maar tweehonderd kilometer verderop, vertellen taxichauffeurs ons deze paar dagen. Zeker in het begin van de oorlog daar maakte men zich hier grote zorgen. Vrijheid is hier niks vanzelfsprekends. Dat blijkt wel. En dan ligt het gemiddelde maandinkomen hier ook nog eens op pakweg 400 euro per maand. Niet gek dat de duizenden hier zich het feest niet bepaald laten ontzeggen.

Zoveel gebeurt hier niet: ja, er is komende maand een groot dancefestival, in Cluj zelf, maar zowel headliner Gorillaz als headliner Twenty One Pilots zijn nog nooit in dit land geweest. Als een taxichauffeur ons wil vertellen wat er hier komt spelen noemt hij blij de naam van Judas Priest. Dat is toch wat anders dan de Nederlandse concertagenda. Roemenen van alle leeftijden, maar toch vooral jonge Roemenen, duiken daarom genadeloos in het plezier dat Gorillaz biedt. Wij noteren dat er geen beroemde gasten bij zijn en dat Damon Albarn toch op z’n minst een paar biertjes teveel op lijkt te hebben. Maar die notitie is weinig waard, want de massa gaat helemaal op in Feel Good Inc. en Clint Eastwood.

Bedankt voor je muziek

Wat opvalt: er is geen artiest die voor lief neemt hier te spelen. Twenty One Pilots geeft voor aanvang een persconferentie, de Roemeense pers kijkt z’n ogen uit. Een dame van het festival zegt zelfs dat de band ‘een van de beste rockalbums van de laatste decennia’ heeft gemaakt. Nee, natuurlijk niet, maar het tekent wel de sfeer. De twee Amerikanen, ooit op gratis Metropolis maar nu een peperdure stadionact, reageren er verbaasd en vereerd op. Op het podium ook weer. Je moet wel heel cynisch zijn, wil je hier nog op mopperen. Dat gebeurt dan ook niet. Een van de fans vooraan steekt zelfs een bordje in de lucht. ‘Thank you for your music’, staat er op. Een ontroerende tekst, welbeschouwd, in dit deel van Europa, waar oorlog nog een heel stuk dichterbij is dan in ons Nederland.

Neem ook Roni Size, drum ‘n’ bass-held van weleer. Hij heeft pakweg 18 uur gereisd om hier te zijn, zegt hij een paar keer. Maar nee, spijt heeft hij zeker niet. Ingeklemd tussen stoere containers die ook als bar fungeren, zet hij de boel op z’n kop op een manier die op z’n minst escapistisch is te noemen. Na afloop is hij nauwelijks weg te krijgen. Hij giet zelfs een fles sterke drank in de monden van zijn fans. En dat terwijl hij zelf ook grote slokken neemt. ‘Fuck it, I’m knackered’, had hij al even eerder gezegd. De vermoeidheid, de alcohol: Roni Size wordt er bijna door geveld, maar het maakt zijn dj-optreden juist bijzonder. Die rollende bassen denderen nog wel even na, in onze hoofden.

Blij bestellen we na afloop bier en wijn. Bier voor 12 Romeense lei, omgerekend 2,30 euro. Daar krijg je een ijskoud halve literblik Birra Moretti voor. Overigens is dat nog duur, voor Roemeense begrippen: voor 1 euro is hetzelfde blik ook te koop net buiten het terrein, bij de bewoners van het dorp. Die lijken allemaal iets te hebben georganiseerd om wat geld te verdienen. De een bakt hamburgers, de ander grillt maiskolven. Het kost niks en het smaakt goddelijk. Dat de bereidingswijze duidelijk geïmproviseerd is, en het vast niet allemaal volgens Hollandse regeltjes gaat: soit. Bontida is zo anders dan pakweg Landgraaf, met zoveel couleur locale, dat we er van smullen. Meermaals verlaten we zelfs het festivalterrein om hier wat te eten en te drinken. Op een steenworp van de hoofdingang kom je in aanraking met het echte Roemeense leven. Lokale oude mannetjes hangen rond. De jeugd ook. We vinden het geweldig. Een hele belevenis.

Corporate, dat wel

Andere wereld, dus? Ja en nee. Wat niet anders is, is dit: ook Electric Castle is corperate, net als zoveel andere festivals. Sterker nog: het lijkt North Sea Jazz wel. De grootste merken ter wereld zijn hier vertegenwoordigd, zoveel zelfs dat het ons ook verbaast. Welke goede onderhandelaar is hier bezig geweest? Coca Cola is er, Mercedes Benz, Lidl. Het is veel, maar gelukkig overheersen de merken niet. De meesten hebben ook een aardige ‘activatie’ neergezet – vergeef ons de term, het is sponsortaal. Maar zolang een merk als EON een tent neerzet waarin ligstoelen klaar staan en loeihard reggae van Gregory Isaacs wordt gedraaid, als middel om te kunnen ontspannen, hoor je OOR niet klagen.

Met de aanwezigheid van hoofdsponsor Lidl is iets bijzonders aan de hand. Lidl heeft op het terrein een supermarkt neergezet. Ja, echt. Op het terrein. Vlakbij de podia. Hier kun je alles halen wat je nodig hebt. Vlees, brood, zoet, sokken. Alles voor een prikkie. Een krankzinnig idee, ondenkbaar in Nederland. Maar wie weinig te besteden heeft, haalt hier dus voor omgerekend 25 eurocent al brood. Kom daar maar eens om op Pinkpop. Wat ook hier weer opvalt: de rij is lang, maar gedwee. De sfeer blijft goed. Dat valt op, want vooraf waren we nog wel door het festival zelf gewaarschuwd. Tenminste, zo leek het. Wie in de problemen zou komen op het terrein, kon een nummer appen of bij een van de vele barren de term ‘angel shot’ gebruiken. Was dit festival wel safe? Al na één avond wisten we: ja, meer dan. Sterker nog, een dag op Electric Castle voelt veiliger dan een uur in pakweg Rotterdam, en de schrijver mag het zeggen – hij komt er vandaan.

Toerist

Na een paar dagen hebben we ons Roemeense ritme goed te pakken. De nachten zijn lang en warm, maar de dagen ook vol. We doen talloze indrukken op in een paar dagen tijd. Overdag gaan we de stad en de regio in: we zijn hier in Transsylvanië, een zo onalledaagse bestemming dat we er helemaal induiken. Wie Electric Castle bezoekt doet er goed aan zich overdag als toerist te gedragen. Er is zoveel te zien. Dorpen, groen, schitterende panden, vervallen huizen, gaten in de weg, geweldige restaurants, fantastische gerechten. Doen. En dan ‘s avonds weer het terrein op, dat er dan weer prachtig bij ligt. Even het bandje opladen en je kunt er weer tegenaan. Honger zullen we hier nooit hebben. Op het terrein zelf staan ook talloze kramen en area’s met speciaal ingerichte restaurantjes. Hele families komen ook op dit festivaldeel af, soms zelfs met baby’s er doodleuk bij. Wie van dance houdt, en minder van kids, heeft overigens geluk: de dancepodia zijn hier tot 18+ verklaard. De lust blijft veilig.

Er is maar één nadeel van zoveel indrukken: je krijgt er een hoofd vol van. Wat hebben we toch allemaal meegemaakt? Een simpele truc, bij de bar een andere festivalganger aanspreken die ook staat te wachten op z’n drankje, werkt goed. Met grote regelmaat knopen we gesprekken aan. Het gaat over de Roemenen zelf, over Nederland, over livemuziek, over dance. En al snel ook over ambities, hindernissen en levens. Want de Roemeen is blij met het aantreffen van een festivalganger van ver weg. Waar Sziget inmiddels vijftienduizend Nederlands trekt, zijn we hier met nog geen tien Hollanders. Niet gek dus dat we met open armen en vooral met nieuwsgierigheid worden ontvangen. Deze ontmoetingen zijn onbetaalbaar en onvergetelijk, en ze zijn vooral iets wat we op pakweg Pinkpop echt niet zomaar meemaken.

Op de terugweg, vliegend naar Warschau, dan naar Amsterdam, raakten we overigens ook nog in gesprek met twee Nederlandse dj’s en een Belgische dj. ‘Exotisch’, zei een van hen, op zijn gezicht een grote grijns, toen we vroegen wat hij ervan had gevonden. ‘We zagen zoveel blije mensen.’ Het was ook alweer licht toen deze twee Hollandera ophielden met draaien. Ook voor hen was dit de eerste keer. Maar aan zijn glimlach te zien, volgen er vast meer. Om te beginnen in 2023. De kaartverkoop is meteen begonnen, en wie er vroeg bij is betaalt maar 99 euro voor vier van deze zalige dagen. Wat een cadeau.

Gezien: 13-17 juli 2022 in Botida, Roemenië.