Dat je aan de geschiedenis van de belangrijkste band aller tijden een alleraardigste draai kan geven, bewezen de John (Schoorl) en Paul (Onkenhout) van de Lage Landen in 2020 met hun bundel De Vijfde Beatles. Dat je zelfs de complete pophistorie vanuit een speelse hoek kan benaderen, illustreert het Volkskrant-duo met de verhalen achter 134 ‘namenliedjes’.

‘We wachten geduldig op deel 2’, was destijds de laatste zin uit onze recensie van De Vijfde Beatles. Dat vervolg kwam er niet – en misschien maar beter ook (er waren immers 64 vijfde Beatles behandeld, de kenners wisten genoeg). Wel pakten Onkenhout en Schoorl even later door met een nieuwe serie waar potentie in zat: And Venus Was Her Name. Elke week een Volkskrant-column over een popliedje waarvan de titel bestaat uit alleen een voornaam.

Een mer à boire uiteraard, zeker als je – zoals Onkenhout en Schoorl – verder kijkt dan alleen de popmuziek. Folk, soul, punk, hiphop, metal, country, indie, grunge, het levenslied en zelfs jazz – het komt allemaal voorbij in dit strak chronologisch opgebouwde boek. Van Caldonia van Louis Jordan uit 1945 (over ‘een vrouw met grote voeten en een harde kop’) tot Matilda van Harry Styles uit 2022, over een meisje dat probeert te ontsnappen aan een bedreigende thuissituatie.

Tot droge liedjesanalyses beperken Onkenhout en Schoorl zich gelukkig nooit: er is, ook blijkens de bronnenlijst achter in het boek, eindeloos research gepleegd naar de herkomst van de nummers en bovendien haalt het duo er steevast gerelateerde informatie bij, van fun facts tot schijnbaar niet terzake doende zijpaden die uiteindelijk toch weer op hun plek vallen. En soms weten ze je gewoon, op ontroerende wijze, bij de hand te nemen naar times and places, zoals bij de verhalen over twee willekeurige persoonlijke favorieten.

De tragische achtergrond van Jeremy van Pearl Jam (denkelijk hun mooiste liedje), over de getroebleerde Amerikaanse schooljongen die zich in 1991 ten overstaan van zijn klasgenoten door het hoofd schoot, wordt op aangrijpende wijze uit de doeken gedaan, inclusief de voor Eddie Vedder wat ongemakkelijke nasleep (‘De familie werd niks gevraagd’). Ook het verhaal van Mia van Gorki – in Vlaanderen uitgegroeid tot onverwoestbaar volkslied, zeker na de dood van geestelijk vader Luc de Vos – zorgde meteen voor tranen in de ogen (én de onbedwingbare drang om Mia weer eens keihard te draaien).

En zo gaat het nog wel even door in En Venus Was Haar Naam, met in de toegift uiteraard het relaas van die ene Nederlandse wereldhit die ten grondslag lag aan de naam van serie én boek. Op een deel 2 gaan we deze keer niet hopen; Onkenhout en Schoorl verzinnen vast wel weer iets anders om de pophistorie mee naar hun hand te zetten.

EN VENUS WAS HAAR NAAM door Paul Onkenhout en John Schoorl is verschenen bij Xander Uitgevers.