Let’s Get Lost, de documentaire over trompettist Chet Baker, geldt als een van de beste muziekfilms ooit gemaakt. Het portret uit 1988 komt deze maand opnieuw uit.
Het laatste wat Chet Baker zag, in de voorjaarsnacht van 13 mei 1988, was de hemel boven het IJ, schaars verlicht door een flinterdunne maansikkel. Men vond hem die ochtend op de stoep onder zijn hotelraam aan de Prins Hendrikkade, dood. Het was een vrijdag.
Vier maanden later ging de documentaire Let’s Get Lost in première tijdens het filmfestival in Venetië. De ontvangst was lovend. Tijdens zijn leven was Chet Baker een legende, weliswaar van het verlopen soort, maar niettemin een magneet voor romantici met een hang naar de zelfkant. Net als generatiegenoot James Dean seinde zijn imago ‘pas op, gevaar’.
Zijn gebeeldhouwde gelaat was door heroïne omgeploegd tot een delta van Weltschmerz, maar de jaren van hard leven hadden zijn charisma – evenals zijn stem en embouchure – niet kunnen dimmen. Chet Baker was uniek, als trompettist, als fluisterzanger, als jazzicoon. En, als je de getuigenissen in Let’s Get Lost mag geloven, als mens. De wereldberoemde jazz-Adonis ging als een schim door de werkelijkheid.
De film van (mode)fotograaf en filmmaker Bruce Weber – hij fotografeerde hoezen voor Chris Isaak en regisseerde clips van de Pet Shop Boys – is geen traditionele documentaire, eerder een reeks van ontmoetingen met een man die nergens thuis was, wellicht ook niet in zichzelf. ‘He was beautiful and he was trouble’, merkt een van de vrouwen in zijn leven over hem op.
Een ander stelt dat je nooit wist of hij eerlijk was. En daar gaat Let’s Get Lost onbedoeld over, het spel van imago en realiteit: wil de echte Chet Baker opstaan? In de film blijft hij zitten. In Amsterdam viel hij uit het raam.
Chet Baker, in 1929 geboren in een boerendorpje in Oklahoma, was voor de jazz wat The Beach Boys waren voor de rock & roll: de personificatie van het Westcoast-geluid. Men noemde het cool jazz, de muziek die past bij zoele avonden en zorgeloze levens. Hij bleek ook te kunnen zingen, in een unieke stijl, die twintig jaar later door Michael Franks met veel succes werd overgenomen. Erotiserend als een wuft parfum.
Let’s Get Lost is een collage van archiefbeeld en geïmproviseerde vignetten, in 1987 in verzadigd zwart-wit gedraaid in een studio in New York, aan het strand van Santa Monica en op het filmfestival van Cannes (waar Webers documentaire Broken Noses werd vertoond). Weber ontmoet ook een aantal vrouwen uit Bakers leven: ex-partners, vriendinnen en in Oklahoma zijn moeder Vera, vrouw Carol en hun kinderen. Het schrilst is zangeres Ruth Young, die haar ex een neurotic idiot noemt, maar het over zichzelf heeft.
Die vermeende neuroot heeft een erfenis van honderden plaatopnames nagelaten die, ondanks het sloopwerk van heroïne, drank en tabak, nimmer afgleden naar treurniswekkend peil. Hij was een natuurtalent met absoluut gehoor, dat nooit voor zijn kunst heeft hoeven oefenen en derhalve geen discipline kende. Het waaide hem aan en hij waaide mee.
Aan het slot van de film zegt het idool tegen Bruce Weber dat deze film over hem ‘een droom’ is. Hoe diepzinnig, hoe waar: film is een schimmenspel, een simulatie. Wat is echt aan Chet Baker? Wat door hem verzonnen, gespeeld? Wat is imago, wat is feit? ‘Let’s pretend’, zingt hij over de aftiteling. Misschien komt Let’s Get Lost met zijn omtrekkende, niet-directe, als een jazzsolo geïmproviseerde benadering nog het dichtst bij de kern.
LET’S GET LOST draait vanaf 17 oktober in een 4K-gerestaureerde versie in de bioscoop.
