De Duitse elektronica-pionier Klaus Schulze is afgelopen dinsdag op 74-jarige leeftijd overleden. Hij was al lange tijd ziek, niettemin was zijn dood ‘plotseling’, aldus zijn platenlabel SPV. Als componist had Schulze vanaf de vroege jaren zeventig een enorme invloed op de ontwikkeling van de elektronische muziek, met een ongeëvenaard gevoel voor klank en ruimte.
Schulze, die in 1947 werd geboren in Berlijn, begon eind jaren zestig als drummer en gitarist in lokale bands. Al vroeg bleek hij – zoals wel meer Duitsers in die tijd – geen rechttoe rechtaan rock & roller; hij verruilde zijn plectrum voor metalen buizen en sloeg op koperen platen waar andere drummers een drumvel zouden raken. Hier legde hij de prille basis voor een carrière die meer dan vijftig albums zou beslaan.
In 1969 sloot de Duitser zich korte tijd aan bij het toen opstartende Tangerine Dream, makers van ‘synthesizertapijten’, zoals we dat vroeger noemden in Muziekkrant OOR. Als slagwerker droeg Schulze bij aan de totstandkoming van debuut Electronic Meditation (1970), om vervolgens over te stappen naar de spacy jamband Ash Ra Tempel van Manuel Göttsching – psychedelica voor gevorderden.
Maar pas als soloartiest zou hij in de kolommen van OOR belanden. ‘Op het eerste gezicht is Klaus Schulze een reïncarnatie van Mike Oldfield’, schreef Harry van Nieuwenhoven in de toen net opgerichte muziekkrant. ‘Een vergelijking die slechts ten dele opgaat, aangezien deze multi-instrumentalist veel minder eigentijdse rockelementen in zijn kosmische muziek integreert.’
Het éénmansorkest Klaus Schulze werd vanaf zijn debuut Irrlicht (1972) een vaste waarde in onze recensierubriek. Hij werd geroemd om zijn vermogen eindeloos te variëren op één thema. ‘Vliegende klanktapijten’, waarbij de nuances in het landschap als kleine details onder aan je voorbijtrekken. Wie het werk nu beluistert, herkent de invloed op al wat zweeft, pulseert en bedwelmt (ambient, techno, new age).
Halverwege de jaren zeventig maakte Schulze zijn belangrijkste albums, met Time Wind (1975), Moondawn (1976) en Mirage (1977) als erkende meesterwerken. Daarna zou hij zonder onderbreking muziek blijven maken, waarbij hij wonderbaarlijk genoeg zelden in gedateerd gefreak of slaapverwekkende new age verviel. In juni moet zijn nieuwe album Deus Arrakis verschijnen – postuum, blijkt nu.
