‘Zanger van Soundgarden overleden.’ Ja, het staat er echt, op donderdagochtend 18 mei, bovenaan teletekstpagina 101. Volkomen onverwacht stierf Chris Cornell, 52 jaar oud, vlak na een optreden in Detroit. De doodsoorzaak werd later die dag bevestigd als zelfmoord door ophanging. ‘Finally back to Rock City!!!!’ twitterde de man zelf nog, een paar uur eerder, met een foto van het legendarische Fox Theatre. Tonight, 8pm, Sold Out, leest de marquee. #nomorebullshit is de hashtag waarmee Cornell z’n bericht afsluit. Het was de laatste jaren zo’n beetje z’n lijfspreuk: no more bullshit, er is meer in het leven.
Op YouTube glijden de beelden van nog geen halve dag geleden inmiddels voorbij. Nog één keer Spoonman. Fell On Black Days. Burden In My Hand. My Wave. Jesus Christ Pose. En een wat slordig gespeelde Black Hole Sun – de a-typische monsterhit van succesplaat Superunknown uit ‘94, die zo diep in onze collectieve geheugens staat gegrift dat zelfs de plaatversie de perfectie niet haalt. Maar Chris Cornell oogt strijdlustig en enigmatisch als altijd, de lange manen los over de schouders, gitaar om de nek, grijs t-shirt, gewoon kloffie. No more bullshit, indeed.
Z’n stem bewijst in de filmpjes nog steeds waarom hij tot de beste rockzangers van onze moderne tijd wordt gerekend: een intense bariton, die vanuit het niets tot in grote hoogtes uithaalt zonder aan kracht, impact of zuiverheid in te boeten. Hij deed dat al in Soundgarden, toen de wereld het woord grunge nog niet eens kende. Geboren en getogen in Seattle stond Cornell aan de wieg van een wereldwijd muziekfenomeen. Een hecht groepje jonge, creatieve outcasts in een uithoek van de VS, dat bij het aanbreken van de jaren negentig de wereld zou veroveren, om niet veel later te sterven als een zwarte zwaan.
Startschot van de tragiek was de dood van Andrew Wood, zanger van die andere Seattle-oergroep Mother Love Bone, in 1990. Als eerbetoon en rouwverwerking staken enkele vrienden de koppen bijeen en namen gezamenlijk Temple Of The Dog op. Cornell deed de leadzang, uit de overige muzikanten ontstond gelijktijdig Pearl Jam, dat niet veel later in zevensmijlslaarzen aansloot bij de geldende scene. Daar tekenden zich al snel de Grote Vier af: grondleggers Soundgarden, dat zich met Badmotorfinger in ’91 onsterfelijk maakte in de alternatieve sector en drie jaar later dankzij Superunknown zelfs tot in de mainstream doordrong. En dan waren er nog de jonge honden Pearl Jam, het stekelige Nirvana en, vreemde eend binnen de outcasts, Alice In Chains. Druk, drugs en depressie werden Kurt Cobain en later Layne Stayley fataal, alsook een eindeloze rij figuranten die pagina 101 nooit gehaald hebben met hun veel te vroege vlucht in de eeuwige regen.
Cornell en kornuiten overleefden de grungegolf lijfelijk wel, al bezweek Soundgarden als band in ’97 toch onder het gewicht van z’n eigen bestaan. De zanger maakte in ’99 de donkere, persoonlijke soloplaat Euphoria Morning, waarna hij zich in de nieuwe eeuw bij supergroep Audioslave (verder bestaande uit leden van Rage Against The Machine) aansloot. Na drie groepsalbums verkoos Cornell wederom het solopad, dat voortvarend werd ingeslagen met You Know My Name, als officiële titelsong voor de James Bond-film Casino Royale. Drie jaar later ontspoorde het avontuur ietwat met Scream – een elektronische popplaat, geproduceerd door Timbaland, die door critici en fans genadeloos werd afgeserveerd. Een dappere poging tot vernieuwing, aldus de positievelingen. Schoenmaker blijf bij je leest, volgens de rest van de wereld. Een advies dat Chris Cornell gelukkig snel ter hand nam.
No more bullshit. Oud zeer, supergroepen, Hollywood, rare bokkensprongen in popland. Op 1 januari 2010 had Chris Cornell de balans opgemaakt en besloten dat het genoeg was. Z’n zoektocht van de laatste paar jaar ging nergens naartoe, er moest rigoureus iets worden opgelost in ’s mans leven en loopbaan. Om te beginnen bij het grootste stuk stront op de kar: Soundgarden. Meer dan twaalf jaar was er verstreken sinds Cornell de hoop met Kim Thayil, Ben Shepherd en Matt Cameron had opgegeven, maar het punt waarop hij nu het tweede decennium van de 21e eeuw in ging was even uitzichtloos als toen. Misschien lag de sleutel naar de toekomst wel in het verleden. So he went back. Tot grote vreugde van een hele generatie rockfans kondigde Cornell die eerste januari via Twitter de terugkeer van Soundgarden aan, eerst op het podium en in 2012 zou met King Animal zelfs de zesde volwaardige studioplaat aan het oeuvre van de inmiddels legendarische ninetiesband worden toegevoegd
Een zware last viel van Cornells ziel en schouders en in de vrijgekomen schijfruimte hervond hij ook z’n persoonlijke muzikale vorm. De Songbook-tour was het directe gevolg: nu hij met de terugkeer van Soundgarden z’n legacy onder ogen kon zien, besloot hij z’n hele muzikale wezen maar eens onder de loep te leggen. In urenlange solovoorstellingen, stemmig en introvert, passeerde hij alle stations die hij in z’n carrière aandeed, van Soundgarden, Temple Of The Dog en Audioslave tot de artiesten die hem hebben beïnvloed, zoals The Beatles en Led Zeppelin. In het reine met z’n artistieke verleden en dankzij vrouw en kinderen ook qua privéleven helemaal op de rails, nam een opgeluchte, existentiëel aandoende Chris Cornell in 2015 nog een soloplaat op: Higher Truth. In zijn laatste interview met OOR zei hij: ‘Elke dag moet je een plan hebben, je kunnen aanpassen aan de realiteit. Wat gebeurt er echt en wat doe ik daarmee? Dat is de hogere waarheid: die is er niet.’
De reünie van Soundgarden liep ondertussen gewoon door, Temple Of The Dog vierde vorig jaar september z’n vijfentwintigjarig jubileum met een reeks unieke optredens en de verkiezing van Donald Trump noopte zelfs Audioslave tot een kortstondige terugkeer: op 20 januari van dit jaar dook Cornell op bij Prophets Of Rage, de nieuwe band van de drie RATM-mannen, om Cochise en Show Me How To Live te zingen. En die stem, die was nog niets veranderd. Z’n sterkste punt had alles overleefd, zelfs z’n vijftigste verjaardag. Griezelige dieptes. IJzingwekkende hoogtes. Achteloos, weergaloos, tot op de laatste avond in Detroit, zo zien we, eenmaal terug op het podium van het Fox Theatre. Cornell leeft, ademt en zingt, Soundgarden walst als vanouds nietsontziend voort, Detroit geniet en de filmer sluit na eerste toegift Rusty Cage af. Het is mooi geweest voor vanavond. No more bullshit.
Wat we niet kunnen vinden, the morning after, is het allerlaatste nummer dat Soundgarden in Detroit speelde. Het monumentale, slepende Slaves & Bulldozers is al sinds de release van Badmotorfinger in ’91 een onbetwist ijkpunt in hun live-repertoire en wordt ook tijdens deze Noord Amerikaanse tour van 2017 – in Detroit net drie weken on the road – de afsluiter van de eigen headline shows. In tegenstelling tot Kansas City een paar dagen geleden krijgt Slaves & Bulldozers in Detroit wél een stukje rock & roll historie mee, als bizarre coda op deze gitzwarte avond in wording: In My Time Of Dying, de traditional bewerkt door Led Zeppelin. Cornell voegde de snippet wel vaker toe aan het nummer, deed dat soms ook niet, dus van een echt voorteken of act of God is geen sprake. Geen hogere waarheden, no more bullshit. Maar tekenend is het wel:
Meet me Jesus meet me
Meet me in the middle of the air
If my wings should fail me, Lord
Please meet me with another pair
Well, well, well, so I can die easy
Jesus going to make up
Jesus going to make up
Jesus going to make you my dying bed
Foto Jeff Lipsky
