Nineties Spirit, Music Caught On Camera. Ofwel: de jaren negentig door de lens van Paul Bergen. Zijn eerste fotoboek is één grote rode loper. Een parade van sterren en onsterfelijken.
Een noeste werker, zo mogen we Paul Bergen (Delft, 1957) gerust noemen. Een selfmade man die pas op zijn 28ste zijn eerste concertfoto’s maakte voor het lokale sufferdje van Pijnacker. Al snel werd hij de vaste concertfotograaf van het AD en ook het ANP. Hij werkte voor OOR en later alle andere Nederlandse muziekbladen en doet veel voor Mojo Concerts, Ziggo Dome en AFAS Live. Er gaat nog steeds bijna geen dag voorbij of Paul staat met zijn telelens in de fotopit, loerend op zijn moment.
Want dat ene moment, daar gaat ’t om in de livefotografie. Eddie Vedder die opspringt of zich vanaf het balkon in het publiek stort, Bruce die solerend door de knieën gaat, Al Green die een bosje rozen in het publiek werpt, Iggy die zijn broek laat zakken, Shane MacGowan die laveloos van het Pinkpoppodium wordt afgevoerd… het zijn stuk voor stuk klassieke beelden die deel uitmaken van onze nationale muziekhistorie. Nineties Spirit staat er bomvol mee, het ene beeld nog herkenbaarder dan het ander.
Het bekendste? Bono met een filmcamera geklemd in zijn ene hand, een microfoon in de andere, terwijl hij met wijs- en middelvinger een victorieteken maakt (Goffertpark, 1993). Of die van de Stones (Landgraaf, 1995), waarbij Micks sjaal voor een kunstig silhouette zorgt. Of toch die van Kurt Cobain op handen gedragen door het publiek in de Batschkapp in Frankfurt? Paul was erbij toen Nirvana najaar ’91 door Europa toerde en langzaam explodeerde en vereeuwigde de Werdegang ook backstage. Later die avond bleek de band in hetzelfde aftandse hotel te overnachten als de fotograaf en David Kleijwegt, popjournalist van het AD, die net als zijn jazzcollega Ruud Meijer bij sommige foto’s herinneringen ophaalt, wat de jaren negentig – en in dit geval de teen spirit – nog meer tot leven wekt.
De collectie is grenzeloos en onuitputtelijk. De jazzfestivals alleen al leveren genoeg fraais voor een dik boekwerk, hier schitteren o.a. Miles Davis, John Lee Hooker, Nina Simone en – samen op een bijzonder fraaie spread – Branford Marsalis en Whitney Houston. Bladerend door Nineties Spirit zet je vinkjes tot je iedereen gehad hebt. Dylan, Bowie, Prince, Jackson, hoe groot wil je ze hebben? Laatstgenoemde mocht Bergen als enige fotograaf volgen tijdens diens bezoek aan de kinderafdeling van het VU Medisch Centrum in 1996.
Want het zweet mag dan veel van zijn foto’s afdruipen, Bergen is natuurlijk meer dan alleen concertfotograaf. Hij verstaat ook de kunst van de snapshot (Joe Cocker die in een taxi springt) en de verplichte tien minuten op een hotelkamer, als alle spontaniteit al door het protocol eruit geperst is. En dan toch een intiem plaatje schieten, ik geef ’t je te doen. Een prachtig tijdsdocument.
NINETIES SPIRIT, MUSIC CAUGHT ON CAMERA van Paul Bergen is verschenen bij uitgeverij teNeues. Het boek is voor €60,- verkrijgbaar bij uw favoriete boekhandel.