Sommige bands creëren muziek. Anderen creëren een ervaring. En dan is er Sleep Token, een collectief dat zich presenteert als een sekte die de mysterieuze godheid Sleep aanbidt. Sleep Token is een anomalie in de muziekindustrie, een ongrijpbaar fenomeen gehuld in mysterie, zwarte verf en maskers, met frontman Vessel als mystieke gids. Shows zijn geen concerten, maar rituelen, en het publiek is geen publiek, maar een congregatie.

Fotografie Adamross Williams

Wat weten we over deze Londense formatie? Eigenlijk niet veel, en dat is precies de bedoeling. Onder gemaskerde leiding van zanger Vessel brengt Sleep Token sinds 2016 anoniem haar muziek die je onderbewuste wakker schudt. Volgens hun eigen mythologie werd Vessel in dat jaar bezocht in een droom door de godheid Sleep, een entiteit die macht put uit geloof en toewijding. Het resultaat? Een discografie vol nummers als The Summoning, The Offering en Chokehold, stuk voor stuk een eerbetoon aan deze mysterieuze kracht.

De stijl is een genre op zichzelf. Een hybride van (progressieve) metal, indierock, djent, ballads en een flinke dosis pop. Het is met name de manier waarop Sleep Token zwaarder geschut met een meeslepende melodie en uitstekende vocalen verweeft waardoor het lijkt alsof het altijd al zo bedoeld is. Een interessante blend van muzikale richtingen die vaak in een enkel nummer tot drie keer toe verandert, zoals op doorbraaksingle The Summoning, die deze mystieke orde in opvallend korte tijd torpedeerde tot ongekende hoogte.

Het directe gevolg: de groep verkocht vorig jaar Wembley Arena (capaciteit: 12.500) in tien minuten uit en sinds de release van het album Take Me Back To Eden was Sleep Token in januari 2024 inmiddels al goed voor meer dan driehonderdzestig miljoen luisteraars op Spotify. Het gezelschap werd alom bejubeld door collega muzikanten én binnen- en buitenlandse pers en zet nu dus voor het eerst met een eigen headlinende tour voet op Nederlands grondgebied. Een snel uitverkocht ritueel waarvoor de beste gebeden na enkele dagen al geen beschikbare tickets meer opleverden.

Sleep Token is het vooral te doen om iets groters dan muziek. Ook vanavond, in AFAS Live speelt het raadsel de hoofdrol. Een van de meest fascinerende aspecten van Sleep Token is de symboliek die doorsijpelt in alles wat ze doen, van de muziek tot de merchandise die in deze zaal gretig aftrek vindt en niet meer dan een visueel verlengstuk van het ritueel is, een manier om eenieder te verbinden met de band en de godheid Sleep. Net als de Tulpa – een bovennatuurlijk wezen uit het boeddhisme – dat ontstaat uit collectieve gedachten, lijkt Sleep Token kracht te putten uit het geloof van haar fans.

Want ook het pontificale bandlogo boven het podium – een cryptisch ontwerp dat lijkt te balanceren tussen een geometrisch symbool en een mystiek zegel – roept direct vragen op. Het voelt als iets wat je zou vinden in een eeuwenoud manuscript, bedoeld om geheimen te beschermen of krachten op te roepen.

Met een set die op chronologische wijze hoogtepunten van de afgelopen drie volledige albums Sundowning (2019), This Place Will Become Your Tomb (2021) en Take Me Back To Eden (2023) dwingt de band niets dan respect af. Respect dat het ene moment blijkt uit zesduizend muisstille toeschouwers die ademloos luisteren naar Atlantic, waarin de zingende predikant begeleid door een piano en de achtergrondzangeressen van Espera een stukje vocaal vakmanschap tentoonstelt. Om diezelfde menigte vervolgens elke strofe van Rain luidkeels mee te horen zingen. Deze volgelingen hebben hun huiswerk met de uiterste precisie gemaakt en online gezien hoe Vessel eerder al eens gedwongen moest terugvallen op zijn discipelen. In eigen kerk verloor hij bij een eerder concert in Engeland immers halverwege al eens zijn stem en dat is een koortsdroom voor elke zanger.

Nee. Vanavond klinkt gelukkig álles subliem, met dus specifiek een hoofdrol voor de man met het masker en de cape. In Hypnosis beweegt deze zich als een marionet zonder touwtjes over de catwalk. In Ascensionism transformeert hij halverwege in een Britse rapper en vervlecht hij toegankelijke pop voor de zoveelste keer met een stevig slotstuk dat weer meer naar metal neigt.

De échte hoogtepunten zitten hem tenslotte vooral in het derde deel van de set: tijdens albumopener Chokehold rijst Vessel vanuit de vloer omhoog aan het einde van de catwalk. Gehuld in rook en mist vuurt de groep vervolgens The Summoning op de menigte af en is iedereen definitief wakker geschud, om tijdens het sluitstuk/tweeluik Take Me Back To Eden / Euclid licht euforisch in te doezelen.

Alle elementen die we vanavond zien dragen bij aan iets wat groter is dan de som der delen. Dit is misschien wel een van de sterkst uitgewerkte concepten die we in tijden op een podium zagen. Alsof er even een sluier wordt opgelicht en iedere noot de belofte van een groot geheim draagt. En terwijl het masker, de anonieme gedaante alweer is verdwenen, blijft het gevoel van verbinding met iets groters nagalmen in de ruimte.

Gezien: 18 november 2024 in AFAS Live, Amsterdam