In de nacht van vrijdag op zaterdag overleed de vooruitstrevende en invloedrijke popproducer SOPHIE. Een ‘sudden accident’ in Athene – een val tijdens een poging om dichterbij de volle maan te komen – werd de 34-jarige producer fataal. OOR’s Dave Coenen bespreekt de muziek en het leven van de producer, die werkte met Madonna en Charli XCX en in ons land op onder andere op Lowlands, ADE en Best Kept Secret speelde
Van een afstand kijken naar een kronkelende fluorescerende glijbaan, vaag de geur van een kauwgom met aardbeismaak ruiken, het intro van je favoriete televisieserie horen: soms is ̩̩n zintuig niet genoeg. Vaak is er lust naar meer, naar een gevoel van complete synesthesie, een maximale levendigheid. Geluiden zien, beelden proeven, aanrakingen ruiken. Zelden beleefde je het zo snel, zo gemakkelijk en zo natuurlijk als bij het horen van de muziek van Sophie Xeon Рeen transcendentale multi-zintuiglijke ervaring die voortkomt uit, maar zo veel meer is dan enkel geluid.
Hoe plastisch, surreëel en onnatuurlijk tracks als MSMSMSM, VYZEE en Bipp (2015) op het eerste gehoor ook klinken; alle elementen in deze songs vinden hun oorsprong uit zelf opgenomen samples, alledaagse geluiden en analoge instrumenten. Zo creëerde de Schotse SOPHIE een geluid dat je laat gissen en ervaren, een geluid dat niet aan welke kant dan ook van het spectrum staat, maar constant in beweging is – ook op het moment van luisteren.Â
En bij enkel geluid blijft het niet; de overstuurde samples voelen soms zo geniaal als een goed getimede beschadiging aan de mastertape, soms – of zelfs tegelijkertijd – zo banaal als een harde boer. De ritmische effecten zorgen voor een haast voelbare textuur in de muziek, van hoogglanzend kunststof tot een drekkige modderpoel. Charli XCX-banger Vroom Vroom (2016) doet een soundgrid veranderen in een sportauto die met piepende banden over je heen rijdt. Faceshopping (2018) voelt als een eindeloze val van een flauw afdalende berghelling, om bont en blauw beneden nog eens een goed pak rammel te krijgen. Ferm ingedrukte synthakkoorden in haar muziek schieten omhoog als felgroene lasers en zachtroze lichtstralen; het levendige geheel doemt vanzelf op in je lichaam en in je gedachten.
Die dynamische kracht zorgt voor een reikwijdte die zich niet beperkt tot één genre of publiek. SOPHIE verscheen in ons land op line-ups van zowel Rewire, ADE als Best Kept Secret. Haar derde productie-credit was er een voor Madonna in 2015 , twee jaar later stond de hardste hiphopbeat in jaren op haar naam in de vorm van Yeah Right, vertolkt door Vince Staples en Kendrick Lamar. Compleet vanuit het duister had Autechre onlangs de eer om een eerste (!) remix van haar eigen track te maken. Eerbetonen stromen intussen binnen uit alle hoeken van de muziekwereld: van Nile Rodgers tot Sam Smith, van Loraine James tot Christine & The Queens.
SOPHIE bezat gezien haar uiteenlopende bereik simpelweg de sleutel tot iets waar menig muzikant en producer een leven lang van droomt: de kracht om het immateriële materieel te maken, het aardse bovenaards en het statische in volledige beweging te brengen. Soms zo letterlijk en figuurlijk als in hit Immaterial (2018): een ultra-energieke stuiterbal van een nummer die fonkelt in kleurrijkheid en die het gevoel van euforie niet alleen oproept, maar ook intensiveert tot ongekende hoogten. Een track die je het gevoel geeft dat je écht alles kan zijn, die je boven jezelf en de aarde doet uitstijgen.
Zo oversteeg de kracht van het bovenaardse op alles wat vloeit ook SOPHIE’s eigen leven. De spirituele behoefte om het wereldse te ontstijgen en dichterbij de maan te zijn werd de 34-jarige artieste fataal na een val. Vol schok en liefde denken we terug aan SOPHIE: een verbindende en onmisbare invloed op de muziekwereld van wie we nog zo veel hadden kunnen verwachten. Een artieste die ons tegelijkertijd al zo veel gegeven heeft, die zo doorgrondend wist te roeren en verroeren, en wiens energie nooit meer zal stilstaan. Een artieste die het intensiveren van de kracht van het popgenre tot hyperpop op haar naam heeft staan, en zo een compleet nieuwe muziekbeweging in gang zette.
Van complete vervorming tot ongefilterde natuurlijkheid; van een verstopt enigma tot een expressieve queer artieste, wiens trans-zijn onlosmakelijk verbonden is met haar werk. Als SOPHIE ons één ding meegaf vanuit haar woonplaats Athene, is het dat alles stroomt: πάντα ῥεῖ. En dat mogen de tranen nu ook. It’s okay to cry.
