Medio 2022 besloten we de recensie van A Light For Attracting Attention, het debuut van supertrio The Smile, onbevreesd met een voorschotje op de eindlijst: ‘Zullen we gewoon weer eens, heel ouderwets en gevaarlijk en cringe, roepen dat de plaat van het jaar gearriveerd is?’ Uiteindelijk redde hij het nét niet (Big Thief scoorde hoger).
We zullen ons deze keer inhouden, want dat Thom Yorke en Jonny Greenwood samen met jazzgeschoold meesterdrummer Tom Skinner opnieuw een van de Grote Platen van het jaar afleveren staat vast, maar echt overrompelen – zoals dat debuut – doet Wall Of Eyes niet. Het zal ermee te maken hebben dat de plaat minder ideeën herbergt en minder uitersten opzoekt (in zowel tempo, geluid als sfeer), en dat de methodiek inmiddels bekend is: net als op A Light For Attracting Attention worden tracks hier ogenschijnlijk gebruikt als basismateriaal, als vehikel om van alles aan op te hangen en mee aan te vangen, als work in progress ook, niet zozeer als afgeronde (pop)songs.
Ritmes verspringen, geluidjes vliegen af en aan, songs stijgen op en landen weer, en de in galm en echo gedoopte zangpartijen van Yorke bewegen de ene keer vrijelijk door de ruimte – niet gehinderd door coupletten of refreinen – om een volgende keer strak een patroon te volgen, zelfs al lijkt dat dan meer in het hoofd van Yorke te zitten dan in dat van de andere twee. Dit is ongebonden muziek, die echter zó wonderschoon wordt uitgevoerd, met zoveel gevoel voor melodie en detail, dat het resultaat bij vlagen net zo majestueus uitpakt als het beste werk van – laten we eens een verrassende naam noemen – Radiohead. Zoiets. Maar feit blijft dat Wall Of Eyes wat eenvormiger is dan z’n voorganger; het avontuur zit ditmaal vooral in de kantlijn. Neem de vele kleine geluidjes in het lichte, bijna jazzy titelnummer of de incidentele exotische accenten in het daaropvolgende Teleharmonic.
En de dynamiek zit vooral in de songs zelf: sommige eindigen in een heel ander universum dan waar ze begonnen, met het epische Bending Hectic – dat na een minuut of vijf kabbelen letterlijk van de grond komt en transformeert tot een zware rocksong – als beste voorbeeld (en de tekst gaat ook lekker mee in het rollercoastergevoel: ‘We’re coming to a bend now / Skidding ‘round the hairpin / A sheer drop down / The Italian mountainside’). Ook bij Read The Room, Under Our Pillows en Friend Of A Friend – vol kleine interventies, wisselingen en doorstarts – weet je geen moment waar het heengaat.
Misschien moeten we dat alles maar gewoon beschouwen als de meerwaarde die het gebrek aan échte verrassingen ondervangt. En die alsnog een slotzin met het woord ‘eindejaarslijst’ rechtvaardigt.
In de nieuwe OOR schetsen we een routekaart langs het solowerk van Thom Yorke (inclusief gastopreden), van zijn vroegste uitstapjes naast Radiohead tot The Smile. Bestel ‘m hier.
