Brian van Alfa Mist. Black Focus van Yussef Dayes. Vi Lua Vi Sol van Kamasi Washington. Drie composities die je de afgelopen jaren, nee, zelfs vanávond op North Sea Jazz kon horen. Composities vol vocoders, complex maatwerk en ritmebreuken die nooit zo hadden geklonken, of zelfs niet hadden bestaan zonder Herbie Hancock, de kameleon van de jazz.

Fotografie via North Sea Jazz

Al sinds 1979 maakt hij in zó veel gedaantes en bezettingen zijn opwachting op het festival, dat zijn dertigste(!) North Sea Jazz in 2022 wel bekroond moest worden met een residentie. Na een masterclass over de totstandkoming van zijn meest bijzondere composities, een ode door zijn gitarist Lionel Loueke en een classic show op het Amazon-podium, is het zondag tijd voor de combo breaker in een tot de nok gevulde Maas. Wie al iets opving over de eerste shows, weet al hoe wagenwijd onze monden open zullen vallen van verbazing de komende 75 minuten.

Want hoe tof die nieuwe garde uit Londen, Chicago en L.A. ook is, niemand van de NSJ-jonkies kan tippen aan het onontkenbare vakmanschap dat wordt vertoond bij Herbie Hancock dit weekend. Neem Terence Blanchard op trompet, die nog maar een bescheiden rol in de show vervult en voor wie spelen met Hancock gesneden koek is tussen het componeren voor zo ongeveer alle Spike Lee-films die er bestaan. Of Justin Tyson, die via gospelkerken zijn weg vond naar de grotere podia middels de band van Robert Glasper en nu werkelijk de alleringewikkelste fills in onnavolgbare composities naadloos strak aftikt, en je van de ene absolute verwondering de volgende in slingert.

En dan op de voorgrond Lionel Loueke, die een diepgewortelde kennis en affiniteit van West-Afrikaanse high life met moderne jazz combineert op snaren en met zijn stem als instrument: het geklik, gesmak en gepop van Loueke door de vocoder is even vervreemdend en angstaanjagend als inspirerend en meevoerend. En dan is er nog de fundering, maar vaak in fusion ook de stuwende kracht: bassist James Genus, die in zijn achternaam niet voor niets slechts één letter verwijderd is van een genie. Uiteraard staan we hier voornamelijk voor Herbie Hancock, die zo kwiek als je op je tweeëntachtigste nog kan zijn het podium op komt hollen. ‘It’s absolutely packed in here’, is het eerste wat hij licht verbluft en enthousiast kan uitbrengen. 

Maar wie pas echt enthousiast gaat worden, zijn wij zelf. Want de eerste synth-tonen die Hancock uit zijn stage keyboard doet klinken, brengen een soort Droomvlucht-effect teweeg: de tonen trekken alle registers van je kinderlijke verbeelding open, je tuimtelt binnen no-time fantasielandschappen van kleurrijke LSD-trips binnen. Dat Hancock vroeger niet alleen aan de postzegels likte, is algemeen bekend. Maar dat hij ook op pure wilskracht en latere leeftijd – nuchter en wel – zijn gekste dromen, wildste fantasieën en inspiraties nog zo subliem kan vertalen naar improvisaties, medleys en arrangementen die als een verlenging van zijn vlees en bloed uit zijn vingers ontspringen, is van ongekend niveau.

Om stil te staan bij alle prijscomposities en hoogtepunten uit zijn carrière zou je aan nog tien residenties niet genoeg hebben, dus openen Hancock en band vanavond met een Overture van ruim twintig minuten, die de space-improvisatie op toetsen voortbeweegt richting kleine stukken van het soft rock-achtige Textures, de ontspannen jazzfunk van Butterfly en een flard van het herkenningspunt voor allen: het goofy Chameleon. Als we warm zijn mag Blanchet de hoofdrol vervullen tijdens Footprints, de Wayne Shorter-classic waarop Hancock ook meespeelde. En dan is het tijd voor Actual Proof, met dat doolhof van een baslijn van Paul Jackson. Daar doet Justin Tyson dingen op drums die wij nog nooit iemand hebben horen doen: fills die op de nanoseconde getimed zijn en precies in de ⅞ maat passen. Pure perfectie in een nummer dat zo non-conform is als je het krijgen kan.

Heerlijk ook hoe Herbie Hancock het publiek dat meer smooth jazz en ankerpunten verwacht, filtert zoals Detroit-dj Theo Parrish zijn sets benadert: puur op eigen keuze spelen, geen concessies doen. De liefhebbers blijven aan het einde wel over, en met hen vier je het grootste feest. Aan het slot van het spektakel is de Maas dus nog maar voor een derde vol. Maar wie is gebleven, wordt getrakteerd op een uiterst fonkelende uitvoering van Chameleon, die misschien nog wel beter is dan de kwartier lange albumversie, en als een soort 5D-experience van het podium spat.

Hancock is intussen achter zijn vleugel vandaan gekropen en staat, al twistend en dansend, op keytar een solo te rocken alsof hij met een light sabre een sith lord verslaat. Wibi Soerjadi lijkt met het toch wel vaak gehekelde instrument in zijn hand een soort Orgel Joke tegenover Herbie Hancock, die zelfs van de grootste kitsch nog iets cools maakt. De swaggy progressie in het arrangement doet denken aan nineties hiphop en Bernard Wrights Spinnin’: evenveel een traktatie voor de groovy heads als een dankjewel naar zijn pupillen.

Hancocks gezichtsuitdrukking staat na 75 minuten settijd op de klok nog steeds in permanente grijns, zijn houding is nog niet uit humble king of cool-modus geplooid. Met zulk gemak zulke virtuositeit vertonen, is binnen het vakgebied van dit festival maar voor één man weggelegd: Herbie Hancock. Met een onmiskenbare invloed op de generaties na hem en een onontkomelijk sterke legacy lacht de toekomst hem tegemoet. Laat dit alsjeblieft niet de laatste keer zijn, want ook volgende generaties moeten dit live kunnen horen. Herbie Hancock is onverslaanbaar.

Gezien: 10 juli 2022 op North Sea Jazz (18.45 uur, Maas). Lees hier al onze recensies van North Sea Jazz.

De zomereditie van OOR is uit!

Bestel ‘m hier.