De Romeinse keizer Nero staat bekend als een bruut. Hij vermoordde zijn moeder, met wie hij het bed deelde, hij verbande zijn eerste vrouw en liet vervolgens haar polsen doorsnijden en doodde ook zijn tweede echtgenote, door haar in de buik te schoppen toen ze zwanger was. Nero stak Rome in de fik, waarna hij, tot walging van het volk, ter ere van zichzelf een gouden tempel in de hoofdstad liet bouwen.

Fotografie Mick de Jong

Dat zijn althans de verhalen die we kennen. In een stuk in de New Yorker uit 2021 kunnen we echter lezen dat veel van deze geschiedenis uit Romeinse roddels lijkt te bestaan. Volgens journalist Rebecca Mead is Nero vooral het slachtoffer van een genadeloze, ordinaire smeercampagne. Hij zou bijvoorbeeld niet eens in Rome zijn geweest toen het boeltje brandde.

The End Is Nero is de naam van de tour van Queens Of The Stone Age, ter ere van de laatste, ijzersterke plaat In Times New Roman... Zou deze Nero een verwijzing zijn naar de vijfde keizer van het Romeinse Rijk? En zou frontman Josh Homme, die op het album bijzonder openhartig zingt over zijn vechtscheiding van Brody Dalle, het stuk in de New Yorker hebben gelezen en zich misschien identificeren met Nero?

Het zou zomaar kunnen. De rode reus uit Palm Desert, Californië werd door zijn ex beschuldigd van mishandeling en mocht, ondanks dat ze gezamenlijk de voogdij hadden, zijn kinderen niet meer van haar zien. Het drama werd breed uitgemeten in de media. Hij had Rome in de fik gestoken, riep zij. Een smeercampagne, stelt hij.

Er zijn wel meer overeenkomsten tussen Homme en Nero zoals we ‘m uit de sappige verhalen kennen, zo blijkt zaterdagavond in een bomvolle Ziggo Dome. In Queens Of The Stone Age kan de lange frontman inmiddels al zijn Romeinse trekjes kwijt. De show begint bijvoorbeeld genadeloos. Geen langzame spanningsopbouw, geen voorspel, maar meteen de fik erin, door het beukende oudje Regular John op te volgen met een zinderend No One Knows. De te gekke gitaarsolo in het slot doet me denken aan de Breaking Bad-scène waarin Walter White’s nazi-huurlingen een reeks gevangenismoorden plegen. Razendsnel en retespannend.

In een smerig aandoend Smooth Sailing zwalkt Homme vervolgens als een dronken heerser over het podium – ‘fucking bon voyage’ wenst hij ons toe, met een gay-handgebaartje – om zich in het smekende My God Is The Sun te onderwerpen aan een onzichtbare zonnegod. De zanger had longkanker, zo weten we inmiddels. Dan moet je wel knielen voor een hogere macht. Een paar duizend man voor het podium knielt ondertussen juist voor keizer Homme.

Na 27 jaar musiceren, begint er inmiddels een splitsing in het oeuvre van de Amerikanen te ontstaan. Deze splitsing staat in verband met de bandnaam. Enerzijds is Queens Of The Stone Age van de bikkelriffs, van de knotsende drums en van refreinen kort en stevig, als Fred Flintstones schreeuw om Wilma. Beuknummers als Sick Sick Sick representeren de hardheid van het stenen tijdperk.

Maar anderzijds staan hier Queens. Tijdens Emotion Sickness croont Homme als een schoolmeisje dat hij zijn liefje moest laten gaan, omdat deze niets meer om hem gaf. In een Taylor Swift-achtig momentje jut hij het publiek op om het zoetige refrein mee te zingen. Terwijl we het merendeel van de avond naar rode tinten staan te turen, wisselt de lichtshow ineens zachtroze, babyblauw en wit af.

Toevallig, of misschien ook niet, zijn dat de kleuren van de transgendervlag. We zien ineens een heel andere band voor ons. Want waar het vanavond net iets te lang uitgesponnen Make It Wit Chu klinkt als een Nero-achtige sinistere verleidingssong (eerst kom je met me neuken, daarna snijd ik je de strot door), daar is Emotion Sickness juist oprecht gevoelig.

Er zit anno 2023 kortom een hoop variatie in de muziek. Little Sister is hard en vlot en wordt met strakke gezichten en zonder tierelantijnen de zaal in geknald. In I Sat By The Ocean is het mooiste element het grootse refrein, dat luidkeels door het publiek wordt meegezongen. Tijdens de dancerock-meets-rockabilly-vibes van The Way You Used To Do gaan alle voetjes vanaf de eerste noot al van de vloer. En dan is er nog het woordloze, melodieuze gemijmer van Homme in Time & Place, een subtieler hoogtepunt. Dit weergaloos groovende nummer lijkt te zijn geïnspireerd door de muziek op Cubist Blues, het half vergeten meesterwerk van Alan Vega, Alex Chilton en Ben Vaughn.

Consistent is Queens Of Stone Age tegenwoordig niet langer in z’n stijl, maar vooral in z’n spel. Jon Theodores stokjes stuiteren heerlijk over zijn drumstel, Troy Van Leeuwens virtuoze slidegitaartoevoegingen klinken als een klok. En Homme staat er niet alleen steviger dan ooit tevoren bij, maar klinkt ook zo. Een now-ist, zo noemt hij zichzelf in een recent interview in OOR. En zo komt hij vanavond ook over; als iemand die in het moment leeft en in ieder moment, alles van zichzelf probeert te geven.

De knipogen naar Nero en het Romeinse Rijk keren terug in de toegift, met Made To Parade als hoogtepunt. Live voorzien Homme en zijn maten deze geweldige track van nog meer felle gitaaruitspattingen dan we uit het studiowerk gewend zijn. Tijdens het stampende slotstuk zien we voor ons hoe Nero’s leger marcheert, terwijl de keizer zelf ergens op een satijnen laken druiven toegestopt krijgt door een tot slaaf gemaakte boerendochter. ‘If I followed you, I’d be lost too, that can never be!’ legt Homme zijn afwezigheid bij dit bloedbad heupwiegend, maar schouderophalend uit.

Nero stierf uiteindelijk een trieste dood, zo is het verhaal. Hij werd als aartsvijand bestempeld door de Romeinse senaat, vluchtte met hulp naar een verlaten landhuis, liet daar een graf voor zichzelf graven en was zelfs te lui en laf om zelfmoord te plegen. Ook zijn zelfgekozen dood delegeert hij uiteindelijk aan iemand anders. Wat dat betreft had de dappere Josh Homme een betere muze kunnen kiezen. Queens Of The Stone Age regeert met kracht, maar ook met kwetsbaarheid. Veni, vidi, vici, zou een van Nero’s voorgangers na een avond als deze hebben geclaimd.

Gezien: 4 november 2023 in Ziggo Dome, Amsterdam

Ons nieuwe boek!

Het beste, scherpste, mooiste en meest lezenswaardige uit inmiddels 52 jaar popkritiek in OOR. Bestel ‘m hier.