Nee, nu is het echt zo hoor. Dit was het dan. Ja, dat hebben we vaker gehoord natuurlijk, maar dit keer was het écht de aller- aller- allerlaatste keer. Zeker weten. Het heet tenslotte niet voor niets de End Of The Road World Tour. Aan alles komt sowieso een keer eind hè, zelfs voor KISS. Het was ook goed zo. We hebben vanavond zo’n beetje alles gezien en gehoord wat we wilden zien en horen. Alle toeters en bellen, inclusief de ‘greatest hits’, verpakt in een grootse en groteske rock & roll-show die alleen Amerikanen kunnen bedenken. Het is mooi geweest, de cirkel is rond. Na een bijna vijftig jaar durende reis kunnen de heren, bijna zeventigers inmiddels, definitief worden afgeschminkt. Toch?
Fotografie Dimitri Hakke
Bovenstaande schoot op de kop af drie jaar geleden in de Ziggo Dome door het hoofd toen we na het extatische finale nummer Rock ’n Roll All Nite de confetti van onze schouders klopten en met een grote glimlach richting uitgang liepen. De Nederlandse tak van de nog altijd omvangrijke KISS Army had zo juist voor de laatste keer hun helden uitgeluid en genoten van een – letterlijk en figuurlijk – oogverblindende rock & roll-show die aan alle (KISS-)voorwaarden voldeed. Oorverdovend vuurwerk, metershoge vuurkolommen, indrukwekkende laserstralen, gitaren die vuurpijlen afschieten, bandleden op imposante kranen zwevend boven de gewone stervelingen in de zaal, het kon nog eenmaal op vaderlandse bodem worden aanschouwd. Dachten we toen, nogal naïef. Niet veel later kwam de aankondiging: ‘Vanwege het grote succes van de End Of The Road World Tour zal KISS nog één keer naar de Ziggo komen’.
En dus trekt de Army vanavond wederom in vol ornaat naar de Ziggo en wachten geschminkte koppen in zelfgefabriceerde KISS-outfits rond negen uur op de bekende aankondiging die onlosmakelijk met de opkomst van de roemruchte (glam)rockband is verbonden: ‘You wanted the best, you got the best! The hottest band in the world… KISS!’ De onverwoestbare riff van Detroit Rock City weerklinkt, het doek valt en terwijl een eerste salvo vuurwerkbommen afgaat daalt de band op vliegende schoteltjes naar hun speelplaats beneden. Het is een overrompelende duizend bommen en granaten-entree waarmee de goed volgelopen Ziggo Dome meteen bij de keel wordt gegrepen.
Detroit Rock City blijft een opwindend rocknummer dat een heerlijk gevoel van sensatie door de onderbuik laat dansen. Ook het daaropvolgende, massaal meegezongen Shout It Out Loud wordt door de Ziggo als een oude vriend binnengehaald. Twee nummers onderweg en de sfeer is uitzinnig. Met het ijzersterke Deuce – over onverwoestbare rocksongs gesproken – en het fenomenaal doordenderende War Machine wordt de Blitzkrieg vakkundig afgerond. De wedstrijd zit in principe na vier nummers al in de tas.
Toch knap voor een band die geleid wordt door een 72-jarige bassist (Gene Simmons) en een 70-jarige zanger/gitarist (Paul Stanley). De twee overgebleven oerleden van KISS, bijgestaan door ‘jonkies’ Tommy Thayer (61, gitaar) en Eric Singer (64, drums), ogen net zo tijdloos als die andere rockers op leeftijd die onlangs nog de Johan Cruijff Arena aan de overkant in vervoering brachten. Met dank aan dikke lagen schmink die de gezichten doeltreffend camoufleren ja, maar toch… Stanley heeft minstens net zo’n volle energietank als Jagger en is de hele show – dik twee uur – in de weer. Hij huppelt als een jonge god over het podium, staat geen seconde stil, maakt gebruik van de gehele speelruimte (bewegend van links naar rechts) en is continu bezig – flirtend en sjansend – met de ‘animals’ voor hem in de zaal. Met een elan alsof tijd nooit vat op hem zal krijgen, veegt Stanley de jaren achteloos van z’n nog altijd opmerkelijk fitte lijf.
Zangtechnisch zit er inmiddels wel wat sleet op. De stem van de voornaamste KISS-zanger kraakt als de hoogste noten voorbij komen en de uithalen klinken bij lange na niet meer zo krachtig als vroeger. Maar er zijn vanavond geen kniesoren in de Ziggo Dome. Bovendien, een KISS-show draait voor de fans natuurlijk bovenal om een avondje entertainment. The Demon (Simmons) die vuur spuwt en even later, tijdens een spooky bas-intermezzootje, liters bloed kotst. Thayer die na een dampend Cold Gin even mag laten horen wat een voortreffelijk gitarist hij nog altijd is en in de apotheose van zijn demonstratie met vuurpijlen uit z’n instrument de lichtpanelen boven het podium uit de lucht schiet. Het KISS-leger, samengesteld uit minstens drie generaties, vindt het allemaal prachtig.
Je zou bijna vergeten dat er ook nog gewoon geweldige (rock)songs voorbij komen. Want ja, het blijft natuurlijk leuk om Stanley tegen het eind naar de andere kant van de Ziggo te zien vliegen, maar laten we ook nog even genieten van de twee geweldige klassiekers – Love Gun en I Was Made For Lovin’ You – die de finale inluiden. In de toegift gaan nog één keer alle remmen los. Een intiem piano-momentje met Eric Singer in de hoofdrol (Beth) gaat vooraf aan de enige nieuwkomer op de setlist in vergelijking met drie jaar geleden: Do You Love Me.
Stanley richt zich nog één keer met zijn innemende tongue in cheek-narcisme tot de Army (‘I wanna know, do you love me’), waarna het tijd is voor het confettikanon. ‘I wanna rock and roll all nite’, zingen de duizenden KISS-fans voor de laatste keer met hun helden mee. Dit was het dan. De cirkel is rond. Toch? In de trein naar huis lezen we op Twitter dat er nieuwe shows van de End Of The Road World Tour in Australië zijn geboekt. Over drie jaar wegens succes terug in de Ziggo? Wel ja, waarom niet.
Gezien: 21 juli 2022 in Ziggo Dome, Amsterdam.
