Recensie: Roskilde: Eminem breekt alles records (concert)

Het festivalgeweld is in alle hevigheid dwars door Europa losgebarsten, en OOR’s Tom Engelshoven komt er natuurlijk niet onderuit om z’n traditionele jaarlijkse bezoek aan het Deense Roskilde met ons te delen. Lees hieronder zijn belevenissen op de stoffigste editie ooit – die en passant ook nog een paar andere records breekt.

Honderdduizend mensen zijn aanwezig bij het optreden van Eminem op de eerste avond van het Roskilde festival in Denemarken. Een record, nog nooit verzamelden zich zoveel mensen voor het Orange podium. Nog nooit bleven er ook zoveel tot het eind toe staan, meldt de organisatie trots, die maar liefst twintig jaar had geprobeerd Eminem op Roskilde te krijgen en van te voren braaf waarschuwt dat er gun fire te horen zal zijn, maar dat we niet moeten schrikken, want het is niet echt, het hoort bij de show.

Vuurwerk is er ook, meteen in het begin al, in grote pluimen en verbaal gaat de inmiddels vijfenveertigjarige Eminem (baardje) eveneens als een mitrailleur tekeer. Hij wordt bijgestaan door hulprapper Mr. Porter, zangeres Skylar Grey en band. Natuurlijk is het een best of show, een spervuur van hits, waaronder White America, The Real Slim Shady, Stan, The Way I Am, My Name Is, Without Me en in de toegift (collectief Orange klaarkomen) Lose Yourself. Natuurlijk biedt Eminem vooral nostalgie van de bovenste plank, maar er zit geen klad in zijn energie en inzet en zijn stem – die fijne drammerige nasale snerpende verontwaardiging – heeft geen millimeter aan overtuigingskracht ingeboet. Hij krijgt er Roskilde helemaal dol mee. Super coole show!

Honderdduizend staan er trouwens ook op de zaterdagmiddag bij Dua Lipa, de tweeëntwintigjarige koningin van de gefeminiseerde Britpop anno 2018. Met de nadruk op pop. En op daadkracht. Dominante tante. En op dansen. Zij op het podium huppelend te midden van haar danseressen, meisjes onder elkaar. En het totale veld tot echt helemaal achteraan. Dua speelt de Orange plat, en de door haar verordonneerde jump up (honderdduizend gingen voor haar door de knieën) tijdens het intens uit de meisjeskelen galmende New Rules is een indrukwekkend machtsvertoon. Bij het Deense publiek gaat het erin als koek, benieuwd of ze Lowlands volgende maand ook zo aan haar voeten krijgt.

Soortgelijke imposante giga-massa’s zijn er ook bij Bruno Mars (op donderdag) en Gorillaz, de Orange-afsluiter op de zaterdagavond, waarbij laatstgenoemd optreden – fijne show, wat een ‘baas’ is Damon Albarn op het podium, zo ontspannen, zo to the point – wordt overschaduwd en afgebroken wanneer rapper Del The Funky Homosapien tijdens afsluitnummer Clint Eastwood pardoes van het podium lazert.

Qua grote acts put Roskilde voor een groot deel uit de festivalcarrousel die deze zomer door Europa trekt: Nick Cave, David Byrne, Nine Inch Nails, First Aid Kit, Anderson .Paak. Verrassend sterk hoe nieuwkomer Kali Uchis, het virtuoze Amerikaans-Columbiaanse zangwonder, zichzelf heupwiegend op de Europese festivalkaart zet. Na een vooral latin aandoend introgedeelte veel materiaal van Isolation, inclusief punkliedje In My Dreams.

Want Roskilde anno 2018 is natuurlijk veel meer dan grote acts. Dit is de editie van het stof – het heeft drie maanden niet geregend in Denemarken. Stof dat in je ogen gaat zitten en in je neusgaten, en zich ophoopt rond je voetzolen. Kun je mooi je Deens bijspijkeren: støvet er ikke farligt betekent: stof is niet gevaarlijk. Maar mooi dat er hier heel wat rondlopen met een mondkapje, of verkleed als Arabier. Niet raar van opkijken, dat doen ze ook met een opgezette vos op hun hoofd, in berenpakken, of gewoon onder Japanse parasols tegen de brandende zon.

Deze editie is er een waarbij een meisje uit Kentucky – ‘my parents will never know, I hope’ – op de camping de traditionele naked run op haar naam schrijft. Bloot hardrennen, dat vinden de Denen leuk. Een editie waar de eettentjes nu zo ongeveer alle cuisines ter wereld serveren, waar onveranderd (Deense kernkwaliteit nummer één) vervaarlijke hoeveelheden Tuborg (Øl, Green, Guld, Rå) naar binnen gegoten worden en waar de camping er dit jaar echt uitziet als een Syrisch vluchtelingenkamp in de woestijn, maar dan bezaaid met lege bierlikjes. Een editie waar de Amerikaanse klokkenluid(st)er Chelsea Manning drie kwartier lang voor een duizendkoppig publiek wordt geïnterviewd. Haar conclusies: Amerika is een politiestaat, deze ontwikkeling is al acht jaar gaande en algoritmes in de huidige vorm zijn doodeng. Chelsea beveelt aan: er moet een morele code komen voor IT-ers die algoritmes ontwikkelen, zoals de eed van Hippocrates voor artsen. Mijn stappenteller staat na vier dagen op zevenvijftig kilometer. Dwalend langs de zes verschillende podia op dit gigantische terrein zijn er verrassingen genoeg.

Woensdag
Nihiloxica uit Oeganda: een soort Afrikaanse Radiohead, synths en Afrikaanse percussie. Kakkmaddafakka uit het Noorse Bergen, die kenden we al, maar dat ze zich zo hebben doorontwikkeld tot weergaloze feestband, dat is toch weer verrassend. Vleugjes Manu Chao en tropicial verdrijven de Bergense regen. Slaves: vinnige punk uit Engeland. Twee man. Want ‘niemand anders wilde met ons in een band’. De een drumt (staande). De ander speelt gitaar en zingt, perfecte Johnny Rotten-intonatie. I’m With Her: Mooie samenzang van drie Amerikaanse meisjes met akoestische snaarinstrumenten: gitaar, ukelele, banjo, viool. Ontwapenend en ontroerend.

Donderdag
The Weather Station: blonde zangeres met hoge stem uit Canada. Met band. Fijn broeierige folk/Americana/psychedelische gitaarpop. Black Star: duistere, bezwerende hiphop van Talib Kweli en Mos Def (door het leven gaand als Yasiin Bey). Slow beats. Zware slepende bassen. Met hun geweldige chants veranderen ze de Arena (op één na grootste tent van Roskilde) in een woud van zwaaiende armen. Chelsea Wolf: de imponerende gothic-rock van deze zangeres/ gitariste uit de US klinkt op de een of andere manier aangenaam levensmoe. 6lack: In de Apollo – zeg maar het dance-gebied van Roskilde – is een enorme massa afgekomen op dit van testosteron overstromende talent uit Atlanta, Georgia. Pittig optreden, waarbij r&b en hiphop samenvloeien, enigszins richting Anderson .Paak (maar zo ver is hij nog niet!). Hij weet het publiek in ieder geval goed te bespelen. Interpol geeft op het grote Orange podium een messcherp optreden, gemeen, duister en helder. Paul Banks – witte zonnebril, de heren dragen zwarte maatpakken – verkeert vocaal in topvorm. Het publiek reageert wat lauw en plichtmatig. De grote massa (en vooral het jongere gedeelte ) verdringt zich gelijktijdig letterlijk in de Arena bij Khalid, de twintigjarige r&b- zanger en megaster (American Teen) uit het Texaanse El Paso. Makkelijk praten achteraf, maar Khalid had beter op de Orange kunnen staan en Interpol in de Arena.

Vrijdag
Marlon Williams, de boomlange lome Roy Orbison/Chris Isaak-crooner uit Nieuw Zeeland, opent de dag met een heerlijk brunchconcert. Een enorme mensenmassa is op de been voor Alex Vargas met zijn fenomenale Buckley-uithalen. Dead Cross, met in de gelederen Mike Patton (Hawaiishirt) van Faith No More en drummer Dave Lombardo (ex-Slayer) maakt indruk met agressieve muziek met kop en staart, noisy hardcore met hier en daar een bluesy ondertoon. Grappig om The Descendents te zien, de iconische punkband speelt nog net zo snel en zonnig als vroeger, maar bestaat inmiddels wel uit echte bejaarde grijsaards. Ouwelijk klinken ook Fleet Foxes. Bewonderenswaardig hoe Robin Pecknold en de zijnen hun ingenieuze en plechtstatige folkrock ten gehore brengen, maar deze komt in een festivalsetting toch niet helemaal uit de verf. Dan is Pablo Moses (70), de legendarische Rastaman uit Jamaica, vanmiddag een stuk beter op zijn plaats op de Orange. Op het zonovergoten grote veld is het heerlijk meedeinen met zijn ooit strijdvaardig bedoelde, maar nu vooral aandoenlijk gezellige rootsreggae.

Zaterdag
Yonaka: viertal uit Brighton, zelfverklaarde aankomende sterren uit de UK, metal, rock, grunge, hiphop door elkaar met een zeer bewegelijke en kracht uitstralende blonde zangeres (Teresa) die graag de middelvinger opsteekt. Een beetje lomp is het allemaal wel, maar hier gaan we meer van horen. Ik ben meteen helemaal verkocht als ik Omni uit Atlanta, Georgia zie, met ex-Deerhunter Frankie Broyles op gitaar (fantastisch!). Een trio, gortdroog en stekelig spelend. Klinken als Go-Betweens, VU en Wire door elkaar gemixt? Big Star speelt Talking Heads? Knappe composities dat zeker. Een van hun liedjes wordt door de van een stevige southern drawl voorziene zanger/ bassist ook aangekondigd als: Wire. Ze spelen ook nog even een verkreukelde instrumentale postpunk-versie van Manic Mechanic van ZZ Top. Onherkenbaar, dat spreekt voor zich. Heel weird ook: Kedr Livanksy (producer/zangeres uit Moskou) met zwaarmoedige Russische soundscapes, waarvan je er niet achter komt of ze bedoeld zijn om weemoedig op te dansen om wat treurig bij weg te dromen. Eigenlijk staat de meedogenloze Afrofunk van Kokoko! uit Kinshasa (Congo) daar haaks op. Op de bonkige muziek – heftig, opzwepend, militant, Franstalig, rudimentair – van deze zwarte mannen (en een blanke) in witte laboratoriumpakken kun je maar een ding: dansen als een woeste! Ook prachtig om te mee te maken: hoe het publiek het IJslandse klapritueel (met aanzwellend whoe, whoe, whoe) doet als de Noorse Sigrid op het punt staat het podium te betreden. De eenentwintigjarige heeft een stem met de kracht van een misthoorn. Fijne, stevige pop, waar ze met huppelende paardenstaart energiek doorheen zwiert. Haar optreden heeft alles van een triomfantelijke Scandinavische homecoming. De volgepakte Avalon-tent gaat volkomen uit zijn dak.