Doordat de balkons dicht blijven is het gezellig druk in de grote zaal van het Tilburgse poppodium. Er heerst toch een beetje een ‘hier zijn we maar mooi bij’-gevoel. Refused speelt vanavond z’n laatste show op het Europese vasteland. Sterker nog: de laatste ooit, want toen de band begin dit jaar een reünietour aankondigde, haasten de heren zich om er bij te zeggen dat het een eenmalig ding is. Op Groezrock, de eerste Europese show, ging het volledig los. Meer dan 10.000 punkliefhebbers gingen volledig uit hun dak. Refused Is Fucking Alive! Op Lowlands speelde de band solide, maar door de omstandigheden – verkeerde band op de verkeerde plek – was die show voor de fans vooral een opwarmertje voor vanavond.

Als het doek valt en de vijf The Shape Of Punk To Come inzetten is er gek genoeg geen grote ontlading in de zaal. Zeker, er wordt vooraan flink gedanst, maar iedereen weet wat er komt. De setlist is onveranderd, zelfs de speech van Lyxzén voor Rather Be Dead is hetzelfde gebleven: Pussy Riot moet vrij en als hij werd veroordeeld voor iedere keer dat hij kritiek op een regering had, dan had ie z’n hele leven vast gezeten. Als de zanger zijn vertrouwde speech voor Refused Are Fucking Dead houdt, wordt ie zelfs afgekapt door het publiek. Zo is het een avond zonder verrassingen. Nou is een reguliere avond Refused altijd nog beter dan menig ander concert. Want, laat dat duidelijk zijn, het is absoluut geen slechte show die we te zien krijgen. Liberation Frequency, Summerholidays vs. Punkroutine, Protest Song ’68: alle klassiekers van The Shape Of Punk To Come worden gespeeld. Dennis Lyxzén toont zich een goed showman: hij klimt op een speaker, rent het publiek in waar hij in het midden van de zaal eindigt of danst zijn karakteristieke dansje. Al gaat het allemaal volgens hetzelfde draaiboek dat de band op Lowlands hanteerde.

Dat is dan ook het grootste euvel van vanavond: deze show is strak geregisseerd. Omdat we Refused dit jaar drie keer live konden zien, valt het nu pas goed op. Het zorgt er voor dat het op momenten wat vlak klinkt allemaal, te netjes zelfs. En dat is wel het laatste dat je bij een band als Refused verwacht. Ik durf het bijna niet te zeggen: maar is het echt zo erg dat ze na deze tour weer stoppen? Genoeg geklaagd. We zingen nog even de longen uit ons lijf bij Worms Of The Senses / Faculties Of The Skull, de afsluiter van de reguliere set en natuurlijk bij toegiften New Noise en Tannhäuser / Derivè. ‘Boredom won’t get me tonight’ schreeuwt Lyxzén, daar heeft ie gelijk in. Routine wel. Het laatste optreden van Refused in Europa was prima, maar magisch werd het geen moment. Misschien hadden ze het toch bij die ene Europese show op Groezrock moeten houden. Het had de Zweden nog legendarischer gemaakt.

Fotografie: Erik Luyten

Gezien: 11 oktober 2012, 013, Tilburg