De intro van het concert is door het gejuich nauwelijks te horen. De verwachtingen zijn hooggespannen in Paradiso en The Smile doet niets om dat te temperen. Geen wonder: achter deze nieuwe bandnaam schuilen bekende gezichten. Centraal, achter de elektrische piano en met een harp op schoot, zit Jonny Greenwood, als vanouds verborgen achter zijn lange haren. Naast hem danst Thom Yorke even associatief als ritmisch. Twee keer loopt Yorke naar de rand van het podium. Handen in de zij. Paradiso gilt. Hij grijnst en gaat door, met de muziek. Want dat is het enige dat The Smile vrijdagavond echt doet: muziek maken. Als we na de toegift buiten staan, is de zon nog niet onder. De reguliere set past in een uur.

Fotografie Arend Jan Hermsen

In december 1995 brachten Thom Yorke en Jonny Greenwood voor het laatst een bezoek aan Paradiso. Voor deze terugkeer, in de maand dat OK Computer 25 jaar wordt, blijft Radiohead thuis. Dit zijn muzikanten die, als beginnende vijftigers, ambivalent staan tegenover de tijdsgeest. Ze volgen de laatste mode niet, maar laten zich tegelijkertijd wel inspireren door nieuwe ontwikkelingen.

Over ontwikkelingen gesproken: thuis, in Londen, is de laatste jaren een bruisende jazzrevival gaande. Een dynamische scene, waar Tom Skinner, als drummer van Sons of Kemet, onderdeel van uitmaakt. Ergens moeten Yorke en Greenwood opgevangen hebben dat hier, zonder twijfel, sprake is van een interessante ontwikkeling. Met Skinner, een uitgesproken dynamische drummer, lijken Yorke en Greenwood een vrijere vorm van muziekmaken gevonden te hebben. De drie namen materiaal op en gingen op tournee. 

Vandaag stopt The Smile dus in Paradiso. Op een obscuur sololiedje van Yorke na (Feeling Pulled Apart By Horses) bevat de eerste Nederlandse show van The Smile enkel nieuw repertoire. Het recent verschenen A Light For Attracting Attention komt integraal voorbij en blijkt voldoende om een show te vullen. De nummers zijn losjes en soms schetsmatig, maar worden bloedserieus genomen.

Er is veel variatie in sfeer en tempo. De opening van Thin Thing gaat zo snel dat Jonny Greenwood even de maat mist. Er is aansluitend ambient (Pana-Vision), Can-achtige krautrock (The Opposite), een stuk met modulaire synthesizers (Waving A White Flag), een swingende jazzgroove (The Smoke) en raggende postpunk (You Will Never Work In Television Again). Stukken die niet lang uitgesponnen worden, nooit langer dan nodig.

Dit concert geeft een interessant inkijkje in de samenwerking tussen Thom Yorke en Jonny Greenwood. Een duo dat elkaar naadloos aanvoelt en aanvult. Greenwood valt op. Hij wisselt snel tussen verschillende instrumenten en rollen. Het ene moment heeft hij een ondersteunde rol, bij de ritmes van Skinner, het andere neemt hij de leiding. Thom Yorke op links, halflang stijl haar en grijze baard, lijkt een soort rust gevonden te hebben. In april deed hij een ongewoon gulle set in Zwitserland met de ene na de andere publieksfavoriet. Ook in Paradiso zien we een kant van Yorke die niet altijd zichtbaar was.

In hoogtepunt Free In The Knowledge, het mooiste liedje van The Smile, klinkt Yorke verbroederend. ‘When we get together’, galmt het door Paradiso, ‘well, then, who knows.’ Verbinding is een thema dat Yorke ook aanstipt in het benauwend knerpende The Same, een nummer dat dicht in de buurt komt van Yorke’s Anima. ‘People in the streets / Please, we all want the same’, mijmert hij. ‘We are the same.’

De show wordt met vaart, gretigheid en nieuwsgierigheid gespeeld. Het past bij een begin. Bij een debuterende band. Maar dit is een virtuoos debuut. Ieder nummer dat het trio inzet wordt door een ander stukje publiek onthaald als hit van de avond. A Light For Attracting Attention wordt al getypeerd als het mooiste niet-Radiohead-album van Yorke en Greenwood. Aan het eind is het gejuich dusdanig luid dat Tom Skinner – die heel de avond strak en fantasievol drumt – lachend twee vingers in zijn oren stopt. Dat de band het enthousiasme van het publiek deelt bewijst de toegift. Terwijl het vinyl nog bij de drukker ligt, schreef The Smile alvast nieuwe liedjes. Friend Of A Friend en Just Eyes And Mouth zijn een voorproefje voor wat komen gaat. En dat kan alles zijn. 

Gezien: 27 mei 2022 in Paradiso, Amsterdam

Actie!

Gratis vinyl bij een abonnement op OOR (34 euro). Kijk hier.