Zaallicht en pauzemuziek doven. Een projectie van een krater. In het midden begint een klok te tikken. Het voelt als de laatste minuten van het jaar. Paradiso begint mee te tellen. Als de nul nadert, klinken er harde ontploffingen door de zaal. Drie. Knal. Twee. Oerknal. Eén. En dan, direct, uit de tenen: aaaa-hhaaaaa-whaaaa-oeeeeehhhh-hoooohooohoo. Gevolgd door de grootste akkoorden die Paradiso kan horen. Het optreden van Caroline Polachek is een halve minuut oud en begint als een climax.

Fotografie Arend Jan Hermsen

Polachek, op hoge hakken, verschijnt uit de coulissen, zingt als de diva’s die haar inspireerden, laat zich op de knieën vallen en kijkt iedereen in de ogen, tot extase van bezoekers. Op de dag dat de oorlog in Oekraïne verjaart, heet Polachek iedereen welkom op haar eiland. Een eiland, tussen rotsblokken en sterrenhemels, dat mooier is dan de werkelijkheid. Een optreden waar over nagepraat gaat worden, maar niet om de redenen die je op voorhand verwacht.

Je verwacht het niet, maar Polachek’s tweede soloalbum – doorbraak Desire, I Want To Turn Into You – is elf dagen oud als ze Paradiso bezoekt. Desire is een opvallend divers album. Na jaren dicht bij het vuur (Polachek werkte met Beyoncé en Charli XCX) luistert de wereld naar de artiest die de roem gevonden lijkt te hebben. In Paradiso is Desire het favoriete album van iedereen. Online werd er gevochten om Wonka’s Gouden Tickets die toegang bieden tot het horen van de frisse, hitgevoelige popliedjes en rustiger, dromeriger, abstracter werk.

En juist op die introspectieve momenten hoor je dat Desire, van A tot Z, al in het collectief geheugen zit. Het album werd geproduceerd met vernieuwende geesten, live zet Polachek in op een meer klassieke band (bas, gitaar, drums). Sommige productionele lagen gaan daardoor verloren. En – vloeken in de kerk – onderscheidende liedjes Bunny Is A Rider en Billions hebben live niet helemaal de kracht die op het album werd vereeuwigd. Je hoort in deze momenten dat het een jonge show is. Een tour die net van start is.

Polachek kwam al eerder in Paradiso. Ze speelde, in een verleden met Chairlift en solo, vlak voor de pandemie begon in de bovenzaal van Paradiso. ‘Voor twintig man’, grapt ze steeds. Maar Polachek is geen beginner: ze maakt al lange tijd popmuziek, beheerste het kunstje, leerde het af en ontwikkelde zo een eigen kijk op popmuziek. Een eigen kijk heeft ze ook op optreden. Niet bij elk nummer, maar bij elke zin heeft Polachek een choreografie bedacht. Regelmatig verwijst ze naar de beelden uit haar video’s, die weer volop verwijzen naar klassieke mythologie. Er gebeurt veel: je kan er, afhankelijk van het kijkkader, verschillende stukken over schrijven. Tussen de smeulende vulkanen verandert Polachek zelf een beetje in een mythe.

Paradiso kijkt naar jaren harde, gedisciplineerde training. In een soort hyperfocus vraagt Caroline Polachek veel van zichzelf en krijgt daar een grote groep devote fans voor terug. In Paradiso wordt ze onthaald als tieneridool voor twintigers en dertigers. Het publiek is niet enthousiast, het publiek is hysterisch. Een bezoeker naast me staat op het punt van flauwvallen. Een ander doet niet aan zingen of schreeuwen. Een bezoeker krijst alles mee. De geluidsman zet het geluid spontaan een tandje harder, zodat iedereen Polachek blijft horen.

En dat wil je: Polachek beheerst haar stem virtuoos. Live hoor je hoe ze van hoog naar laag duikt. Uithaalt, een stukje rapt en dan hoger vliegt dan geclassificeerd wordt als kopstem. Live krijgt het een dimensie die op plaat meer verborgen is: wat een slangenmens met het lichaam kan, kan Polachek met haar stem. Polacheks melodieën zitten vol vocale acrobatiek, die het publiek niet na kan zingen. Zo wordt het stil, in Paradiso. En zo is Hopedrunk Everasking, verstopt op de tweede helft van het album, live een hoogtepunt tussen hoogtepunten: als Polachek plots de hoogte in gaat klinkt de engelachtige melodie als een toverspreuk.

Het is lastig te zeggen waarom grote groepen mensen voor Polachek vallen. Misschien is het het schaamteloze, dat door dit optreden sijpelt. De bevrijding van onderdrukte gevoelens, tussen de borrelende lava op de vulkanen. Misschien zijn het de unieke melodieën en unieke choreografie, onder de sterrenhemel. De uitzonderlijke liedjes, die het traditionele onderscheid tussen hoge en lage kunst verpulveren. Het eindeloze uithoudingsvermogen. Het putten uit mythologie en spiritualiteit. Caroline Polachek weerspiegelt de tijdgeest niet. In Paradiso is ze de tijdsgeest.

Gezien: 24 februari 2023 in Paradiso, Amsterdam.

De nieuwe OOR is uit!

Bestel ‘m hier.