Dat doet het festival in 2016 voor het eerst in samenwerking met The Village Coffee, dat in een van de vele hoekjes van het terrein zijn eigen podium cureert. Toepasselijk genoeg wordt die samenwerking afgetrapt met een optreden van de muzikale samenwerking Black Oak, een tandem tussen I Am Oak en The Black Atlantic. Net als het gitaartrio zijn set aftrapt, breekt de zon door boven de Botanische Tuinen. Voor deze ene keer is dat eigenlijk best jammer, want de muziek van Black Oak past het best naast Ben Howard en soortgenoten in je herfstplaylist. Het drietal, dat in mei zijn debuutplaat Equinox uitbracht, past verder perfect op het huiskamerachtige podium van The Village, waar alles naar koffie ruikt. Als Geert van der Velde een ruim halfuur later het spaarzame publiek bedankt voor de stilte, hoeft hij daarom niet eens sarcastisch te zijn. Hij kondigt zijn band af als Black & Oak, maar dat doet eigenlijk geen recht aan de formatie. Het cliché over de som der delen is namelijk het meest waar als die delen niet van elkaar te onderscheiden zijn, zoals bij Black Oak vaak het geval is.

Het contrast qua sound met Fickle Friends, dat in de grote Atlastent speelt, is groot. En dat is een understatement. Nóg een understatement: die Atlas is niet bepaald volgelopen voor het vijftal uit de Britse muziekbadplaats Brighton. Vrijwel meteen biedt zangeres Natti Shiner haar excuses aan voor de veelbesproken Brexit. Helemaal nergens voor nodig op een festival als De Beschaving; het publiek is allang blij dat er een band op het podium staat die vanavond niet op de fiets naar huis gaat. De band in kwestie opent sterk met singles Say No More en Could Be Wrong. Fickle Friends trekt dan nog altijd niet zoveel publiek als op Best Kept Secret 2015, een optreden dat Shiner zelf nog even aanhaalt, maar durft het toch aan het publiek op een primeur te trakteren. Nieuwtje Brooklyn wordt voor het eerst gespeeld: het nummer is een welkome verfrissing van de setlist. Niet dat die veel verfrissing nodig had trouwens, want met een mix van indie, pop, elektronica en funk is Fickle Friends de zichtbaar trotste bezitter van een van de meest unieke geluiden van het festival.

Met Hidden Charms dient zich direct daarna nóg een Britse band aan, op de Rabo Stage ditmaal. Op de basdrum van het viertal prijkt een tekening van het gezicht van Craig Terry, die niet alleen manager was van Hidden Charms, maar ook van Viola Beach. Samen met de bandleden van die band verongelukte hij in februari van dit jaar in Zweden. De tekening fungeert niet slechts als eerbetoon, maar ook als kwaliteitsstempel: Terry had een neusje voor het neusje van de zalm. Hidden Charms is zo’n band waarvan men niet alleen zegt dat hij het gaat maken, maar een band die dat ook echt zou kunnen doen. De Londenaren beginnen hun show met een verontschuldiging, al is niet helemaal duidelijk waarvoor. Gaat het weer om die Brexit? Of bieden de heren hun excuses aan omdat ze op het punt staan de openbare orde te verstoren? Een beetje van allebei misschien. Al snel heeft frontman Vincent Davies het publiek ervan verzekerd dat hij vóór een Brits verblijf in de EU heeft gestemd én hebben hij en zijn bandleden het zittende publiek een flinke opkikker bezorgd. Het Londense viertal bevindt zich qua woonplaats in het epicentrum van Britse popmuziek, maar klinkt verrassend Amerikaans. Rockduo’s vergelijken met The Black Keys is een van de grootste hobby’s van popjournalisten, maar Hidden Charms geeft ons de kans die liefhebberij ook op een viertal toe te passen. Met de aantekening dat de nummers van de Britten een stuk beter zijn dan het recente materiaal van Dan Auerbach en Patrick Carney. Singles als Long Way Down en I Love You ‘Cause You’re There bijvoorbeeld, die beiden vroeg in de set voorbijkomen. Die eerste hoogtepunten krijgen het publiek op de voeten, afsluiter Dreaming Of Another Girl krijgt die voetjes zelfs van de vloer.

Goede afsluiter dus, maar ondertussen is Indian Askin (openingsfoto) in de Atlas al uit de startblokken geschoten. Qua sound lijken de native Amsterdammers niet op Hidden Charms, maar een positie als veelbelovende rockformatie delen de twee wel. Nog geen act trok vandaag zoveel publiek als de groep rondom de furieuze frontman Chino Ayala. Ayala schreeuwt en soleert er op los, hetgeen mede mogelijk wordt gemaakt door een solide ritmesectie die bestaat uit drummer Ferry Kunst en bassiste Jasja Offermans. Die ritmesectie laat doorschemeren dat onder het geweld geweldige liedjes schuilgaan. Mooi hoor, die Korg-synthesizer die Offermans bedient, maar we zien haar toch het liefst met haar bas in haar hand. De partijen die ze dan de tent in katapulteert doen namelijk bij vlagen denken aan de postpunkgloriedagen van Joy Division en consorten. Indian Askin slaat zich zo hard door zijn set heen dat we bijna willen voorstellen om de band vanavond een rondje over het terrein te laten doen. Dan is het afbreken van de podia lekker snel gebeurd. De Atlas houdt in ieder geval stand tot climax The Answer, waarbij de slang die volgens Ayala verstopt zit in zijn broek terug te zien is in de manier waarop hij zichzelf en zijn gitaar over het podium laat kronkelen. En die slang, die wil eruit. Ayala eindigt de set dan ook lurkend aan een fles rode wijn in zijn onderbroek. Vredespijp dan maar?

Yakumo Orchestra komt gewoon uit het midden van Nederland, maar de muziek van de groep lijkt qua temperatuur afkomstig van het midden van de planeet, ergens rond de evenaar. De elektronica van Chris Mulder en Atser Damsma staat letterlijk en figuurlijk centraal, maar Yakumo is met drie percussionisten, evenzoveel blazers én zangeres Hiltje Andringa uitgegroeid tot Yakumo Orchestra. Vorige week nog stond het collectief op moeder aller festivals Glastonbury, vandaag op De Beschaving is snel duidelijk waarom. Het inmiddels veel vollere veld kan niet alleen niet meer zitten, maar ook niet meer stilstaan. De samenwerkingen tussen de musici zijn de afgelopen maanden duidelijk zo soepel geworden als de heupen van de bandleden. Yakumo Orchestra maakt tropische techno die staat als een huis. De beats en de bas zijn de bakstenen, maar het cement steelt de show.

Genoeg bands hebben eerder op de dag aangetoond dat het niet per se moeilijk hoeft te zijn om goed te zijn. Maar zo makkelijk als de muziek van het Amsterdamse Blupaint, dat hoeft nou ook weer niet. De piepjonge posterboys maken pop waarvan je als tienermeisje denkt dat het rock is. De vier hoofdstedelingen, die de leeftijd hebben om net uit huis te zijn, zijn door hun moeders blijkbaar genoeg getraind in het gebruik van een strijkbout. Alle mogelijke muzikale plooien worden vakkundig gladgestreken. De band won met de Grote Prijs van Nederland een van de grootste vaderlandse zoektochten naar muziektalent en zoekt nu zelf naar een hit. Halverwege hun set zorgt dat ervoor dat Sebastiaan van Ravenhorst en de zijnen zichzelf tegenkomen. Met High en Save Me, allebei geposteerd tegen het einde van de show, heeft Blupaint goede singles op zak, maar een volledig concert blijkt op dit moment nog wat te veel van het goede. De Amsterdammers zijn genoodzaakt hun set te vullen met nummers die zo inwisselbaar zijn als een plastic fles, maar waar je niet zo veel voor terugkrijgt. Dat is zonde, want nummers schrijven kunnen ze best en het zijn absoluut geen onaardige jongens. Sterker nog, ze zijn misschien wel wat te lief.

Nog zo’n ideale schoonzoon staat kort daarna in de Atlas, maar zo onbekend als de jongens van Blupaint is Dotan al lang niet meer. De Israëlische Nederlander brak in 2014 door met Home, waarna ook Fall, Hungry en Let The River In een jaar lang niet van de radio te slaan waren. Het is onmogelijk dat het succes van de singer-songwriter iemand ontgaan is, laat staan Dotan Harpenau zelf. Zijn de woorden succes en formule eigenlijk wel verenigbaar op lange termijn? Dotan, die volledig vastgeroest lijkt in zijn succesformule, lijkt het antwoord te geven. Vrijwel ieder nummer, inclusief het nieuwe liedje dat de Amsterdammer laat horen, is opgebouwd uit dezelfde elementen. Met een beetje geluk staan er per nummer zo’n drie mensen te trommelen op het podium, terwijl ze zich net als hun bandgenoten druk bezighouden met een stukje samenzang. Ook lijkt Dotan een patent te hebben op de stilte die hij enkele keren laat vallen, om het publiek daarna te ‘verrassen’ met een nieuwe inzet van het refrein. Het maakt indruk op het publiek, dat wat Dotan uit zijn hoge hoed trekt, maar als we acht keer hetzelfde konijn gezien hebben, weten we het wel. We zijn heus niet vies van een beetje cohesie, maar daarvoor heb je toch minstens twee verschillende dingen nodig die samen kunnen hangen? Daar lijkt vandaag amper sprake van bij Dotan. Vanzelfsprekend zijn de eerdergenoemde singles de hoogtepunten van de show: Let The River In komt vroeg in de set voorbij, Hungry volgt in het midden van de show. Hét moment blijft natuurlijk de uitgebreide versie van Home, dat ook op De Beschaving als afsluiter fungeert. Eigenlijk hoef je niet bij een show van Dotan te zijn geweest om te weten hoe het was.

Het is 21.15, maar als frontman Simon (die met Jordy eigenlijk al een prima naam had voor zijn project) van De Likt vraagt of Utrecht wakker is, is dat best wel weer een gerechtvaardigde vraag. Het Rotterdamse drietal toont zich al snel een alarmwekker die niets wil weten van sluimerfuncties. Al bij setopener Totaal Geen Idee wordt het veld voor de Rabo Stage getrakteerd op een heuse keytarsolo van bandlid Giorgi Kuiper, die samen met John van Beek de draaitafel achter Jordy Dijkshoorn bemant. De Likt is de enige hiphopact op het programma van De Beschaving, maar het genre heeft daarmee een prima vaandeldrager. Dat wil zeggen: De Likt maakt de minst subtiele beats die je ooit gehoord hebt en klinkt als een kruising tussen een workshop Dansen op Deelder en een Rotterdamse versie van Amste… 020’s De Jeugd van Tegenwoordig. Het songmateriaal is soms zo plat als de Maasvlakte, maar als Dijkshoorn zinnen over ‘Jillz en pils’ en vondsten als ‘iedergeen’ spuwt, is het niet moeilijk om je voor te stellen dat De Likt zomaar de volgende Drank & Drugs of Watskeburt?! op zak zou kunnen hebben. Aan showelementen ontbreekt het ook niet: bij vierde nummer Bloed Aan De Muur klimt Dijkshoorn op de schouders van een gast die zijn broer zou moeten zijn, maar die op Eurosonic nog zijn halfbroer was. Het is niet de enige keer dat De Likt, met zijn onwaarschijnlijke opmars van Rotterdamse tot Nederlandse cultact, bewijst dat het raar kan lopen. Als Dijkshoorn voor Finidi George op het podium verschijnt in een lange leren jas (naar eigen zeggen omdat het nummer wel heel erg literair is), is het eigenlijk alleen nog wachten tot hij die weer uittrekt. Dat doet hij al snel, om een rode glitterboxer te onthullen en voor de tweede keer het publiek in te duiken. Feyenoord verloor al tien jaar niet meer in Utrecht, De Likt trekt die Rotterdamse traditie vanavond voort. Het hoogtepunt van De Beschaving is een voorbode voor een bij voorbaat legendarische show op Lowlands in augustus.

Een van de Nederlanders die de afgelopen jaren succes oogstte op Lowlands is Jett Rebel. Vandaag staat het alter ego van Jelte Tuinstra niet in de Alpha, maar in de Atlas. Hij is overigens wel de eerste, en dus enige act die de tent écht vol weet te krijgen. Zijn laatste plaat Truck werd wat mild ontvangen, maar live blijkt Jett Rebel niets te hebben ingeboet. De momenteel platinablonde diva opent ijzersterk met het career spanning trio It’s Cruel, Pineapple Morning en Tonight, waarmee hij het publiek eigenlijk al heeft overtuigd. Als de show daarna met minder bekende nummers als Private Beach Party even in dreigt te kakken, blijkt dat Jett Rebel terug kan vallen op een uitstekende band, die niet geleden heeft onder het vertrek van drummer Rick van Wort. Gitarist Lorijn von Piekartz, zangeres/toetsenist Amber Gomaa (die eerder vandaag solo op De Beschaving stond) en nieuwe drummer Kees Schaper stelen de show soms héél eventjes van hun frontman. Die frontman kondigt richting het einde van de set aan dat hij weer niet stil heeft kunnen zitten: met The Gender Of Three moet in augustus alweer een nieuwe plaat uitkomen. Voorproefje Get Your Rock And Roll On doet zijn naam eer aan en is hoorbaar beïnvloed door Tuinstra’s recente trip naar de VS. Ook Jett Rebel doet aan het eind van de show zijn naam eer aan: die tijdslimiet, daar wil hij niets van weten: ‘Haal de politie maar!’ Vervolgens haalt de rockgod in spe doodleuk de leden van My Baby, dat eerder op de dag ook in de Atlas stond, op het podium. De medley die ontstaat voert het publiek onder meer langs The Beatles’ Get Back, maar hij mondt, na speldenprikjes aan 3FM en, opnieuw, de politie, uit in Jetts hits Louise en Do You Love Me At All. Dat hij die laatste vraag nog steeds stellen moet, mag een wonder heten.

De Beschaving is een festival dat qua locatie zijn gelijke niet of nauwelijks kent, alleen qua programma juist nog wat te veel gelijken. Het festival is enorm groen ingesteld, maar komt op gang als een dieselmotor, met de hoogtepunten aan het eind van de dag. De diversiteit binnen programma en publiek is bewonderenswaardig, ook al ondermijnt het soms de saamhorigheid op het festival. De vakantiestemming die op het terrein heerst, resulteert in combinatie daarmee in een wat tam publiek. Het zijn vooral de ‘barbaren’ van De Likt en Indian Askin die daar verandering in weten te brengen. De Beschaving is al leuk en lief, maar vooral op muzikaal gebied ontbreekt de spanning soms. Het mag allemaal nét wat minder beschaafd.

fotografie: Francoise Bolechowski, Rogier Boogaard, Jelmer de Haas en Herre Vermeer

Gezien: 2 juli 2016, De Beschaving, Utrecht