De Californische Chelsea Wolfe is heavy. Ook al klinkt haar muziek – een mix van gothic rock, folk en doommetal – niet altijd zo. Hekserij en tarot spelen een belangrijke rol in haar leven, en in haar muziek. Vorige maand verscheen haar zevende album, She Reaches Out To She Reaches Out To She (‘Een heel persoonlijke plaat’), in april staat ze op Roadburn.
Ze zit thuis, ergens in de Californische heuvels. Aan de muur: onder andere een ingelijste cover van het blad Time, met Dolly Parton erop. Een onverwacht rolmodel. Chelsea Joy Wolfe groeide er in de buurt op, in Roseville, Noord-Californië, niet ver van Sacramento. Haar vader was countrymuzikant en dat heeft haar beslist de goede kant op gestuurd. ‘Hij stond vaak in het voorprogramma van groten als Dolly Parton en Johnny Cash. Zulke mensen hebben mijn manier van liedjes schrijven echt wel beïnvloed.’
Na een valse start in de vorm van een nooit uitgebracht album debuteerde ze in 2010 pas echt, met het geladen The Grime And The Glow. Met een opmerkelijke cover van Black Spell Of Destruction van de beruchte Noorse blackmetalact Burzum en haar tweede album Apokalypsis kwam ze op de kaart van het heavy publiek. Lees: Roadburn, zulk soort festivals. Daar speelde ze een paar jaar geleden met de band Converge, een overrompelende combi die uitliep op prachtalbum Bloodmoon: I. Haar band met Roadburn werd in 2012 al bezegeld met het album Live At Roadburn.
HET NUMMER Halfsleeper van haar debuut verwees naar de ernstige slaapproblemen – tot slaapverlamming aan toe – die haar thematiek flink bijsturen. ‘Daar had ik meer last van toen ik nog in downtown Los Angeles woonde. Het was daar druk en lawaaierig, daar had ik te maken met mensen en energiestromen die niet helemaal lekker liepen. Dat beïnvloedde mijn slaap- en droomwereld nogal. Nu woon ik een stuk rustiger, en ik bewaak mijn grenzen een stuk beter.’ Slaapverlamming, wat moeten we ons daar bij voorstellen? ‘Het is een interessant geschenk’, zegt ze. ‘Het is heel interessant om de personages uit je dromen bij het ontwaken gewoon voor je te zien, bij je in de kamer. Levensecht. Dat gooit je onderbewustzijn wel open.’
En nu is er She Reaches Out To She Reaches Out To She. Een cyclus verstopt in een albumtitel – of anders wel de cirkelvormige manier waarop die op de hoes staat. ‘Een loop die nooit eindigt. Het verleden, het heden, de toekomst, die allemaal tegelijkertijd bestaan, in ons.’ Dat is ook een manier van omgaan met ervaringen uit het verleden, traumatisch of niet. ‘Ik ben op die manier aan het werk met mijn therapeut’, zegt ze. Het gaat om een therapievorm die shadow work heet, en die onder andere draait om trauma’s in het onderbewustzijn.
‘Zij leidt me via visualisaties langs zulke ervaringen. Zodat ik mezelf opnieuw verbind met vroegere versies van mezelf. Als kind, als jongvolwassene, zelfs toekomstige versies.’ Hoe moet je dat voor je zien, je toekomstige zelf? ‘Dat gebeurde in een tijd dat ik niet heel goed voor mezelf zorgde. Ik zag een betere versie van mezelf, in die toekomst. Stralend, vol goede vibraties, rustiger. Voor mij was dat een boodschap, een impuls om beter voor mezelf te zorgen, om de alcohol te laten staan. Omdat ik voor me zag dat het kon. Dat heeft veel in beweging gezet voor mezelf, op een heel positieve manier.’
DAT HELE proces, zegt ze, was zelfs een katalysator voor deze nieuwe plaat. Niet dat die echt gaat over ontnuchteren en stoppen met de booze, zo werkt dat niet. ‘Maar je schrijft toch over wat je bezig houdt. Ik stond ineens stil bij dingen, van mezelf, waar ik al lang niet mee bezig was geweest.’ Dat verklaart dan ook de donkere toon van She Reaches Out To She Reaches Out To She, hoe positief de uitkomst van dat proces ook is geweest. ‘Het werd een soort reis naar de onderwereld, naar de donkere kanten van mijn eigen verleden, mijn eigen persoonlijkheid. Juist door die alcohol had ik dat lange tijd onderdrukt. Ik moest een weg vinden uit die duisternis, naar een nieuwe toekomst voor mezelf.’
Een toekomst waarin je de donkere ervaringen van vroeger draait naar iets positiefs. ‘Dat is de essentie van shadow work. Alle ervaringen, goed of slecht, ten goede benutten. Als compost voor de tuin van je leven. Je eigen toekomst, je eigen geluk.’ En zo gebruikt ze haar dromen, die levensechte dromen waarbij de personages doodleuk opduiken in haar eigen slaapkamer, ook. ‘Ik werk echt met die dromen. In mijn therapie, maar net zo goed bij het songschrijven.’
Maar natuurlijk is She Reaches Out To She Reaches Out To She dus wel even meer dan een tot muziek gestold verslag van een therapie. Daar is kunst niet voor, al kan ’t wel helpen als je daar gevoelig voor bent. De strijd van de kunstenaar. ‘Het is een heel proces. Of je nu over een relatie heen probeert te komen, van een verslaving of een nare gewoonte – dat zijn heel universele mechanismen, veel mensen hebben daarmee te maken. En het is niet raar dat zoiets zijn weerslag heeft op je muziek. Als dat je medium is.’
En dat is het geval bij Chelsea Wolfe. Neem Everything Turns Blue, over een toxische relatie en hoe je daar uit komt – een zakelijke relatie in dit geval, benadrukt ze. ‘Maar dat maakt je niet minder kwetsbaar. En dat hoor je ook aan mijn stem, kwetsbaar en rauw tegelijk. En op andere nummers klink ik duidelijk trotser en sterker. Net waar de songs over gaan, dat stuurt mijn zang. Het is een heel persoonlijke plaat. Maar tegelijk heel universeel, want wie heeft niet met zulke dingen te maken?’
DE COMPOST van haar leven en haar trauma’s is op She Reaches Out To She Reaches Out To She neergeslagen in een geladen, gelaagd, vertrouwd donker geluid, maar deze keer meer elektronisch: de toegevoegde waarde van producer Dave Sitek, ooit mede-oprichter van TV On The Radio en verder in de weer met iedereen tussen Pussy Riot via Beyoncé & Jay-Z tot Scarlett Johansson. Wolfe koos hem vooral wegens zijn flinke verzameling oude en nieuwere synthesizers. ‘Ik was erg geïnteresseerd in zo’n elektronischer geluid’, zegt ze.
‘Het vertrekpunt van de meeste liedjes was toch meer rock, maar ik wist meteen al dat ik er een producer op wilde loslaten. Die moest die nummers naar een next level brengen. In de studio van Dave staan de synths en al die andere elektronica echt opgestapeld tegen de muur, dus hij kon daar wel wat mee. Ik raakte wel opgewonden van de mogelijkheden die zo’n aanpak biedt. Hij doorgrondde de essentie van mijn muziek, ik vertrouwde erop dat hij dat kon transformeren naar een nieuw geluid.’
TRANSFORMATIE – eigenlijk een sleutelwoord bij Chelsea Wolfe, zeker in deze fase van haar leven. Om dat enigszins bij te sturen, gaat ze graag te rade bij, laten we zeggen, minder voor de hand liggende middelen: hekserij en tarotkaarten. Ja lezer, daar kunnen we smakelijk om lachen, of vast hout gaan sprokkelen voor de brandstapel. Maar we kunnen ook even serieus kijken naar wat Chelsea Wolfe daar precies mee doet, en wat ze eruit haalt. Kunnen we misschien nog wat van opsteken. ‘Ik ben opgegroeid in de Christelijke kerk, ik ben dus bekend met het geloof in hogere machten, dingen die je niet kunt zien. Als ik een kaars brand, en een soort gebed stuur naar het universum, is dat niet heel anders dan wat in zulke erkende religies gebeurt.
‘Hekserij heeft beslist een slechte reputatie, en waarom? Omdat het patriarchaat niet wil dat vrouwen macht hebben, in welke vorm dan ook. Jezelf heks noemen, in deze tijd, is een vorm van verzet tegen zulke normen. De macht terugnemen, in contact staan met de natuur, de seizoenen, de cycli van de maan. Het is instinctief, aangeboren. De buitenwereld wil er een enge karikatuur van maken, maar zo zie ik het niet en zo beoefen ik het ook niet. Voor mij is het een spirituele praktijk, een voor alledag, die me veel vreugde en andere positieve dingen schenkt.’
Tarotkaarten, daar hoeven we ook geen slechte grappen over te maken. ‘Dat is een goede manier om dingen te verwerken, mijn gevoelens. Als ik zo’n kaart trek, ben ik niet bezig met de toekomst, maar met het heden. Hoe ik me voel, hoe ik me beter kan voelen. Ik kan niet spreken voor alle heksen, maar ik gebruik het op die manier. Om inzicht te krijgen in mijn onderbewustzijn.’
JAZEKER, ZE noemt zichzelf een heks. En nu snappen we dat portret van Dolly Parton, bij Wolfe aan de muur, ook wat beter. ‘Ja, zij is waarschijnlijk ook een heks, al zal ze zich niet zo noemen. Het gaat om kracht, energie, dat teruggrijpen. Vrouwelijke energie, al draait het wat mij betreft niet om gender. We geven vaak genoeg macht weg, of het nu om relaties gaat of om de maatschappij. Of een hogere macht. Zoek liever het goddelijke in jezelf en omarm dat. Voor mij gaat hekserij daarover.’
Niet dat we een festival als Roadburn nu meteen moeten omschrijven als een conventie van heksen die de bezemsteel hebben verruild voor de gitaar (of de tourbus), maar zoiets als ‘transformatie’ speelt beslist een rol in die wereld. Transformatie via riffs, drones, volume, experiment. Of op andere manieren – ik moet nog slikken als ik denk aan de indrukwekkende set van Liturgy, waar frontvrouw Haela Hunt-Hendrix in woord, muziek en beeld getuigde van haar transformatie (van Hunter naar Haela). Heavy op die manier, dus. ‘Ik zie mezelf als heavy muzikante. Soms neigt mijn muziek naar metal, maar ook als dat niet zo is, als het heel uitgekleed uitvalt of zelfs akoestisch, zit er dat gewicht in, die heaviness. Dat is het mooie van zo’n Roadburn, dat ze precies dat omarmen.’
SHE REACHES OUT TO SHE REACHES OUT TO SHE is op 9 februari verschenen.
CHELSEA WOLFE: 18 apr Roadburn, Tilburg | 27 jun Ancienne Belgique, Brussel (B)
