Pink Moon is de eerste speelfilm van Floor van der Meulen (Delft, 1989). Muziek speelt een rol, op de geluidsband en in het verhaal. Vader Jan (Johan Leysen) wil op zijn 75ste verjaardag uit het leven stappen, de spullen zijn al besteld. Dochter Iris (Julia Akkermans) kan dat niet accepteren, toch groeien ze naar elkaar toe. Jan neuriet een liedje, hij kan zich de titel niet herinneren.
Floor van der Meulen: ‘Iris grijpt dat aan: als ik weet wat dat nummer is, kan ik hem misschien beter begrijpen. Zij bijt zich daarin vast. Met de titel van de film maken we een hint dat het wel eens het nummer kan zijn waar ze nooit opkomen.’
De muzieklijn als referentie komt van scenarist Bastiaan Kroeger, vertelt Van der Meulen. Ze zochten muziek die aansluit bij het karakter van Jan dan wel Iris. We horen jaren zeventig singer-songwriters Sandy Denny, Tim Hardin en Jim Groce. Maar ook The Sonics en eurodance uit de jaren negentig. ‘Muziek waarop ik danste in mijn jeugd.’
Tragikomedie
Floor van der Meulen maakte verschillende documentaires en een tv-film over de oorlog in Syrië. Haar meest recente film, Last Male Standing, is een documentaire over Sudan, het laatste mannelijke exemplaar van de noordelijke witte neushoorn. Hij overleed in 2018 in Kenia.
Pink Moon ging in juli in première tijdens het Tribeca Film Festival in New York; Van der Meulen won een prijs als beste nieuwe regisseur. ‘Ik was wel bang: voltooid leven, Nederlands familiedrama, tragikomedie – wordt dat begrepen aan de andere kant van de oceaan? Tegelijkertijd is het zo universeel dat iedereen er zich in kan verplaatsen: de vader-dochter relatie, het verlies van een ouder. Het was echt leuk om in de zaal te zitten en te zien dat er zowel werd gehuild als gelachen. Dat het aanslaat.’
Muziek in film
‘Bij Pink Moon wisten we: we gaan bestaande muziek gebruiken. En we wisten hoe we dat wilden inzetten. In het schrijfproces hadden we de muziek er nog niet echt ingeschreven. Ik heb me voorgenomen om bij de volgende film de componist al bij de ontwikkeling van het script mee te nemen. Want achteraf muziek in je film plakken, dat is echt lastig.’
Geluid is 75 procent van je film, weet Van der Meulen. ‘Muziek als kunstvorm is waanzinnig. Wat je ermee kunt vertellen, overbrengen. Maar je kunt er ook enorm mee sturen en manipuleren. Dus je moet je afvragen: hoe zet ik het in. Een klassieker is natuurlijk Koyaanisqatsi, die soundtrack [van Philip Glass] is enorm verhalend. Ik moet wel zeggen dat films waar helemaal geen muziek in zit, ook heel krachtig kunnen zijn.’
Muziek kreeg weinig aandacht tijdens haar opleiding audio-visueel aan de kunstacademie. ‘De aandacht ligt op het visuele. We hebben wel sound design gehad, geluidsontwerp. Daar ligt de nadruk niet op muziek. Ik werk voor al mijn films samen met sound designer Vincent Sinceretti. In de praktijk leer je natuurlijk het meest, uiteindelijk. Met hem ga ik op geluidsniveau door het script. En noteren dat in het script. Dat was een wijze les voor mij.’
De erven Drake
Pink Moon van Nick Drake – het nummer dat Jan neuriet – had natuurlijk moeten klinken aan het slot van de film, onder de titelrol. ‘Ja, dat had ik ook gewild’, zegt Van der Meulen. We horen we echter Magnolia van J.J. Cale. Een rechtenkwestie?
‘Dat was een dieptepunt in de montage van deze film voor mij. Dat we dat nummer niet konden krijgen. De familie [van Nick Drake, de erven] heeft de film gezien en vond het allemaal te heftig. De familie accepteert niet dat hij zelfmoord heeft gepleegd. Ze vinden dat hij is overleden aan een overdosis. Dus geassocieerd worden met een zelfgekozen levenseinde vonden zij too much.’ Voor de goede orde, de lijkschouwer oordeelde: medicijnvergiftiging, zelfmoord.
‘Ik heb een hele emotionele email geschreven. Meerdere malen geprobeerd ze ervan te overtuigen dat het nummer een inhoudelijke rol speelt in de film en dus binnen het verhaal betekenis heeft, maar los staat van het levensverhaal van Nick Drake. Dan zie je dat die pijn heel diep zit bij die mensen. Je kunt er geld tegenaan gooien wat je wil, maar daar gaat het niet om.’
Oude mannen
Floor van der Meulen heeft er inmiddels vrede mee. ‘Niet alle vragen kunnen beantwoord worden in het leven. Je verwacht Pink Moon aan het eind van de film en dat het er dan niet is, is misschien wel meer in lijn met hoe het leven is. Het maakt het minder rond, wat uiteindelijk goed is.’
Gaat haar volgende film ook weer over een oude man die doodgaat? Ze moet lachen. ‘Ik kwam er laatst in een vraaggesprek achter dat al mijn werk over de dood gaat. Ik wist het natuurlijk ergens wel. Maar toen ik het me zo helder bewust werd: wat zegt dat over mij en mijn fascinatie? Nee, mijn volgende film gaat niet over een oude man. De dood komt er wel weer in voor. Ha! Oooooh. Ja.’ En ze moet weer lachen.
Win!
Pink Moon draait vanaf 8 september in de bioscoop. Wij geven duotickets weg. Wil naar de film met een vriend(in) in een bioscoop naar keuze? Mail dan uiterlijk 11 september naar prijsvraag@oor.nl o.v.v. ‘Pink Moon’. We nemen contact op met de winnaars.
