De band tussen Nederland en Editors is al jaren bijzonder hecht, dus trekt de band met gemak 7800 bezoekers naar de RTM Stage, de nieuwe popzaal van Rotterdam Ahoy. Succes verzekerd, lijkt. Dat de chemie dit keer ontbreekt tussen band en publiek is dan ook verrassend. Helaas is het dit keer een gevalletje eigen schuld, dikke bult.
Fotografie Paul Barendregt
Het zijn onstuimige tijden in de muziekwereld, maar het livecircuit van tegenwoordig kent gelukkig ook zo zijn zekerheden. Komt Editors, dan loopt het bijvoorbeeld storm. Niet gek: deze Britse rockband, bekend van de geweldige debuutplaat The Back Room (2005), een moderne klassieker met Joy Division-invloeden én een reeks indiehits, geeft al bijna twintig jaar altijd waar voor zijn geld. Niet alleen muzikaal. Als er iemand is die het publiek kan bespelen, is het zanger Tom Smith wel. Wie herinnert zich nog de pose bovenop de piano op Pinkpop 2008, monumentaal vastgelegd door sterfotograaf Paul Bergen? Onvergetelijk voor wie erbij was.
Ook onze zuiderburen krijgen nog steeds kippenvel bij het horen van de ballad No Sound But The Wind. De beelden van de jonge fan op Werchter, die het nummer in 2010 met de ogen dicht meezong, helemaal in extase, gingen terecht viraal. Dit is wat popmuziek met mensen kan doen, en waarom we massaal naar zalen en festivals gaan. Zelfs als een kaartje zoals nu vijftig euro kost, wat in zalen van dit formaat overigens niet eens een opvallend bedrag meer is. De ticketprijzen van Robbie Williams en Depeche Mode toevallig gezien? Het kan dus veel erger.
Maar om een of andere reden heeft Tom Smith namelijk juist in deze enorme zaal – type AFAS Live – besloten het introvert te houden. Niet in de muziek (die is juist voller dan ooit, waarover later meer) maar wél in gebaar. Hij trekt ook dit keer zijn gekke bekken, hij maakt zijn gebaren, hij doet zijn dansjes, maar het toenaderen van het publiek lukt hem dit keer gewoon niet. Hij kijkt naar ons en wij naar hem, en het is alsof we dit keer niet bij elkaar horen. Dat gevoel wordt flink aangewakkerd door een hopeloos gebrek aan interactie. ‘Dank u wel Rotterdam’, veel verder komt hij tot vlak voor de toegift niet – hij probeert dat trouwens in het Nederlands, onbedoeld komisch klinkt hij als Tom Hanks die in de recente film Elvis van een Nederlands bedoeld accent bizar nep-Duits maakte.
Opvallend is het ook dat Smith aan de microfoonstandaard staat gekleefd. Opererend op nagenoeg dezelfde vierkante meter, de hele show lang. Wat is dat nou voor gekke keuze? Deze zomer, op een door OOR gerecenseerd festival ver weg in Roemenië, zwierf hij nog over het podium met de microfoon in zijn hand. Je kon je ogen niet van hem afhouden. Dat is nu wel anders. Nu is Smith opeens statisch. Op twee schermen, hoog links en rechts van het podium, zien we wel dat hij nog altijd koning gekke bekken trekken is, maar verder dan dat komt hij niet. Het is alsof de band het dit keer te druk heeft met zichzelf. Daarbij niet geholpen door wat met afstand het meest stille concertpubliek van dit jaar moet zijn. Het is, het moet gezegd, een dooie boel. Het toppunt van die gezapigheid is nog pijnlijk ook: als de confettikanonnen beginnen te spuiten blijft het stil. Geen applaus, geen gejuich. Niets. Hier is niemand mee geholpen. Arme schoonmaker die dit allemaal schoon mag vegen.
Het lijkt te liggen aan de muzikale koers van de band. Elektronica en beats voeren de boventoon op de nieuwe plaat EBM en in de zoektocht naar de vertaling van die typische studiomuziek (‘Laten we hier nog een laag toevoegen, en hier!’) is de spontaniteit volledig zoekgeraakt. Het is alsof de heren nu een tandje moeten bijzetten om in ieder geval hun eigen aandeel in het ramvolle geluid voor elkaar te boksen. De boel wordt per ongeluk maar vakkundig op slot gezet. Laag op laag wordt gestapeld, in de zaal klinkt het op de minste momenten als een brei waar niet doorheen te komen is, blikkerig en massief, er zit geen enkele zuurstof in de nummers. De meeste klassiekers krijgen die behandeling ook. Ook daarin wordt de boel dichter dan ooit gesmeerd. Smith gaat er pardoes lustelozer van zingen. Hoor hoe hij All Sparks zingt: anders dan vroeger, minder venijnig, minder snel, minder dwingend: de tekst is hopelijk niet profetisch. ‘All sparks will burn out in the end.’
Het zal nog niet gebeuren. Er is nog leven voor Editors, EBM lijkt het startpunt van een zoektocht naar hoe ver het kan gaan met die elektronica. Volgende keer staan we er desondanks echt wel weer, vast ook met duizenden fans. Het is voor concertbezoekers te hopen dat dit een tussenfase is geweest, waarin Editors zocht naar een nieuwe vorm op het podium. Over smaak valt niet te twisten, als de band verder wil met elektronica kan dat ook interessant worden. Alleen dat publiek, dat mag echt niet langer uit het oog worden verloren. Want al zet je nog tien confettikanonnen en twintig vlammenwerpers neer: als het aan chemie tussen band en fans ontbreekt, gaat er toch iets mis.
Gezien: 6 oktober 2022 in RTM Stage, Rotterdam.
De nieuwe OOR is uit!
Bestel ‘m hier.
